KANA: Građani da učestvuju u urbanističkom planiranju Bloka 5

Grupa „Ko ako ne arhitekt” - KANA počela je sa projektom građanske participacije u procesu urbanističkog planiranja na teritoriji Bloka 5.

Za to su se odlučili jer sa ekspanzijom gradnje u Crnoj Gori, urbanističko i prostorno planiranje privlači dosta pažnje javnosti posljednjih godina, a jedan od neslavnih primjera je povećanja gustine naseljenosti i omogućavanje gradnje višespratnica u užim gradskim jezgrima, posebno u Podgorici i Budvi.

“U javnosti se konstantno spekuliše oko navodne izgradnje višespratnice objekta 'Milenijum' na uglu Bulevara Mihajla Lalića i Bulevara Džordža Vašingtona u Bloku pet, koja je predviđena važećim planovima počevši od 2010. godine”, kazala je rukovodilac ovog projekta KANA doktor arhitekture Milica Vujošević.

Ona je navela da je čak i pokretana inicijativa za izradu novog plana koji bi smanjio razmjere pomenute intervencije, ali zasada nema pomaka po tom pitanju.

“Oko izgradnje te zgrade podijeljena su mišljenja, a građani okolnih zona uglavnom ne gledaju blagonaklono na potencijalne buduće komšije”, kazala je Vujošević.

Navela je da je Detaljni urbanistički plan „Blok 5 - dio”, koji obuhvata južni ugao Bloka 5, donesen 2012.

“Njime je, kao i onim iz 2010. (DUP Blok 5) na tom mjestu predviđena zgrada od 22 sprata na uglu sa dva bočna krila od po sedam spratova. Zgrade su predviđene na zelenom pojasu koji služi kao tampon zona koja odvaja Blok pet od glavnih saobraćajnica. Prvobitnim urbanističkim planom arhitekte Vukote Tupe Vukotića iz 1976. godine, Blok 5 je urbanistički kompletno zaokružen. Arhitekta Mileta Bojović zgradama je dao prepoznatljiv izgled, čineći čitav Blok jedinstvenom morfološko-arhitektonskom cjelinom. Sadašnji plan potpuno negira taj koncept, uvodeći strane elemente koji i prostorno i vizuelno napadaju Blok”, kaže Vujošević.

KANA projektom ima za cilj da podigne svijest građana i arhitektonsko-urbanističke struke o javnom interesu i da se podstakne njihovo aktivno učešće u procesima izrade planske dokumentacije.

”Institucije državne i lokalne uprave koje su nosioci izrade planske dokumentacije ni na koji način ne stimulišu građane i struku da artikulišu sopstvene interese putem aktivnog učešća u procesima planiranja. Sadašnji zakonski okvir poznaje javnu raspravu kao jedini mehanizam učešća građana u procesima planiranja, što je neadekvatno i što za posljedicu ima apsolutnu dominaciju privatnog interesa, podržanog od strane državne ili lokalnih uprava u konačnom planskom rješenju”, tvrdi Vujošević.

Istakla je da će njihove aktivnosti biti usmjerene u pravcu informisanja građana i pružanja stručne podrške, te osmišljavanja i sprovođenja strategija u cilju intenziviranja građanske participacije u procesima izrade urbanističkih planova, isključivo u pozitivnoj atmosferi konstruktivnog dijaloga.

U cilju aktivnog sagledavanja i analize stavova, KANA će u narednom periodu sprovoditi anketiranje svih učesnika u procesu planiranja prostora i to relevantnih državnih i lokalnih uprava, institucija, arhitekata i urbanista, građana, graditelja i NVO sektora, sa ciljem prikupljanja stavova od što većeg broja učesnika.

Efikasniji način izrade planova

Nasuprot racionalnom, KANA promoviše kolaborativni model planiranja, koji je postao standard u zemljama razvijene demokratije, i koji podrazumijeva dostizanje konsenzusa, tj. kolaborativne racionalnosti.

S obzirom da u crnogorskom zakonodavstvu ne postoji okvir koji omogućava takav način rada, KANA će nastojati da uspostavi neformalnu alternativu postojećem rigidnom modelu izrade planova i da podstakne sve aktere u izradi jednog (konkretnog) detaljnog urbanističkog plana da pokušaju da djeluju transparentnije i sa više koordinisanosti.

“Drugim riječima, na jednom konkretnom pilot-projektu, nastojaćemo da pomognemo svim akterima u procesu izrade planske dokumentacije da shvate da postoji neuporedivo efikasniji i demokratskiji način izrade planova od onog koji se trenutno primjenjuje u Crnoj Gori”, objasnila je Vujoševićeva.

( Borko Ždero )