Ako se nešto ne uradi, pljevaljska sela biće pusta za 50 godina

Ukoliko se ne zaustavi sve izraženija migracija seoskog stanovništva u grad, pljevaljska sela za pedesetak godina ostaće potpuno prazna.

To pokazuju podaci o socio-ekonomskoj statistici Opštine Pljevlja, koju je uradio opštinski Sekretarijat za privredu.

Šezdesetih godina prošlog vijeka na seoskom području živjelo je više od 36.000 stanovnika, da bi pedesetak godina kasnije taj broj bio sveden na svega 11.700 stanovnika.

Broj stanovnika između dva popisa smanjio se 2.700, dok je u periodu od 2003. do 2011. ugašeno 588 domaćinstava.

„Matematički gledano, ako bi se trend opadanja stanovništva nastavio istim tempom i intenzitetom do potpunog zamiranja sela došlo bi već kroz pedesetak godina“, navodi se dokumentu.

U 2011. godini evidentirano je pet seoskih područnih škola sa po jednim đakom, osam sa dva i dvije škole sa tri učenika.

„Drugim riječima, petnaest od 40 seoskih škola je na samoj granici zatvaranja. Smatra se da gašenje škole najavljuje potpuno zamiranje sela tako da ovi podaci ukazuju na neke mnogo krupnije probleme bez obzira što je riječ o petogodišnjim područnim školama. Recimo, Obarde i Slatina su sela koja su nekada imala preko 400 i koja sada imaju preko 100 stanovnika, a njihove škole imaju samo jednog đaka“, navodi se u dokumentu.

Na području Opštine Pljevlja evidentirano je ukupno 158 sela od kojih je 11 bez stanovnika, 13 ima manje od 10 stanovnika, 57 između 10 i 50 a 35 između sto i pet stotina.

Samo dva sela imaju preko 500 stanovnika. Komini i Židovići, koja se tretiraju i kao prigradska naselja.

„Činjenica je da je u svim selima broj stanovnika rastao u periodu poslije Drugog svjetkog rata, a opadao u posljednjih 50 godina. Nigdje te oscilacije nijesu tako jako izražene kao u nekadašnjim rudarskim naseljima Gradac i Šula.

Na koji način oživjeti sela i kako motivisati stanovništvo da se okrene obradi svojih njiva i krčenju nepreglednih pašnjaka, koji zarastaju u korov i šta će se desiti nakon 50 ili sto godina, ako ništa se ništa ne preduzme pitanja su na koja analiza socio-ekonomske statistike Opština nije dala odgovor.

V.d. sekretarke Sekretarijata za društvene djelatnosti Opštine Pljevlja Emina Salihović kazala je da Opština priprema novu odluku o isplati naknade za svako novorođeno dijete u Opštini Pljevlja, koja će biti znatno veća od dosadašnje.

Ona je kazala da je do sada u Opštini Pljevlja naknada za novorođenče bila 63 eura i da je prošle godine po tom osnovu iz budeta Opštine isplaćeno 11.466 eura.

„Ove godine u budžetu za te namjene je planirano da se izdvoji 50.000 eura. Jednokratne naknade za svako novorođeno dijete biće u znatno većem iznosu, a novina je da će biti u različitim iznosima za prvo, drugo i treće dijete kao i za novorođene blizance i trojke“, rekla je Salihović ne precizirajući iznose.

Sekretar Sekretarijata za privredu Opštine Pljevlja Budimir Bajčetić kazao je da je u prošloj godini Opština Pljevlja po raznim osnovama u poljoprivredu i ruralni razvoj uložila preko 1,1 milion eura, što je za oko šezdeset hiljada eura više nego 2017. Opština Pljevlja mladim bračnim parovima na seoskom području koji stupaju u brak isplaćuje 400 eura i isto toliko novca za rođenje djeteta.

Uspon i pad sela Šula i Gradac zbog rudnika olova i cinka

Demokrafske karte Šula i Gradac zaslužuju posebnu pažnju zbog činjenice da je industrijalizacija u ovim selima svojevremeno uticala na nagli porast broja stanovnika oko sedam puta za 15-20 godina, a gašenje industrije uslovio je isti takav pad“, navodi se u dokumentu.

Sedamdesetih godina u Šulima, gdje se nalazio Rudnik olova i cinka Šuplja stijena, živjelo je 1.230 stanovnika a u Gracu preko 900.

Trenutno u Šulima živi oko 340 stanovnika, a u Gracu manje od 300.

( Goran Malidžan )