Politika Francuske prema Balkanu: Diplomatija misli da se stvari zaoštravaju, Makron ni riječi

Spoljna politika novog francuskog predsjednika Emanuela Makrona će se temeljiti na zaključku da su se raspršili snovi o prevlasti demokratije u svijetu i da su ratovi mogući, pa zato Francuska u potporu diplomatiji i sopstvenoj zaštiti mora imati samostojne vojne i odbrambene sposobnosti, uključujući snagu nuklearnog odvraćanja.

To je rekao Makron pošto je, poslije dužeg oklijevanja, razjasnio glavne tačke svoje spoljnopolitičke doktrine o jačanju snage Francuske kroz snaženje Evropske unije i obnove tješnjeg saveza s Njemačkom, u očekivanju da krajem maja i u neposrednom razgovoru s novim šefom Bijele kuće Donaldom Trampom stekne saznanja i o politici SAD, naročito prema Evropi i NATO.

Ali zasad nema naznaka kakvu će politiku njegova vlada voditi prema Balkanu, gdje se, i prema ocjeni francuske diplomatije, prilike zaoštravaju.

Ako je suditi po Makronovim savjetnicima kad je riječ o spoljnoj politici i odbrani, zasad bi se moglo reći da će francuska diplomatija istrajati na "evropskoj perspektivi" Zapadnog Balkana, ali tek kad se za to steknu uslovi unutar preustrojene Evropske unije u, sve govori, "više brzina".

Takođe teško da može biti promjena oko podrške zvaničnog Pariza nezavisnosti Kosova, uz stav da na kraju “normalizacije odnosa” Beograd-Priština dođe do potpisanog sporazuma koji će omogućiti Srbiji da uđe u članstvo EU, kad o tome okonča pregovore.

Nova vlada u Parizu će na stolu imati i zamisli nekih dosadašnjih visokih francuskih i njemačkih diplomata da u neko dogledno vrijeme neće moći da se zamisli ulazak novih članica u EU i da se, bar privremeno, osmisli neki "poseban položaj" za zemlje koje ispune sve uslove u pregovorima o članstvu.

Glavni Makronovi savjetnici za spoljnu politiku i odbranu su i tokom izborne kampanje bili ministar odbrne Žan-Iv Le Drijan, direktor Međunarodnog instituta za strategijske studije Fransoa Esbur, kao i francuski ambasador u Vašingtonu Žerar Aro, viđen i za mogućeg buduće šefa diplomatije kao i, pored ostalih, bivši šef francuske tajne službe Žan-Klod Kusran.

Za Makronovog predsjedničkog diplomatskog savjetnika je naimenovan Filip Etjen, sadašnji francuski ambasador u Berlinu, što bez sumnje pokazuje koliku važnost će za šefa Jelisejske palate imati učvršćivanje veza s Berlinom, uključujući i spoljnu politiku, a to znači takođe stavove o Balkanu i proširivanju.

Francuska dosad nije imala nekih posebnih političkih i ekonomskih interesa na Balkanu, a stavovi kad je u pitanju Srbija i rješavanje kosovskog gordijevog čvora su prema Beogradu bili "mekši" nego njemački.

Berlin se oko kosovskog pitanja uglavnom usaglašavao s prethodnom američkom administracijom, a sad tek ostaje da se vidi šta će biti balkanska politika Stejt departmenta pod predsjednikom Donaldom Trampom.

Da neke velike promjene ne treba očekivati možda govori i to da Esbur, bliži američkim stavovima, i Le Drijan politiku Francuske i Zapada prema Balkanu, tačnije Srbiji i Kosovu, stavljaju takođe u okvir sukoba s Rusijom oko Ukrajine. Oni su ranije naglašavali da se rusko prisajedinjenje Krima kao narušavanje granica u Evropi ne može porediti s NATO bombardovanjem Srbije i podrškom Francuske i drugih zapadnih zemalja jednostranom proglašavanju nezavisnosti Kosova.

Esbur i Le Drijan kažu da to što Moskva, a i neki francuski i evropski političari navode da je Zapad vojnom agresijom bez saglasnosti UN narušio granice Srbije ne može da se poredi s ruskim prisajedinjenjem Krima. Zato što, smatra Esbur, a to mišljenje dijeli i Le Drijan, "kakve god bile međunarodne pravne dvosmislenosti oko proglašavanja nezavisnosti te pokrajine na jugu Srbije, to je bio deo dugog procesa i ratnih zločina koje je počinio Beograd, što je dovelo do uvođenja međunarodnog protektorata pod okriljem UN".

Spoljna politika novog šefa Jelisejske palate, koji je danas preuzeo dužnost, slijediće dobrim dijelom i politiku prethodne vlade i predsjednika, mada je Makron i za "otvoren dijalog s Rusijom", saradnju u rješavanju sirijske krize, slamanju glavne terorističke opasnosti, a to je Islamska država Iraka i Sirije koja Evropu ozbiljno ugrožava.

Ipak, on smatra da nužan "otvoren dijalog s Rusijom" može da se temelji samo na čvrstim stavovima Evropske unije kad su u pitanju i političko-vojni rasplet sirijske krize i posljedice ukrajinske krize i ruskog prisajedinjenja Krima.

To su zasad bili načelni stavovi, a "čvrstina" prema Moskvi se nadovezuje i na to da "samo jaka Evropa može razgovarati s Amerikom, Kinom i drugim silama, dakle Evropa koja brane svoje vrijednosti".

Novi šef Jelisejske palate je zamisli o spoljnoj i odbrambenoj politici objelodanio, pozvavši se posebno na stav bivšeg francuskog predsjednika Šarla de Gola da "zemlja poput Francuske, ako joj se desi da vodi rat, mora znati da je to njen rat" i da za to mora biti osposobljena i imati vojnu snagu.

Makron, koji će sjutra imenovati premijera koji će voditi vladu do junskih predsjedničkih izbora, želi da svoje viđenje svijeta i politiku Francuske smjesti u okvire onoga što je Francuska bila u doba predsjednika Šarla de Gola i Fransoa Miterana, kao što je i sam izjavio.

Novi francuski predsjednik je rekao da Francuska ne smije da vodi politiku uplitanja, pa je naveo i primjer predsjednika Žaka Širaka koji je odbio pritisak američkog predsjednika Džordža Buša da Francuska učestvuje invaziji Iraka 2003. godine.

Po tumačenju uglednih francuskih analitičara i komentatora to se poglavito odnosi na buduće odnose s Amerikom, kao i kad je riječ o namjeri da "Pariz uspostavi konstruktivne veze s Putinom, iako Francuske ne može da dijeli iste vrijednosti" s njegovim režimom.

Spoljna "degolovsko-miteranovska" politika mora biti, tumače analitičari Makronovo viđenje svjetskog trenutka, istinski usaglašena s razvojem u svetu u kojem se Francuska i Evropa sučeljavaju s "nepredvidivom američkom vladom, ambicioznom i prodornom Rusijom, islamskim terorizmom koji sije zločine po zapadnim gradovima, Kinom čiji vojni budžet brzo raste, Bliskim istokom u požaru, navalom migranata, granicama koje se zatvaraju… ".

( Beta )