Novi gasovod izazov za interese SAD u Evropi: Ruski gas opasniji od izbornih skandala

Rusko podrivanje SAD prevazilazi uticaj na izbore i glasačke kutije na više načina - od aneksije Krima u Ukrajini do podrške sirijskom predsjedniku Bašaru al Asadu, a jedan metod, kojem se pridaje malo pažnje, jeste ruska energetska politika, piše "Politiko", a prenosi "Blic".

Kao drugi najveći svjetski proizvođač prirodnog gasa, Rusija ima prednosti nad svojim evropskim potrošačima zbog prijetnje da će smanjiti snabdijevanje. Novi gasovod koji Moskva namjerava da gradi mogao bi da poveća tu zavisnost i potencijalno uveća svoje prisustvo na njemačkom tržištu gasa na više od 50 odsto. Ova politika predstavlja direktan izazov po američke interese u Evropi poslije Drugog svjetskog rata i potencijalno može da ima efekte koji prevazilaze izborne skandale, piše američki list.

Krajem aprila ruski gasni gigant "Gasprom" potpisao je sporazum o finansiranju svog gasovoda "Sjeverni tok 2", koji bi prenosio gas zapadno od Sankt Peterburga preko Baltičkog mora direktno u Njemačku, gdje bi se distribuirao drugim evropskim zemljama.

Infrastruktura prirodnog gasa je skupa i kompleksna za izgradnju, ali kada se jednom postave, cjevovodi mogu da promijene tokove i odnose između zemalja decenijama. Ako "Sjeverni tok 2" zaživi, povećaće oslanjanje EU na ruski gas i povećati uticaj Moskve na ključne američke saveznike.

Vojna potrošnja i dezinformacije do sada su bile glavne prijetnje Rusije. Međutim, "Sjeverni tok 2" će pokazati da može više da utiče od vojne snage i zdravog medijskog okruženja. Gasovod je pokušaj Rusije da podijeli i osvoji Evropu, a ono što čini Kremlj tako pametnim, a ovaj napor tako podmuklim, to je da je "Gasprom" napravio atraktivan poslovni ugovor za projekat za više evropskih uvoznika gasa, piše "Politiko", a prenosi "Blic.

Tri vida slabljenja Evrope

Izgradnja "Sjevernog toka 2" oslabila bi Evropu na tri načina, piše list. Prvo, to bi dalo Rusiji veću potporu nad Njemačkom i drugim evropskim zemljama. Sa takvim velikim udjelom na tržištu prirodnog gasa, Njemačka će biti talac ruske manipulacije snabdijevanjem, naročito ako Rusija odluči da poveća cijenu ili smanji isporuku. To je mnogo moći za ruskog predsjednika Vladimira Putina, a SAD i Njemačka ne bi trebalo da pretpostavljaju da Rusija nikada neće odlučiti da sruši čekić.

Drugo, gasovod bi omogućio Rusiji da zaobiđe Ukrajinu na putu ka Evropskoj uniji. Drugim riječima, ako Rusija želi da isključi snabdijevanje Ukrajine gasom, to neće uticati na snabdijevanje Njemačke gasom, kao što je slučaj i danas. Rusija bi mogla imati veći uticaj na Ukrajinu tako što će prekinuti isporuke gasa bez prekida isporuke moćnim regionalnim rivalima poput Njemačke.

Konačno i možda najvažnije, to je da bi novi gasovod mogao povećati podjele među zemljama EU i oslabiti njihovu odlučnost o sankcijama zbog aneksije Krima. Produbljivanjem veza između energetskog tržišta EU i Rusije, "Sjeverni tok 2" bi oduzeo teret od drugih stranih dobavljača i odvezao evropske zemlje u složene ekonomske odnose sa Rusijom.

To predstavlja rizik za sankcije Rusiji - evropske zemlje sa jakim ekonomskim vezama sa Rusijom su se protivile tim sankcijama, uključujući i Mađarsku koja trenutno pregovara o ugovoru o snabdijevanju gasom sa Rusijom.

Na kraju, zabrinjava da Evropljani pozdravljaju jeftinu energiju i saradnju sa Rusijom.

Male zemlje istočne Evrope posebno osjetljive na rusku prisilu

Moskva je već pokazala spremnost da svoju snagu koristi kao dominantni dobavljač prirodnog gasa u cilju prisile u prošlosti, kada je prekinula snabdijevanje gasom Ukrajini 2006. godine, tokom zime 2008/09. i tokom sukoba u 2015. godini. Istorijski gledano, Rusija je takođe strateški naplatila različitim potrošačima različite stope i prijetila da će smanjiti snabdijevanje za geopolitičku dobit.

Uzimajući u obzir potencijalne posljedice "Sjevernog toka 2", nije iznenađujuće što mnoge evropske zemlje smatraju da je energija glavno pitanje nacionalne bezbjednosti. Male zemlje Istočne Evrope posebno su osjetljive na rusku prisilu. Poljski ambasador, koji je razgovarao o planiranoj integraciji energetskog sistema EU, primijetio je da bez energetske unije "nema Evropske unije".

Zapravo, EU i američki političari razumiju ove probleme i pokušavaju da spriječe njegovu izgradnju. Protivnici gasovoda na obje strane Atlantika nadaju se da će drakonska primjena energetskih pravila EU ili eventualna odredba o danskoj nacionalnoj sigurnosti koja bi se razmatrala mogla u poslednjem trenutku da spriječi izgradnju gasovoda. Ali danas je gotovo je sigurno da će biti izgrađen.

Zauzvrat, SAD mora da pronađe druge načine za ravnotežu rastućeg uticaja Rusije. Amerika takođe treba da podrži izgradnju terminalnih termina za LNG, podstiču globalno tržište prirodnog gasa koji će smanjiti ulogu bilateralnih dugoročnih ugovora koji omogućavaju zemljama poput Rusije da zaključe povoljne uslove, podstiču integraciju energetske infrastrukture EU i promovisati tranziciju Evrope na čistu energiju.

U Trampovoj administraciji postoje neki znaci nade. U aprilu, ministar energetike Rik Peri objavio je odobrenje Terminala za izvoz tečnog gasa za zlatni prelaz, a direktor Nacionalnog ekonomskog vijeća Gari Koh pozvao je na više izvoza iz SAD, a razvoj privatnog sektora je takođe pozitivan.

Uplitanje Rusije u predsjedničke izbore u SAD je velika priča i zahtjeva sveobuhvatnu istragu. Ali energetska politika Moskve predstavlja opasnost za interese SAD u Evropi, a ignorišući je samo ide pravo u ruke Rusije, piše ameriški list.

( Vijesti online )