Fabrika u Mojkovcu i dalje nedodirljiva?

Enigma fabrike cigareta “Tara” u Mojkovcu i čudan odnos nadležnih državnih institucija prema njoj se nastavlja.

Gotovo sedmicu od kada je javno u emisiji “Reflektor” Televizije “Vijesti” pokazana paklica cigareta bez akcizne markice, na kojoj piše da je proizvodena u fabrici “Montenegro tobaco company” (MTC), još niko nije pošao da provjeri šta se pakuje u fabrici.

“To su čule sve inspekcije, pa neka pođu i neka kontrolišu. Svaka inspekcija zna šta treba da radi. Svi inspektori će da se prepoznaju šta je njihov posao. A svi su to čuli, kao i ja”, kazala je u petak “Vijestima” direktorka Agencije za duvan Branislava Božović.

Ona je rekla da Agencija za duvan nije inspekcijski organ i nije nadležna da kontroliše tu fabriku.

“Svi oni odlično znaju nadležnost, neka se pronađu u tome da im ja ne određujem nadležnost”, kazala je Božović.

Ona je rekla da cigarete “MK” nijesu registrovane u Agenciji za duvan. U toj Agenciji MTC je registrovao cigarete “Tara plava” , “Tara bijela”, “Monte crni”, “Serdar” i “Negro”.

“Cigarete koje su kod nas registrovane mogu se naći u prometu, a cigarete prijavljuje proizvođač ili uvoznik. Ona mora da ima plaćenu akciznu markicu i da ima na sebi obilježje. To je cigareta koja je ispravna za promet na unutrašnjem tržištu ”, kazala je ona.

Za Agenciju, kazala je Božović, cigareta “MK” je nelegalna.

“Za takve cigarete mi kažemo da su cigarete bez porijekla. Na njima piše da je proizvedena u Mojkovcu, ali za mene to je cigareta bez porijekla jer ne vidim akciznu markicu države u kojoj se ona prodaje. Možda je proizvedena u Kini, ja to ne znam”, rekla je Božović. Da zovem fabriku u Mojkovcu da pitam, naravno da niko neće da prizna, reći će 'nijesam ja to proizvodio, nijsam ja to prodavao, to nije moja cigareta'. Kako ćete vi znati da je on to uradio?”, kazala je Božović.

Ona je kazala da ove cigarete “mogu biti krivotvorene”, odnosno da je “neko to izimitirao”, što znači da je ukradena intelektualna svojina.

“A ova je plus i švercovana. Znači i krivotvorena i švercovana i još se našla nelegalno u prometu”, rekla je Božović.

Ona je kazala da na paklici postoji kod, po kojem “inspekcije mogu da zaključe nešto”, ali da je potrebno da se uključi i policija.

“Počinje se normalno od fabrike i vidi se po kodu da li odgovara kodu koji ta fabrika koristi. Ja ne radim u inspekciji, ali pretpostavljam da sve to može da se provjeri i istraži”, objasnila je ona.

“Vijestima” je u policiji nezvanično rečeno da nijesu prošle sedmice provjeravali fabriku i njene magacine.

Iz Specijalnog državnog tužilaštva nijesu odgovorili na pitanje da li su, i ako nijesu, da li namjeravaju da obave radnje iz svoje nadležnosti povodom pojavljivanja cigareta "MK" na ilegalnom tržištu i provjere da li se u toj fabrici prozvodi neprijavljeni brend i prodaje bez akcizne markice.

Odgovor na isto pitanje nije stigao ni iz Uprave za inspekcijske poslove.

Iz Uprave carina su, kao i iz Agencije za duvan, kazali da to nije njihov posao.

“Uprava carina nije nadležni organ u vršenju nadzora nad sprovođenjem Zakona o duvanu. Nadležnost Uprave carina odnosi se na kontrolu ove robe u carinskim postupcima, a to su uvoz, izvoz i tranzit”, odgovorili su iz Uprave carina.

Više izvora iz policije, Agencije za nacionalnu bezbjednost i drugih državnih organa, saopštavalo je “Vijestima” tokom 2010. i 2011. godine da su u navodni šverc cigareta iz fabrike u Mojkovcu i podjelu dobiti od njega umiješani tadašnji i bivši visoki funkcioneri policije i ANB. Istovremeno su o tome na isti način govorili i otpušteni rožajski policajci u svojim saopštenjima.

O švercu iz te fabrike spekuliše se i danas u policijskim i bezbjednosnim krugovima.

Policija i tužilaštvo obaviješteni su u oktobru 2008. godine da se u fabrici u Mojkovcu nalaze sumnjivi paketi cigareta i mašine za pakovanje duvana.

To je bilo prije nego je Agencija za duvan firmi "Montenegro tobaco company" izdala licencu za proizvodnju u oktobru 2009. godine, ali nakon što je u januaru 2008. godine Agencija dozvolila instaliranje fabrike. Na tom tenderu, "Montenegro tobaco company" je pobijedila kao jedina prijavljena.

Bjelopoljski advokat Radivoje Šuković poslao je specijalnom tužiocu dopis 2. oktobra 2008. godine, dan nakon što je sa izvršiteljem bjelopoljskog Osnovnog suda pokušao da obezbijedi namirenje potraživanja nekoliko radnika bivše tekstilne fabrike “Kom”, odnosno Europrodukt.

Ta fabrika je najprije 2002. prodata Miladinu Gavriću iz Sarajeva, a zatim Nikšićaninu Aleksandru Mrkiću. Kako se navodi u ugovoru, u koji su “Vijesti” tada imale uvid, potpisanom 2007. godine, fabrika je prodata za 50.000 eura.

"Kada smo 1. oktobra 2008. godine sa sudskim izvšiteljem ušli u fabriku, vidio sam zapakovane cigarete i mašine sa pakovanje”, ispričao je tada Šuković. On je rekao da cigarete nijesu bile markirane, već poluproizvodi bez filtera.

Advokat je specijalnom tužiocu napisao da su “njegovi klijenti mišljenja da je organizovana grupa ljudi, čija imena oni ne znaju, u sprezi sa državnim organima dovela do situacije da se njihovo potraživanje ne može namiriti”.

Kada su “Vijesti” počele da pišu o fabrici u Mojkovcu 2011. godine, tadašnji direktor Uprave policije Veselin Veljović, tvrdio je da fabriku cigareta u Mojkovcu, o kojoj se informisao kod svih državnih organa, radi po zakonu. Ubrzo poslije te njegove zvanične izjave utvrđeno je da fabrika nije platila ni cent poreza Opštini Mojkovac, da osim nekolicine Mojkovčana u njoj rade Bugari koji nijesu registrovani u Ministarstvu unutrašnjih poslova i da se zbog sumnje da se radi o višemilionskom pranju novca, fabrikom u Mojkovcu bavi specijalni tužilac za borbu protiv organizovanog kriminala.

I iz Uprave za sprečavanje pranja novca tada je javno saopšteno da postoje milionske sumnjive transakcije. Istraga o poslovanju fabrike cigareta "Tara" u Mojkovcu, koju je prethodno zatvorio tada zamjenik specijalnog tužioca Dražen Burić, ponovo je aktivna i sada se njome bavi specijalna tužiteljka Stojanka Radović. Direktor firme “Montenegro tobaco company” je Željko Bulatović. “Vijesti” nijesu uspjele da pronađu konakt telefon ili službeni mejl ni firme ni Bulatovića, niti fabrike u Mojkovcu.

O saznanjima iz pogona fabrike u Mojkovcu, “Vijesti” su pisale u februaru 2011. godine, nakon čega je ugrožavana bezbjednost ekipe lista kod magacina fabrike, a novinarki je prijećeno i fizički je napadnuta.

Uprava policije nema evidenciju ni o švercu, ni o švercerima

Iz Uprave carina su rekli da oni sprovode svakodnevne i intenzivne kontrole na suzbijanju krijumčarenja akcizne i druge robe na graničnim prelazima i u unutrašnjosti carinskog područja, u skladu sa odredbama Carinskog zakona i da će to raditi i dalje bez izuzetka.

Za razliku od njih, koji skoro svakodnevno obavještavaju javnost o zapljenama neregularnih cigareta i duvana, u policiji čak nemaju ni evidencije o švercovanim cigaretama, a kamoli o švercerima.

“Vijesti” su u junu 2015. godine tražile, prema Zakonu o slobodnom pristupu informacijama, podatke koliko je policija u Crnoj Gori zaplijenila cigareta bez akciznih markica, sa akciznim markicama drugih država i nepoznatih akciznih markica od 1. januara 2009. do kraja maja 2015. godine. Takođe su tada traženi podaci, za isti perod, koliko je zaplijenjeno cigareta i drugih duvanskih proizvoda na graničnim prelazima i u graničnoj zoni od poznatih krijumčara, a koliko je pronađeno i zaplijenjeno od nepoznatih izvršilaca. Policija podatke nije dala, pa je Agencija za zaštitu ličnih podataka i slobodan pristup informacijama uputila Ministarstvu unutrašnjih poslova, Direktoratu za državnu upravu i lokalnu samoupravu i Direkciji za inspekcijski nadzor inicijativu 19. avgusta 2015. godine za “vršenje kontrole kancelarijskog poslovanja” da utvrde da li oni te podatke imaju ili ne.

Dvije godine kasnije, 1. februara 2017. godine, Agencija je uputila urgenciju Ministarstvu javne uprave se sa istom inicijativom o kontroli kancelarijskog poslovanja.

“Vijesti” do danas nijesu dobile tražene podatke.

Kasno su stizali i ranije, možda su zakasnili i sada

Najviši funkcioneri tužilaštva i policije optuživali su u februaru 2011. godine jedni druge za to što je prikupljanje dokaza o navodnom švercu cigareta iz fabrike “Tara” ulaskom u njene prostorije u Mojkovcu i Podgorici počelo tek dva dana nakon što su “Vijesti” objavile da postoje sumnje da se tako nešto odvija godinama.

Direktor policije Veselin Veljović i vrhovna državna tužiteljka Ranka Čarapić, međutim, nijesu željeli da to zvanično potvrde.

Odmah nakon što su “Vijesti” objavile šta se dešava u Mojkovcu i Donjoj Gorici, više izvora “Vijesti” je kazalo da je tokom samo jedne noći, bez prestanka, utovarano u kamione i cisterne i iz objekata negdje odvezeno to što nijesu htjeli da se vidi. Policija i tužilaštvo u fabrici “Tara” nijesu zatekli pakete cigareta do plafona koje je dva dana ranije vidjela i snimila ekipa “Vijesti”.

“Vijestima” je tada iz više izvora potvrđeno da je o načinu postupanja u ovoj istrazi razgovarano na sastanku Čarapićeve i Veljovića u tužilaštvu u petak 4. februara 2011. godine. Prema verziji iz tužilaštva, Veljović je tužiteljki tada navodno rekao da policija nema nikakve podatke o švercu cigareta iz Mojkovca, kao i da mu nije jasno zašto ulazak u sporne objekte ne bi mogao da sačeka ponedjeljak.

Prema verziji iz policije, Veljović je navodno predlagao da se u akciju krene odmah nakon objavljivanja tekstova o švercu, ali da je “tužilaštvu objektivno trebalo vremena da se pripremi” za to.

“Montenegro duvan comerc” morao je da izgubi licencu

“Montenegro duvan comerc” (MDC) iz Mojkovca, ekskluzivni veletrgovac cigareta mojkovačke fabrike, je 10. septembra 2014. godine uhvaćen u švercu cigareta kada je 200 pakete cigareta marke "Monte" prodao rožajskoj firmi “Stupa company” koja tada nije imala dozvolu za prodaju cigareta. Pun kamion cigareta tada je otkrila patrola saobraćajne policije u blizini Rožaja.

Trgovac na veliko duvanskim proizvodima dužan je da duvanske proizvode prodaje trgovcima na malo koji za to imaju odobrenje. Za kršenje ovog člana propisana je novčana kazna za veletrgovca od 10 do 20 hiljada eura, za odgovorno lice od 1.000 do 2.000 eura. Izriče se i zaštitna mjera zabrane obavljanja djelatnosti od jednog mjeseca do jedne godine. Ukoliko bi u sudskom postupku, koji je morao slijediti, preduzeće ili odgovorno lice bilo osuđeno za nedozvoljenu trgovinu licenca za promet cigareta bi bila trajno oduzeta. Tržišni inspektor je trebalo da sprovede postupak protiv MDC jer su prodavali cigarete preduzeću koje nije imalo odobrenje, što su utvrdili policija i tužilaštvo u Rožajama i Agencija za duvan. Međutim, taj postupak nikada nije pokrenut.

“Stupa comony” je dva dana nakon što ih je policija uhvatila u švercu cigareta (12. septembra) dobila odobrenje za trgovinu duvanskim proizvodima. “Stupa company” ima jednu prodavnici u selu Stupa, na samoj granici sa Kosovom, u kojem živi šest porodica. Ta firma i njena ovlašćena lica su imali pravosnažne presude za privredni kriminal i šverc akcizne robe crnogorskih sudova iz 2011. i 2013. godine, ali ni firma ni njena ovlašćena lica nijesu bila upisana u kaznenu evidenciju koju je tada vodilo Ministarstvo pravde na čijem čelu je bio Duško Marković.

( Olivera Lakić, Mihailo Jovović )