Knjige Luke Bar kriju velike gubitke

Pravilno čitanje finansijskih izvještaja Luke Bar i nezavisno finansijsko čišćenje knjiga bi uvelo kompaniju u gubitak od minimalnih desetak miliona, rekla je “Vijestima” ekonomska analitičarka Mila Kasalica, koja tvrdi da Luka iskazuje profit “jer potencijalni troškovi nisu ni sagledani, ni uknjiženi”.

Ona je kazala da četiri godine nakon “neposlovnog razbucavanja one jake Luke”, 2013. godine, u godišnjem izvještaju o poslovanju javno dostupnom na str. 20 se nalazi tabela uporednih podataka o ostvarenom pretovaru koji je sa 1,5 miliona tona (2004) pao na 0,6 miliona tona (2013).

“U posljednje tri godine Luka je možda dobacila, iako u revizorskim izvještajima takav podatak ne postoji, a trebalo bi da bude istaknut zbog dokazivanja kontinuiteta poslovanja (važno računovodstveno i revizorsko pravilo), do 0,9 miliona tona, ali to su godine prolaza mašina za autoput kao i ostale opreme/ robe, što onda nije uspjeh lučkog menadžmenta/upravljača”, ocijenila je Kasalica.

Dodaje da sa druge strane, a slijedeći revizorski izvještaj 2015. godine, Luka je ostvarila profit (0,5 miliona). Kasalica navodi da taj profit nije generisan iz poslovne djelatnosti već je otpisana obaveza za koju u revizorskom izvještaju nije detaljno objašnjen postupak, a to je trebalo da se uradi da bi se takva uknjižba mogla ocjeniti “korektnom”.

“Za šest mjeseci 2016. godine (posljednji izvještaj sa sajta berze iako bi treći kvartal trebalo da bude već postovan) profit je 0,6 miliona. Uvijek treba imati duboku ogradu prema kvalitetu i dosljednosti kvartalnih finansijskih izvještaja. Ipak, gotovina kompanije se jača iz godine u godinu jer su obaveze nevelike. Državi nisu podmirene sve obaveze, a kako se politički tvrdi, iako se ove obaveze iz ranijeg perioda postepeno smanjuju. Uz napomenu, da grupna tužba preko 100 zaposlenih oko zarada koje su umanjene nakon krize i tako ostale zauvijek, da bi direktori i njihovi poslušnici primali velike zarade, nije još u rezervisanjima, a tada bi onaj profit bio ili smanjen ili poništen”, kazala je Kasalica.

Takođe, kako dodaje, treba pravilno pročitati finansijske izvještaje i uvidjeti da bi nezavisno finansijsko čišćenje knjiga Luku “uvelo u gubitak od minimalnih desetak miliona (pozicija učešća u kapitalu povezanih kompanija, koja se uopšte ne sagledava na način propisan zakonom i strukovnim normama, kao i pozicija potraživanja koja je godinama na skoro istovjetnom nivou, a pretovar je ispod miliona tona, što opet zahtijeva promjenu politike rezervisanja odnosno povećanja troška)”.

“Luka iskazuje profit jer potencijalni troškovi nisu ni sagledani, ni uknjiženi”, objasnila je Kasalica.

Ona je malim akcionarima u Luci, ako su namjerni da budu promućurni investitori, poručila da treba bar da vjeruju u javni tender onoliko koliko su imali povjerenja u menadžement kompanije od nezavisnosti zemlje do sada pošto mogu dobiti samo na dugi rok.

“To do sada nisu imali ni u naznakama osim ako nije tačno da imaju puno povjerenje u dostupne finansijske izvještaje”, rekla je Kasalica odgovarajući na pitanje da li ima prostora, kako tvrde mali akcionari Luke Bar, da se cijena koju je ponuido OTL za akcije poveća. OTL je ponudio 7,1 miliona eura za 30 odsto akcija (ili 41,69 eura po dionici).

Ona smatra da argumentacija oko neblagovremenog objavljivanja tendera predstavlja nedostatan uslov za poništenje ili osporavanje tendera jer je forma ispunjena, pa i tako ubrzano sprovedena forma ne mijenja suštinu postupka.

“Kvalifikacioni uslovi tendera za ozbiljnog investitora su krajnja informacija, a ne inicijalna kapisla razmatranja da se ulaže. Svaki reputabilni investitor koji bi planirao da ulaže u dva privredna subjekta (Luku i Montekargo) je trebalo da ima odavno spremnu ukupnu dokumentaciju“, rekla je Kasalica.

Dodaje da “kompromitovane institucije sistema” podjednako pripadaju svima koji su bili na vlasti tokom 15 godina privatizacije.

“Odgovornost, javna, politička, sistemska, za privatizaciju u ekonomskom smislu ne vezuje se za procente velikih/malih u koalicijama koje su podjednako dobrano bile odsutne kada je trebalo braniti javni interes”, kazala je Kasalica.

Na pitanje kako gleda na otpor SDP-a privatizaciji Luke Bar, posebno imajući u vidu aktivnu ulogu te stranke na političkoj sceni, ali i u državnim preduzećima, posljednjih 18 godina, Kasalica je odgovorila da sa političkog stanovišta treba razumjeti da se ova partija namjerila da zaboravi one koji su iz njenih redova decenijski rasparčavali Luku Bar na neekonomskim, nerazvojnim, nestrateškim osnovama.

“Čak je neoliberalni guru, g-din Vukotić, takav projekat onda ocijenio kao nepravilan. Kao i da se treba politički zaboraviti ko je kroz tobožnju 'nacionalizaciju', koju je sprovelo loše zakonsko rješenje o morskom dobru, oteo sudski upisanu imovinu Luke Bar i uveo je u veliki gubitak, a da bi se igralo procentima vlasništva države. Ali, političari koji koriste argument o monopolu Luke banalizuju sami sebe i svoje zalaganje da se ozbiljne ekonomske teme rade na ozbiljan način. Luci ne mogu da budu konkurencija malešne luke iz Bokokotorskog zaliva, a uz Port of Adria u susjedstvu istog lučkog kruga nisu monopolisti”, navodi Kasalica.

Dodaje da već deceniju Luka ne može da se takmiči ni sa Pločama (tek podignuta luka susjeda) niti sa Dračom, gdje su lokalne političke strukture uspavano izgubile konkurentsku prednost ulaganja Italijana, a sve u stilu “to je odgovornost onih iz Podgorice”.

“Luka Bar treba da bude regionalni lider pretovara i visoko pozitivnog sređenog finansijskog rezultata, sa bar hiljadu zaposlenih. To je stvarno pitanje oko kojeg u Crnoj Gori među političarima nema hrabrosti da se stvarno razgovara, jer bi se onda konkurencija sa prodatom kompanijom iz lučkog kruga pojačala, pa se ne bi dešavalo da se brodovi vraćaju sa sidra kako se ne bi zaposlili novi ljudi za pretovar. A kada Luka i Port of Adria budu zapošljavali bar tri hiljade individualaca sa ukupnog CG primorja, direktno i/ili indirektno, više neće biti prostora za tunjavu javnu potrošnju energije na vještačka politička femkanja oko privatizacije i razvoja Luke i Montekarga”, zaključila je Kasalica.

Menadžeri bi iz kafane da ruše privatizaciju

Kasalica napominje da su menadžeri Luke Bar prošle godine obišli lučke kapacitete poljskog investitora “i strunili se” jer su vidjeli kako izgleda uređena luka koja stvarno radi, a što Luka Bar nije odavno.

“U tom sleđivanju, niko se stvarno ne bavi suštinom neodrživih finansijskih izvještaja koji se moraju prečistiti, stabilizovati, konstatovati šta je bazna osnova budućnosti, pa tek ih onda uzimati kao argument da se lokalno-politički spriječi privatizacija zbog ličnih a ne lučkih interesa”, rekla je Kasalca.

Ne mogu se, takođe, dodaje ona, uzeti kao argumenti da je u Luci sve sjajno i da Luci nisu potrebne poslovne, menadžerske, strateške i radne reforme stroge i principijelne primjene. “A, tada će Luka biti bogatstvo Crne Gore i regiona, a ne tunjava skoro pa nevidljiva zadruga, prepuna negativnih diskvalifikacija bilo kojeg neposlovnog i nerazvojnog obima. Odnosno, menadžement i sadašnji upravljači Lukom kafanski-dogovorenim otporom privatizaciji kroz inflatornu realizaciju različitih izvješća za javnost, 'dobrovoljno' daju ocjenu o svom radu u poslovanju Lukom”, smatra Kasalica.

( Milorad Milošević )