Specijalno policijsko odjeljenje izuzelo dio dokumentacije iz Adriatic banke: Pod lupom klijenti povezani sa Rusijom

Specijalno policijsko odjeljenje (SPO) ušlo je u Adriatic banku i izuzelo dio dokumentacije o njenom poslovanju, potvrđeno je “Vijestima” iz tri izvora upućena u taj slučaj.

“Ispituje se poslovanje jednog broja klijenata koji posluju na zapadu, a koji su ranije imali poslovne i ekonomske veze sa Ruskom Federacijom”, kazao je jedan od izvora “Vijesti”.

Povodom nezvaničnih informacija, “Vijesti” su tražile zvaničnu potvrdu od Specijalnog državnog tužilaštva (SDT), ali od prošlog ponedjeljka nije odgovoreno na pitanja da li se ispituje poslovanje ove banke i koji su razlozi za to.

Iz Adriatic banke tvrde da ne mogu detaljno da govore o razlozima zbog kojih je tužilaštvo preuzelo određenu dokumentaciju o poslovanju banke, naglasivši da su angažovali “svjetski priznate stručnjake” za usklađenost poslovanja...

“Adriatic banka pozdravlja i u potpunosti sarađuje sa svim relevantnim pravosudnim i regulatornim institucijama. Ove provjere smatramo dijelom transparentnog procesa koji jača povjerenje u bankarski sistem i osigurava usklađenost sa najvišim globalnim standardima. Kako bismo dodatno osnažili naše operacije, angažovali smo svjetski priznate stručnjake za usklađenost, kompanije KPMG i Kroll, koji sprovode sveobuhvatne interne provjere i procjene. Pored toga, Adriatic banka je u procesu implementacije jednog od vodećih bankarskih softverskih rješenja na svijetu, čime dodatno unapređujemo operativnu efikasnost, sigurnost i usklađenost sa međunarodnim standardima. Zahvaljujemo nadležnim institucijama na njihovoj ažurnosti, kao i našim klijentima na ukazanom povjerenju i podršci. Adriatic banka ostaje posvećena podršci lokalnoj i regionalnoj ekonomiji i raduje se uspješnoj i prosperitetnoj 2025. godini”, kazali su zvanično iz te banke, koja nije u blokadi i normalno posluje.

Vlasnik ove banke je firma “Adriatic Capital LLC” iz američke države Delaver koja je u januaru 2020. godine kupila stopostotno vlasništvo u tadašnjoj Novoj banci za 7,1 milion eura od “Azmont Investmentsa”, koji je gradio turistički kompleks “Portonovi” u Kumboru. Nakon kupovine, banka je promijenila ime u Adriatic banka. Iz Nove banke u martu 2020. godine zvanično je saopšteno da su njeni krajnji vlasnici Aleks Šnajder (Alexander Shnaider) i dr David Genecov.

U posljednjem Finansijskom izvještaju Adriatic banke za 2023. koji je dostupan na sajtu Centralne banke (CBCG) piše “jedini akcionar banke je privredno društvo: ADRIATIC CAPITAL LLC, iz Delavera, Sjedinjene Američke Države. Vlasnici ovog privrednog društva su fizička lica: Alexander Shnaider sa udjelom od 95,01% i Julien Seban Georges sa udjelom od 4,99%”.

CBCG u januaru 2020. godine nije željela da saopšti “Vijestima” ko su vlasnici firme “Adriatic Capital LLC”.

“Firmu Adriatic Capital LLC su osnovala dva fizička lica (državljani Kanade i SAD-a) za potrebe sticanja direktnog kvalifikovanog učešća u Novoj banci. Njihovo finansijsko stanje, kao budućih akcionara banke je zadovoljavajuće, pa je ocijenjeno da su u mogućnosti da svojim kapitalom podrže projektovani rast i razvoj banke”, saopšteno je iz CBCG-a.

Bivši vlasnik nikšićke Željezare

Milijarder Aleks Šnajder, rođen u Ukrajini, bio je suvlasnik kompanije “Midland Resources” kojoj je Vlada Crne Gore dala da upravlja nikšićkom Željezarom od sredine 2004. godine do kraja 2005. godine, kada je napustila fabriku pod neutvrđenim okolnostima i ostala dužna državi višemilionski iznos za poreze od 2,7 miliona.

Magazin “Forbs” u članku koji je objavio 2005. godine navodi da je Šnajder rusko-kanadski biznismen koji je izgradio finansijsko carstvo vrijedno više od četiri milijarde dolara. Osim bankarstva, bavi se industrijom čelika, građevinarstva, hotelijerstva... Forbs piše da je dio tog novca od 1,4 milijarde stekao od trgovine ukrajinskim čelikom i uzimanjem pod kontrolu četvrte najveće čeličane u Ukrajini koja se naziva Zaporizhstal, a koja je u vlasništvu konzorcijuma “Midland Resources”.

Forbs piše da je “Midland Resources” registrovan u britanskom poreskom raju Gernzi (Guernsey). Pod tim holdingom su elektroenergetska mreža u Jermeniji, dva hotela, lanac pekara i kompanija za proizvodnju mesa u Srbiji, ruska čeličana u Volgogradu, kockarnica u Moskvi...

“Šest mjeseci nakon što je kupio čeličanu u Crnoj Gori prošlog juna (jun 2004. godine) za hiljadu dolara, 500.000 dolara socijalnog programa i obećanje da će investirati 46 miliona dolara, automobil njegovog generalnog direktora je dignut u vazduh. Vlasti istražuju slučaj, ali kaže Šnajder, postoji mnogo osumnjičenih”, navodi Forbs.

“Midland” je tada dobio Željezaru za svega hiljadu dolara, a Vlada je preuzela dugove od 60 miliona. Prema ugovoru, dvije trećine iznosa računa za struju je takođe plaćala Vlada, a iz budžeta su i isplaćene otpremnine za tada utvrđen višak od 500 radnika.

U Nikšiću je 15. decembra 2004. godine ispod “audija A8” u vlasništvu nikšićke Željezare, koji je koristi izvršni direktor Vadim Aleksandrovič Lejbenzon, u večernjim satima aktiviran eksploziv. Eksplozija se dogodila ispred balon-sale pod Trebjesom, u trenutku kada je Ukrajinac sa saradnicima iz fabrike igrao mali fudbal. U ovom incidentu nije bilo povrijeđenih.

Predstavnik “Midland Resources” Lejbenzon punio je stranice crnogorske štampe i zbog sudskog spora koji je tada pokrenuo izvršni direktor Grupe za promjene (GZP), kasnije poslanik DF-a Nebojša Medojević, koji ga je tužio za klevetu.

Predstavnici GZP su u decembru 2004. godine optužili kompaniju “Midland” i tadašnjeg direktora da su oštetili Željezaru za 2,2 miliona eura, da ne plaćaju doprinose i poreze na plate, da proizvode iz Željezare prodaju svojim firmama daleko ispod cijene i da malo ulažu u modernizaciju. Lejbenzon je uzvratio kontraoptužbom da su firme, čiji su direktori članovi GZP, od Željezare zarađivali i po 450.000 eura. On je tvrdio da su se članovi GZP “vjerovatno uvrijedili što ne mogu i dalje da potkradaju Željezaru”, nakon čega je uslijedila tužba za klevetu.

Lejbenzon je tada pred izbore u Nikšiću podržao kandidata DPS za gradonačelnika, izjavivši da mu je žao što ne može da glasa “za jedinog kandidata koji razumije potrebe i položaj Željezare”.

Lejbenzon je početkom 2005. godine sklonjen sa mjesta izvršnog direktora, uz obrazloženje da je raspoređen na novo radno mjesto. Nakon toga otputovao je u Rusiju. Ubrzo nakon njega i “Midland” napušta Željezaru, ostavivši je u dugovima.

“Midland Resources” bio je jedan od zainteresovanih za tender za tivatski Montepranzo za koji je nudio 10 miliona eura uz investicije od 50 miliona eura.

Dobar sa Trampom, a njegov partner sa Putinom

Neprofitna organizacija “Investigaterussia”, koja se bavila uplitanjem Rusije u procese u SAD-u, navodi da je Šnajder finansijski pomogao 2010. godine projekat “budućeg američkog predsjednika Donalda Trampa “Tramp tower” u Torontu. Tramp je taj projekat počeo nekoliko godina ranije sa kompanijom Ritz-Carlton i programerom Leib Valdmanom, ali kada su mediji otkrili da je Valdman pod istragom, Ritz-Carlton se povlači iz projekta. Nakon toga Šnajder je sa Trampom potpisao ugovor o licenciranju i upravljanju projektom “Tramp tower” u Torontu. Šnajder je tada prodao dio akcija u čeličani Zaporizhstal u Ukrajini i tim novcem je, prema pisanju medija, finansijski pomogao gradnju “Tramp tower” u Torontu.

Akcije je prodao grupi od pet ofšor kompanija koje je finansirala ruska državna banka Vnesheconombank (VEB). VEB se našao pod američkim sankcijama zbog ruske aneksije Krima 2014. godine.

Forbs navodi da se Tramp i Šnajder nijesu poznavali prije ulaska rusko-kanadskog biznismena u posao koji je pokrenuo Tramp prije izbora za američkog predsjednika. “Tramp tower” u Torontu je svečano otvoren 2012. godine, a vrpcu su zajedno presjekli Tramp i Šnajder.

Dok je on u poslovnim vezama sa Trampom, njegov partner u Midlandu Ukrajinac Eduard Šifrin je 2016. godine dobio rusko državljanstvo.

Tramp je prvi put zvanično inaugurisan za predsjednika SAD-a 2017.godine, a ponovo je pobijedio na izbori ove godine i njegova inauguracija je planirana u januaru 2025.

Milijarder Aleks Šnajder je bio suvlasnik kompanije “Midland Resources” kojoj je Vlada Crne Gore dala da upravlja nikšićkom Željezarom od sredine 2004. godine do kraja 2005. godine, kada je napustila fabriku pod neutvrđenim okolnostima i ostala dužna državi višemilionski iznos za poreze od 2,7 miliona.

Šnajder kupio i banku u Srbiji

Narodna banka Srbije (NBS) u aprilu 2023. godine je za portal “N1” potvrdila da je Novi vlasnik Expobanke a.d. Beograd zvanično Aleksander Šnajder koji je vlasništvo od sto odsto ove banke stekao 18. aprila, upisavši se u Centralni registar hartija od vrijednosti.

“Expobank, nekadašnja Marfin banka, do sada je bila u vlasništvu takođe fizičkih lica – državljanina Ruske Federacije Igora Kima, koji je imao udio od 72,25 odsto, dok je German Coj imao udio u vlasništvu 17,86 odsto. Ostalo su činili mali akcionari sa udjelima od 3,18 odsto i manje.

“Adriatic banka nije tražila prethodnu saglasnost Narodne banke Srbije za sticanje vlasništva koje će joj omogućiti pet odsto i više glasačkih prava u Expobank a. d. Beograd, ali je prethodnu saglasnost zatražio i 29. marta 2023. godine dobio njen indirektni vlasnik sa 80 odsto učešća u kapitalu te banke – Alexander Shnaider”, navela je NBS u odgovoru portalu N1.

Podnosilac zahtjeva za davanje prethodne saglasnosti za sticanje vlasništva u banci je, ističe NBS, u skladu s propisima, dužan da o sticanju vlasništva za koje je data ova saglasnost obavijesti NBS.

“NBS je informisana da je Alexander Shnaider 18. aprila 2023. godine stekao sto odsto vlasništva u banci, što je upisano u Centralnom registru depoa i kliringa hartija od vrijednosti, tako da su ovi podaci o banci istog dana ažurirani i na internet stranici NBS”, navela je NBS.

( Marija Mirjačić )