Spektra: Nemar Vlade prema ljudskom pravu na samoodređenje
Asocijacija Spektra navodi da je, prema njihovim saznanjima, generalni sekretar Vlade Dragoljub Nikolić tražio povlačenje Predloga zakona o pravnom prepoznavanju rodnog identiteta na osnovu samoodređenja sa dnevnog reda, uz obrazloženje da su “potrebne dodatne konsultacije sa premijerom”
Asocijacija Spektra izrazila je protest zbog, kako su saopštili, jučerašnje odluke Komisije za politički sistem, unutrašnju i vanjsku politiku da raspravu o Zakonu o pravnom prepoznavanju rodnog identiteta na osnovu samoodređenja ne uvrsti u dnevni red za narednu sjednicu Vlade, koja će se održati u četvrtak 19. decembra.
Zahtijevaju od premijera Milojka Spajića da "pokaže političku odgovornost" i da Predlog zakona o pravnom prepoznavanju rodnog identiteta na osnovu samoodređenja stavi na dnevni red Vlade, najkasnije do kraja godine.
Podsjećaju da rad na tom zakonu traje punih osam godina, da su zakonski tekst pažljivo razmatrali svi relevantni akteri i da su usvojene sugestije svih učesnika u procesu.
"Pored toga, Nacrt je dobio pozitivnu ocjenu Evropske komisije, čime su se stekli uslovi da se nađe na Dnevnom redu Vlade Crne Gore. Ministarstvo za ljudska i manjinska prava je nominovalo prijedlog Zakona o pravnom prepoznavanju rodnog identiteta na osnovu samoodređenja za agendu jučerašnje Komisije za politički sistem,unutrašnju i vanjsku politiku", piše u saopštenju.
Asocijacija Spektra navodi da je, prema njihovim saznanjima, generalni sekretar Vlade Dragoljub Nikolić tražio povlačenje predloga Zakona sa dnevnog reda, uz obrazloženje da su “potrebne dodatne konsultacije sa premijerom”.
"Nije uvažen zahtjev resornog ministra Fatmira Đeke da se o Nacrtu zakona ipak raspravlja, te da se konsultacije obave nakon śednice Komisije. Ovakav potez ukazuje na nemar prema svima koji bez ovog zakona ne mogu ostvariti elementarno ljudsko pravo na samoodređenje, bez podvrgavanja drastičnim praksama poput prinudne sterilizacije".
Kažu i da ovaj postupak Vlade nije u skladu sa obavezujućim zaključcima relevatnih tijela Ujedinjenih nacija, niti sa praksom Evropskog suda za ljudska prava.
"I Evropska komisija je u svom dopisu Vladi od 13. decembra 2024. godine (u koji je Asocijacija Spektra imala uvid) izrazila pozitivno mišljenje na prijedlog Zakona o pravnom prepoznavanju rodnog identiteta na osnovu samoodređenja i namjeru da se unaprijede ljudska prava u Crnoj Gori. U mišljenju je posebno naglašeno da se cijeni namjera da se Crna Gora uskladi sa najboljom praksom Evropske unije, te Strategijom EU o LGBTIQ jednakosti za period 2020-2025. Pored toga, UN Komitet za zabranu diskriminacije žena je u maju 2024. godine izdao obavezujuće zaključke u kojima izražava zabrinutost jer su transrodne žene obavezne da se podvrgnu nevoljnoj sterilizaciji kao uslovu za zakonsko priznanje pola, i izdao obavezujuću preporuku Crnoj Gori da ubrza usvajanje zakonodavnih mjera na planu javnih politika kako bi obezbijedila da transrodne žene mogu dobiti zakonsko priznanje pola i promjenu imena u matičnom registru bez podvrgavanja nevoljnoj sterilizaciji (par.36 a))".
Asocijacija Spektra navodi da zabrinjava "bespotrebno odugovlačenje procesa" usvajanja zakona.
"Napominjemo da je na sam prijedlog Zakona saglasnost dalo svako relevantno ministarstvo, uključujući Ministarstvo unutrašnjih poslova pod rukovodstvom Danila Šaranovića, Ministarstvo zdravlja pod rukovodstvom dr Vojislava Šimuna, Ministarstvo prosvjete pod rukovodstvom Anđele Jakšić Stojanović, Ministarstvo socijalnog staranja, brige o porodici i demografije pod rukovodstvom Damira Gutića, Ministarstva pravde pod rukovodstvom Bojana Božovića, Ministarstva prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine pod rukovodstvom Slavena Radunovića, te Sekretarijata za zakonodavstvo na čijem je čelu Slavica Bakić. Stoga nas zabrinjava zahtjev za dodatnim konsultacijama sa premijerom i bespotrebno odugovlačenje procesa usvajanja ovog zakona, koji je suštinski vazan za izgradnju pravednog i ravnopravnog društva za koje se Vlada Crne Gore deklarativno zalaže."
Podsjećaju da je u nedavno usvojenom Privremenom izvještaju Evropske Unije o mjerilima za poglavlje 23, objavljenom 21. juna ove godine, navedeno da Crna Gora treba da "intenzivira napore na zaštiti prava LGBTIQ osoba kredibilno i sistematski" i da se poziva da "posveti posebnu pažnju pravilnoj primjeni prava i sloboda utvrđenih Evropskom konvencijom o ljudskim pravima, njenim protokolima, sudskom praksom, kao i sprovođenju presuda Evropskog suda za ljudska prava".
Između ostalog je navedeno, kako dodaju, da se poglavlje 23 može zatvoriti tek kada Crna Gora "obezbijedi efikasnu primjenu i sprovođenje prava i sloboda utvrđenih Evropskom konvencijom o ljudsNakim pravima, njenim protokolima i praksom Evropskog suda za ljudska prava".
"Usvajanjem ovog zakona odgovorilo bi se i na najnoviji Izvještaj Evropske komisije o Crnoj Gori, koji ukazuje na to da nacrt zakona o pravnom priznanju roda još uvijek nije usvojen. Podśećamo i da je usvajanje ovog zakona obaveza zacrtana Vladinim programom pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji za 2023–2024, planirana za IV kvartal 2024. godine. Zahtijevamo od premijera Spajića da pokaže političku odgovornost i da stavi prijedlog Zakona o pravnom prepoznavanju rodnog identiteta na osnovu samoodređenja na dnevni red Vlade, najkasnije do kraja ove godine", piše u saopštenju.
( B.H. )