EU: Srbija da ne kvari dobrosusjedske odnose

Evropska unija (EU) je pozvala Srbiju da izbjegava postupke koji negativno utiču na dobrosusjedske odnose poručivši joj da se od nje očekuje da bude podjednako posvećena evropskoj perspektivi Bosne i Hercegovine (BiH), kao jedinstvene, ujedinjene i suverene zemlje poput svih ostalih međunarodnih partnera.

Povodom učešća predstavnika državnih institucija Srbije na obilježavanju neustavnog dana bosanskohercegovačkog entiteta Republike Srpske (RS), iz Brisela je poručeno da su regionalna saradnja i dobrosusjedski odnosi suštinski dio napretka na putu ka evropskim integracijama, prenijela je agencija Beta.

“Treba izbjegavati postupke i izjave koje negativno utiču na dobrosusjedske odnose i doprinose političkim podjelama”, navedeno je u odgovoru za Radio Slobodna Evropa iz pres-službe EU.

Početku trodnevne proslave Dana RS u Banjaluci prisustvovali su premijer Srbije Miloš Vučević, predsjednica skupštine Srbije Ana Brnabić i patrijarh Srpske pravoslavne crkve Porfirije.

Ustavni sud BiH je u dva navrata proglasio neustavnim obilježavanje 9. januara kao Dana RS, budući da je 9. januara 1992. tadašnja Skupština srpskog naroda u BiH donijela u Sarajevu Deklaraciju o proglašenju Republike srpskog naroda u BiH.

Obilježavanje Dana RS 9. januara označeno je kao diskriminišuće po narode u Republici Srpskoj koji nisu Srbi.

Evropska unija je istakla da je obilježavanje ovog dana neustavno.

“EU naglašava da se moraju poštovati suverenitet, teritorijalni integritet, ustavni poredak, uključujući odluke Ustavnog suda, i međunarodni identitet BiH. EU poziva političko rukovodstvo entiteta Republika Srpska da se uzdrži od provokativne retorike i akcija koje izazivaju podjele, uključujući i dovođenje u pitanje suvereniteta, jedinstva i teritorijalnog integriteta zemlje”, navodi se u odgovoru iz pres-službe EU.

EU apeluje na sve političke aktere u BiH da preduzmu odlučnu akciju kako bi sproveli neophodne reforme i napredovali na putu EU ka otvaranju pregovora o pristupanju tom bloku.

EU je ponovila svoju punu posvećenost perspektivi pristupanja BiH Uniji kao jedinstvene, ujedinjene i suverene zemlje.

Ministarstvo spoljnih poslova BiH uputilo je protestnu notu Srbiji zbog učešća najviših državnih zvaničnika na obilježavanju 9. januara kao Dana RS

Povodom obilježavanja 9. januara kao Dana RS ranije se oglasio i visoki predstavnik u BiH Kristijan Šmit ocijenivši da je to jasan i direktan propust u sprovođenju obavezujućih odluka Ustavnog suda BiH, kao i odluka visokog predstavnika od 1. jula 2023.

Ambasada SAD u Sarajevu navela je da SAD očekuju da će organi za sprovođenje zakona i pravosudni organi u BiH preduzeti brze i odlučne mjere da istraže svako kršenje zakona u vezi s proslavom neustavnog Dana RS.

Ministarstvo spoljnih poslova BiH uputilo je protestnu notu Srbiji zbog učešća najviših državnih zvaničnika na obilježavanju 9. januara kao Dana RS.

“Podrška nelegalnim aktivnostima koje su usmjerene protiv ustavno-pravnog poretka u BiH od strane najviših organa vlasti Republike Srbije smatramo opasnim i štetnim po odnose dvije zemlje, ali i bezbjednost regije”, stoji u pismu.

Navedeno je i da BiH svojim spoljnopolitičkim djelovanjem ne ugrožava ustavno-pravni sistem Srbije i da očekuje od Srbije da, na isti način, poštuje Ustav i zakone BiH.

Premijer Srbije Vučević je pozvao funkcionere BiH da zagrle Republiku Srpsku ukoliko žele da imaju funkcionalnu državu.

Komentarišući protestnu notu koju je ministar spoljnih poslova BiH Elmedin Konaković uputio Srbiji, Vučević je ocijenio da je nevjerovatno da im to spočitavaju, a da rade totalno suprotno.

“Istiskujete drugi entitet i napadate sve vrijeme, trećinu vaše države proglašavate genocidnom. Ako hoćete da BiH bude funkcionalnija država, moj komšijski savjet je da zagrlite Republiku Srpsku i vratiće vam se mnogostruko”, rekao je.

Potpredsjednik Vlade Srbije Aleksandar Vulin čestitao je rukovodstvu RS i “svim Srbima gdje god da žive” 9. januar, Dan RS.

On je u čestitki ocijenio da je RS “domovina svakog Srbina gdje god živio”.

“Predsjedniku Republike Srpske i predsjedniku Srbije, svim Srbima gdje god da žive, svima nama u srpskom svijetu čestitam veliki praznik Dan RS. RS je praznik svih nas, RS je domovina svakog Srbina gdje god živio”, naveo je Vulin, a prenijela Vlada Srbije. Dodao je da je RS “činjenica koja se ne može osporiti”.

Dan RS je čestitao i predsjednik Srbije Aleksandar Vučić. U pismu upućenom predsjedniku RS Miloradu Dodiku pročitanom juče na TV Pink napisao je da tom entitetu BiH i njegovim građanima želi blagostanje i napredak.

“U vremenima koja dolaze Srbija će nastaviti da čvrsto stoji uz Srpsku, bez obzira na svu težinu iskušenja i izazova koji su pred nama”, napisao je.

Vučić je poručio da se kao i preci, i danas Srbija i Srpska bore za ideale poput pravde, mira i sveopšteg napretka i ulažu svu pamet i snage u izgradnju mostova pomirenja, saradnje i boljeg života za generacije koje dolaze.

“Upravo tu bit srpskog naroda ne razumiju oni koji su odavno izgubili svaki kredibilitet i koji i danas pogrešno misle da smo lak plijen pohlepe i nemilosrdnih interesa silnih i moćnih”, naveo je.

Srpski narod se, dodao je, dostojanstveno i beskompromisno pridržava principa međunarodnog prava.

“Zbog toga ostajemo dosljedni u poštovanju svakog slova Dejtonskog sporazuma, jer se naša riječ i obraz ne prodaju, niti se mjere prolaznim, dvostrukim aršinima”, naveo je Vučić.

Dodik je preksinoć izjavio da nikada neće prihvatiti antiustavnu i antidejtonsku BiH i da je “sveti zadatak” entiteta koji predvodi da izađe iz te zemlje.

“Smatram da moram da izvučem Srpsku iz BiH, zato što njen ostanak u BiH sa ovakvim Evropljanima znači da za 20 godina neće biti ni Srpske ni Srba na ovim prostorima ili će samo ostati nešto malo poltrona”, rekao je Dodik u intervjuu za Radio-televiziju Republike Srpske.

On je kazao da će vlast RS u narednih nekoliko mjeseci “dobro razmisliti” da li će se dalje kretati evropskim putem, za koji je naveo da “nije dao ništa” tom entitetu.

“Mi samo imamo problema zbog Evrope. Kad mi uđemo u EU, to znači da nema RS. Da li je to cijena koju ovaj narod hoće da plati? Neka plati. Јa neću. Dok ja ovo vodim, to se neće desiti”, naveo je Dodik.

Helez: Srpski svijet je isto što i velika Srbija

Ministar odbrane BiH Zukan Helez pozvao je pravosudne institucije da reaguju zbog proslave Dana RS.

On je naveo da je obilježavanje 9. januara kao Dana RS krivično djelo.

„Zahtevam od pravosudnih institucija BiH, pre svih od Tužilaštva BiH, da procesuira organizatore ovog provokatorskog, neustavnog događaja“, naglasio je Helez, prenijeli su sarajevski mediji.

Prema njegovim riječima, RS je „nuspojava strašnih ratnih dešavanja, omeđena masovnim grobnicama, utemeljena na ratnim zločinima, genocidu, logorima, protjerivanju nesrpskog stanovništva“, zbog čega, kako je ocenio, 9. januar može jedino biti „dan žalosti i dan sjećanja na žrtve velikosrpske politike“.

On je kazao i da je 1995. godine u Dejtonu „napravljena ogromna greška, koja se, prije svega, ogleda u formiranju entiteta Republika Srpska, sa ovlašćenjima i nadležnostima koje su mu date, ali i imenom koji nosi“.

Helez smatra da je zloupotrebljen i Sporazumu o uspostavljanju specijalnih paralelnih odnosa Srbije i RS, navodeći da taj sporazum služi kao „podloga za rušenje suvereniteta, teritorijalnog integriteta i cjelovitosti BiH, kao i agresivno miješanje Srbije u unutrašnja pitanja BiH“.

„Međunarodna zajednica mora reagovati i suspendovati Sporazumu o uspostavljanju specijalnih paralelnih odnosa Srbije i RS“, rekao je Helez.

On je dodao da su današnja politička vođstva RS i Srbije „samo blijeda kopija Radovana Karadžića, Ratka Mladića i Slobodana Miloševića“, a da su njihovi politički ciljevi isti.

„Srpski svijet je isto što i velika Srbija“, kazao je Helez.

On smatra da ukoliko međunarodna zajednica i dalje bude tolerisala secesionističku politiku, koju, kako je rekao, vođstvo RS otvoreno najavljuje, te agresivnu politiku Srbije prema BiH, samo je pitanje vremena kada će izbiti novi sukob na ovim prostorima.

„Vremena i strpljenja više nema, vrijeme je za sveobuhvatnu akciju protiv separatista“, zaključio je Helez.

( A. Š. )