Sirijski pobunjenici ulaze u Alep tri dana nakon iznenadne ofanzive
Borci iz grupe Hajat Tahrir Al Šam (HTS) pokrenuli su veliku ofanzivu ranije ove sedmice iz svoje baze u ruralnom dijelu Idliba, uskom pojasu zemlje na sjeverozapadu Sirije
Islamski pobunjenici ušli su u Alep, drugi po veličini grad u Siriji, u šokantnom napadu, osam godina nakon što su snage lojalne Damasku preuzele kontrolu nad gradom.
Borci iz grupe Hajat Tahrir Al Šam (HTS) pokrenuli su veliku ofanzivu ranije ove sedmice iz svoje baze u ruralnom dijelu Idliba, uskom pojasu zemlje na sjeverozapadu Sirije. Trebalo je samo tri dana da sukobi stignu do Alepa, gdje su pobunjenici po prvi put u četiri godine zauzeli teritorije na periferiji grada, dok su snage sirijske vlade bombardovale područja pod kontrolom pobunjenika, prenosi Gardijan.
Turska državna novinska agencija Anadolu izvjestila je u petak popodne da su pobunjenici ušli u Alep, dok su se na internetu pojavile nepotvrđene slike i video snimci koji prikazuju oklopna vozila i naoružane militante u uniformama na ulicama grada. Prema agenciji Asošiejted pres, stanovnici su prijavili raketne udare na periferiji grada.
Direktor Sirijske opservatorije za ljudska prava, Rami Abdul Rahman, izjavio je za agenciju Frans pres da su džihadisti i saveznici preuzeli kontrolu nad "polovinom Alepa".
"Nije bilo borbi, niti jednog ispaljenog metka, jer su se režimske snage povukle", dodao je.
Sirijske vlasti zatvorile su aerodrom u Alepu, kao i sve prilazne puteve gradu u subotu, prenosi Rojters, pozivajući se na tri vojna izvora.
Prema izveštajima UN-a, borbe u posljednja tri dana usmrtile su 27 civila, uključujući osmoro djece, izjavio je Dejvid Karden, zamjenik regionalnog humanitarnog koordinatora UN-a za sirijsku krizu.
Pobunjenici su brzo ponovo osvojili desetine sela i gradova u okolini Alepa, zauzevši vojnu bazu, oružje i tenkove od sirijskih vladinih snaga. Neke sirijske grupe pobunjenika podržane od Turske, bazirane na sjeverozapadu Sirije, pridružile su se borbi.
UN su takođe saopštile da su sirijske vladine snage iz Damaska izvele najmanje 125 vazdušnih napada i granatirale područja pod kontrolom pobunjenika u Idlibu i zapadnom Alepu kao odgovor na ofanzivu, usmrtivši najmanje 12 civila, ranivši 46 ljudi i raselivši 14.000 ljudi.
Sirija je dobila obećanje o dodatnoj ruskoj vojnoj pomoći kako bi pomogla vojsci da odbije napad, izjavila su dva vojna izvora za Rojters.. Damask očekuje da novo rusko vojno naoružanje stigne u bazu Hmeimim blizu sirijskog grada Latakije u naredna 72 sata, dodali su izvori.
HTS je u petak saopštio da je zauzeo još četiri grada, uključujući Mansuru, koja je udaljena osam kilometara od centra Alepa. Sirijska državna novinska agencija navela je da su četiri civila poginula u studentskom smještaju u Alepu nakon što su pobunjeničke snage ispalile projektile.
"Linije odbrane režima su se urušile. Mislim da su bili zatečeni. Niko nije očekivao da će pobunjenici tako brzo stići do periferije Alepa", rekla je Darin Halifa iz nevladine organizacije Međunarodna krizna grupa.
Dodala je da ostaje nejasno hoće li pobunjenici moći da zadrže zauzetu teritoriju i kako će reagovati ruske snage koje podržavaju režim Bašara Al Asada u Damasku.
Tursko Ministarstvo spoljnih poslova pozvalo je na smirivanje situacije u regionu oko Idliba, zahtjevajući prekid udara na to područje.
"Za Tursku je od najveće važnosti da se izbjegne nova i veća nestabilnost i da civili ne budu ugroženi", navodi se u saopštenju.
Narodni ustanak protiv Asadove vlasti 2011. godine bio je nasilno ugušen i prerastao je u krvavi građanski rat koji traje više od jedne decenije. Asad je zadržao krhku vlast uz podršku Rusije i Irana. Bitka za Alep 2016. godine, kada su snage lojalne Damasku ponovo preuzele kontrolu nad gradom, predstavljala je ključni trenutak za Asadovu vlast u Siriji.
Međutim, delikatna ravnoteža moći u Siriji sve više je na testu posljednjih godina, posebno usljed regionalnih posledica sukoba između Izraela i iranske grupe Hamas u Gazi.
Izrael je dramatično pojačao vazdušne udare na iranske snage stacionirane u Siriji, izvodeći više od 116 udara na sirijsku teritoriju, prema podacima UN-a, usmrtivši više od 100 ljudi, dok su nedavni sukobi u Libanu primorali 500.000 ljudi da pobjegnu u susjednu Siriju.
Sve veći izraelski napadi stavili su iranske snage u Siriji u defanzivnu poziciju, omogućivši pobunjenicima da iskoriste trenutak kada su različite proksi snage koje podržavaju Asada više angažovane drugdje.
Halifa je rekla da se Moskva i dalje prvenstveno fokusira na borbe u Ukrajini.
"Rusi su ometeni u Ukrajini. Manje su politički, ako ne i vojno, uključeni u Siriju. Teško je reći kakav će biti ishod ove ofanzive. Pobunjenici misle da je druga strana ranjiva i da imaju prednost", rekla je.
Portparol Kremlja Dmitrij Peskov izjavio je u petak da Moskva smatra napad pobunjenika kršenjem sirijskog suvereniteta i želi da vlasti brzo povrate kontrolu.
Turska, koja podržava pobunjeničke grupe duž sjeverne granice Sirije, ali je nedavno pokušala da normalizuje odnose s Asadom, još nije javno intervenisala u najnovijem krugu sukoba.
HTS je saopštio da će u okviru najnovije ofanzive ciljati iranske snage koje se bore uz sirijske vladine trupe. Iranska novinska agencija Tasnim izvjestila je da je jedan komandant Revolucionarne garde ubijen na zapadu Alepa krajem sedmice.
Borbe i vazdušni napadi praktično su paralizovali veliki dio krhke mreže usluga na teritorijama pod kontrolom pobunjenika u Idlibu, što je dovelo do zatvaranja zdravstvenih usluga i druge infrastrukture koje obezbjeđuju sklonište za milione ljudi.
( S.S. )