"Zabrana javnih okupljanja na saobraćajnicama protivna je crnogorskom Ustavu"

Zabrana organizovanja javnih okupljanja na saobraćajnicama protivna je crnogorskom Ustavu i međunarodnim standardima, smatraju u nevladinom sektoru.

Četiri nevladine organizacija (NVO) - Institut alternativa (IA), Centar za građansko obrazovanje (CGO), Centar za razvoj nevladinih organizacija (CRNVO) i Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) pozvale su Ministarstvo unutrašnjih poslova (MUP) da, kako su saopštili, ne istrajava u namjeri da, izmjenama zakona, zabrani organizovanje javnih okupljanja na saobraćajnicama.

To je, kako navode, protivno crnogorskom Ustavu i međunarodnim standardima.

IA, CGO, CRNVO i MANS su saopštili da, iako se MUP u najavljivanju takvih izmjena poziva na presudu Evropskog suda za ljudska prava u slučaju Kudrevičius protiv Litvanije, ta presuda ne opravdava uvođenje zabrane okupljanja na saobraćajnici ispred Skupštine Crne Gore.

Kako navode te NVO u zajedničkom saopštenju, Evropski sud za ljudska prava u tom slučaju nije podržao organizatore okupljanja koji su dva dana držali u blokadi tri glavne saobraćajnice u državi, jer, dodaje se, takvo okupljanje nije bilo dozvoljeno od nadležnih državnih organa i izazvalo je nesrazmjernu materijalnu štetu, koja je dokumentovana.

"U tom slučaju zaključeno je da demonstracije nisu bile neposredno usmjerene na aktivnost protiv koje se protestovalo, već je cilj bio da se blokiraju druge aktivnost (autoputevi) bez neposredne veze s objektom protesta", kaže se u saopštenju.

Kako se navodi, Evropski sud za ljudska prava je utvrdio da je u tom slučaju opšta blokada saobraćaja organizovana s namjerom ometanja aktivnosti drugih i da takvo ponašanje ne uživa zaštitu po članu 11 Konvencije.

Istovremeno, Evropski sud je, dodaje se, naglasio da svako okupljanje na javnom mjestu može dovesti do ometanja saobraćaja i da ta činjenica sama po sebi ne opravdava ograničenje slobode mirnog okupljanja i da javne vlasti moraju da pokažu izvjesnu dozu tolerancije.

"U Crnoj Gori su se javna okupljanja pred Skupštinom, kao objektom protesta, uredno najavljivala Upravi policije, bila dozvoljena, a time i zakonita. Shodno tome, i građani su bili dužni da organizuju svoje poslove u skladu sa najavljenim, zakonitim okupljanjem", saopštili su iz IA, CRNVO, MANS i CGO.

Kako su kazali, Ministarstvo nije dalo nikakav dokaz koji bi išao u korist argumentu da je privredi načinjena šteta.

Stoga se, kako smatraju u NVO, neodređene i nejasne tvrdnje o "šteti pričinjenoj privredi" ne smiju olako koristiti kao osnov za izmjenu Zakona u pravcu narušavanja osnovnih ljudskih prava i sloboda.

"Ukoliko Ministarstvo smatra da je privreda na tolikom gubitku, zbog kojeg je pretežnije pravo privrednika od prava građana na okupljanje, za to bi moralo pružiti konkretne dokaze koji bi bili prihvatljivi i za Evropski sud za ljudska prava. NVO su takvu vrstu analize već zatražile od Ministarstva", kaže se u saopštenju.

Kako se navodi, crnogorski Ustav zabranjuje uvođenje trajne zabrane okupljanja time što precizno navodi okolnosti kada pravo na okupljanje može biti privremeno, a nikako trajno ograničeno.

Iz Ustava proizilazi, dodaje se, da se zabrana okupljanja može sprovoditi samo od slučaja do slučaja, na osnovu procjene bezbjednosnog rizika, a ne unaprijed.

Četiri NVO su ukazale da je princip "da se okupljanje vidi i čuje“ jedan od ključnih principa Smjernica slobode mirnog okupljanja Venecijanske komisije, koji podrazumijeva da se javni skupovi održavaju kako bi se prenijela poruka državnim organima, posebnoj ciljnoj osobi, grupi ili organizaciji.

Stoga, kako navode, privilegija je organizatora da odluči koja će lokacija najbolje odgovarati svrsi okupljanja, a nadležni organi ne bi smjeli da nameću zabrane utemelje na kvalifikovanju lokacija na “adekvatne“ i “neadekvatne“, čime se restriktivno ograničava i javni govor.

IA, MANS, CRNVO i CGO su pozvale MUP da se, prije predlaganja bilo kakvih izmjena zakona, posavjetuje sa stručnjacima za međunarodne standarde ljudskog prava na slobodu mirnog okupljanja.

( Mina )