Evropi se žuri da vrati Sirijce

Specijalni izaslanik Ujedinjenih nacija za Siriju izjavio je juče da evropske zemlje ne bi trebalo da žure sa repatrijacijom izbjeglica u tu zemlju nakon pada vlade Bašara al-Asada, i pozvao je strane aktere, uključujući Izrael, da se uzdrže od vojne intervencije.

Sirija je u haosu tri dana nakon Asadovog svrgavanja, uz nastavak sukoba na sjeveroistoku i izraelsko bombardovanje ciljeva i širenje tampon zone unutar zemlje. “Situacija u Siriji je i dalje nestabilna,” rekao je Geir Pedersen na konferenciji za novinare u sjedištu Ujedinjenih nacija u Ženevi. Mada mnogi Sirijci žele da se vrate kući, “još uvijek postoje izazovi vezani za egzistenciju. Humanitarna situacija je katastrofalna. Ekonomija je u kolapsu.”

Vijesti o Asadovom padu podstakle su političare u više evropskih zemalja da pozovu na pauziranje obrade zahtjeva za azil ili čak na repatrijaciju izbjeglica poslije 13 godina sukoba.

Privremena vlada Austrije naredila je u ponedjeljak obustavu obrade zahtjeva za azil Sirijaca. Ministar unutrašnjih poslova Gerhard Karner izjavio je da je naložio ministarstvu da pripremi program “uređene repatrijacije i deportacije u Siriju”.

Hrvatska je takođe saopštila da je privremeno obustavila obradu zahtjeva za azil Sirijaca, slijedeći primjer drugih evropskih vlada, nakon što su pobunjenici svrgnuli Asada poslije 13 godina građanskog rata.

Ministar unutrašnjih poslova Davor Božinović izjavio je da je njegovo ministarstvo naložilo vlastima “da privremeno zaustave zahtjeve za azil sirijskih građana dok se ne donese neka odluka na nivou Evropske unije”.

Druge evropske zemlje, uključujući Njemačku, Britaniju, Francusku, Norvešku, Italiju, Holandiju, Švajcarsku, Poljsku, Finsku i Grčku takođe su najavile obustave obrade sirijskih zahtjeva, čekajući pojašnjenja o političkim dešavanjima u Siriji.

Božinović je naglasio da su Sirijci bježali od represivnog režima koji je ubijao sopstvene građane.

“Taj režim više ne postoji ... i svi se nadamo da će situacija u zemlji omogućiti Sirijcima da se vrate u svoju zemlju, što je u interesu svih”, rekao je u ponedjeljak veče.

Ova odluka, koja utiče na desetine hiljada otvorenih zahtjeva, pokazatelj je brze promjene političke situacije u Siriji, kao i jačanja desničarskih partija širom Evrope koje žele da ograniče imigraciju.

Turski predsjednik Redžep Tajip Erdogan naredio je ranije ove nedjelje otvaranje graničnog prelaza Jajladagi u cilju povratka dijela od preko 3 miliona sirijskih migranata koji se trenutno nalaze u Turskoj.

“Ako Bog da, stvari će biti bolje nego pod Asadovom vlašću. Njegova represija je završena. Vraćamo se jer sada mislimo da oni koji su preuzeli vlast već rade na tome da okončaju represiju”, rekao je juče Ala Džaber koji se u Siriju vratio sa svojom desetogodišnjom kćerkom, trinaest godina nakon što ga je rat primorao da napusti svoj dom i pobjegne u Tursku

On se u domovinu vraća bez supruge i troje djece koji su stradali u razornom zemljotresu koji je prošle godine pogodio Tursku i Siriju.

Pedersen je juče kazao da je povratak “nešto čemu se mnogi, mnogi Sirijci nadaju, ali hajde da se pobrinemo da im međunarodna zajednica pomogne u tom procesu”.

Izraelska kampanja bombardovanja vojnih instalacija u Siriji - nešto što Izrael tvrdi da je ključno za njegovu bezbjednost - “mora prestati”, izjavio je Pedersen. “Izuzetno je važno da ne vidimo nikakve akcije bilo kojeg međunarodnog aktera koje bi uništile mogućnost da se ova transformacija u Siriji dogodi”, rekao je novinarima.

Izraelski avioni su od vikenda gađali niz meta širom Sirije, s ciljem da osiguraju da sirijska vojna oprema, uključujući borbene avione, rakete i hemijsko oružje, ne dospije u ruke pobunjenika.

Izraelski mediji objavili su da je vazduhoplovstvo izvelo čak 250 udara. Vojska je odbila da potvrdi taj broj, ali je potvrdila da nastoji da spriječi zapljenu sirijskog vojnog oružja koje bi potencijalni neprijatelji mogli koristiti.

Izrael Kac, izraelski ministar odbrane kazao je juče da je Izrael je naredio svojim snagama da stvore “sterilnu zonu odbrane” na jugu Sirije koja će biti održavana bez stalnog prisustva izraelskih snaga, dok pojačava kontrolu duž linije između Sirije i Golanske visoravni koja je pod izraelskom okupacijom.

U sklopu talasa napada, Kac je izjavio da su izraelski raketni brodovi uništili sirijsku vojnu flotu tokom operacije u ponedjeljak uveče. On nije iznio detalje, ali je rekao da će zona “spriječiti uspostavljanje i organizaciju terorističkih grupa u Siriji”.

Pederson je juče takođe kazao da međunarodna zajednica treba da bude „realistična“ u vezi sa terorističkom oznakom pobunjeničke grupe HTS koja je svrgnula Asada. „Prošlo je devet godina otkako je usvojena ta rezolucija (kojom je HTS označen kao teroristička grupa)“, rekao je. „Stvarnost je sada takva da HTS i druge oružane grupe šalju dobre poruke sirijskom narodu ... o jedinstvu, o inkluzivnosti.“

Novi privremeni lider Sirije objavio je juče da, uz podršku bivših pobunjenika, preuzima upravljanje zemljom kao vršilac dužnosti premijera.

U kratkom obraćanju na državnoj televiziji, Muhamed al-Bašir, slabo poznat u većem dijelu Sirije, a ranije zadužen za administraciju u dijelu teritorije na sjeverozapadu zemlje pod kontrolom pobunjenika, izjavio je da će voditi privremenu vlast do 1. marta.

„Danas smo održali sastanak kabineta koji je uključivao tim iz Vlade spasa koja je radila u Idlibu i okolini, kao i vladu svrgnutog režima“, rekao je.

Iza njega su bile dvije zastave - zelena, crna i bijela zastava koju su protivnici Asada nosili tokom građanskog rata, i bijela zastava sa islamskom zakletvom ispisanom crnim slovima, koju su u Siriji obično nosili sunitski islamistički borci.

U glavnom gradu Sirije, banke su juče ponovo otvorene prvi put od Asadovog svrgavanja. Prodavnice su takođe počele da rade, saobraćaj se vratio na ulice, a čistači su čistili ulice.

Primjetan je i pad broja naoružanih ljudi na ulicama. Dva izvora bliska pobunjenicima izjavila su za Rojters da je njihova komanda naredila borcima da se povuku iz gradova.

( N.Bogetić )