Strasno i precizno predavanje muzici

Jedan od najznačajnijih dirigenata regije, Bojan Suđić, večeras je tradicionalno u svojstvu gostujućeg dirigenta Crnogorskog simfonijskog orkestra, na Velikoj sceni CNP-a u 20 sati.

Ogromno znanje i iskustvo Suđić i večeras daruje crnogorskim ljubiteljima muzike, uz simfoniju Sibelijusa i Šumanov slavni klavirski koncert, te hrvatsku eminentnu pijanistkinju Martinu Filjak.

Dio vašeg profesionalnog angažmana bio je vezan za skandinavske krajeve. Imaju li poseban muzički senzibilitet i atmosferu u odnosu na zapadnu Evropu, i njen germanski dio sa autorima od Hajdna i Mocarta nadalje? Osjećate li tu posebnost i kroz partiture slavnih Finaca i Norvežana ili sintagma o Finskoj kao "zemlji dirigenata" ipak nije nastala tek tako?

Skandinavija je veoma posebna, Finci samo prostorno tamo pripadaju, dok su senzibilitet, jezik i kultura potpuno specifični u odnosu na susjede. Sibelijusa doživljavam prevashodno kao predstavnika nacionalnog pravca i zanosa, utemeljitelja finske muzičke kulture na mitu Kalevale, koja je veoma brzo sebe vinula u sam vrh evropske kulture. Iako Finci do kraja XIX vijeka nisu ni imali ozbiljniju klasičnu muziku, Sibelijus se odmah vinuo izuzetno visoko i bio je prepoznat u svijetu kao značajan kompozitor, čija slava vremenom sve više raste. Mješavina germanskih i slovenskih kulturnih uticaja učinila ih je izuzetno prijemčivim za umjetnost, te je Finska danas rasadnik najboljih muzičara, dirigenata i orkestara, a za mene izuzetno važna i zbog učešća na prestižnom Sibelijusovom takmičenju dirigenata, koje mi je kasnije omogućilo dirigovanje čuvenom Helsinškom filharmonijom i ozbiljniju internacionalnu karijeru.

Opet uzajamna radost muziciranja između vas i Crnogorskog simfonijskog. Pratite njegov rad od prve sezone. Šta je ovog puta svježije u vašem fidbeku sa muzičarima ansambla?

Danas su rijetke radosti koje traju, brzo se stvari i emocije troše u neprestanom traženju novog. Time je moje zadovoljstvo veće kada vidim osmjehe i veliko angažovanje muzičara sa kojima već deset i više godina drugujem povremeno, i sa kojima me vezuju divne uspomene. Svaki put se nanovo i iznenadim, jer je i orkestar svaki put donekle drugačiji, dovoljan je samo jedan novi član da bi se osjetila neka drugačija energija i muzički odgovor.

Kontinuirani rad i značajan repertoar koji su članovi orkestra prošli daju i novi kvalitet, pa se i novi članovi lako uklapaju u postojeću matricu koju su kreirali najiskusniji. Ponosim se i time što su u orkestru i moji brojni bivši studenti. Sibelijusova simfonija je izuzetno zahtjevna, a u CSO prepoznajem onaj divni entuzijazam i iskrenu ljubav prema muzici kod muzičara, što, vjerujte, nije tako čest slučaj. Rutina se brzo useli i u najeminentnije ansamble. Upravo taj entuzijazam obećava dalji rast kvaliteta Crnogorskog orkestra koji će ubrzo u novoj zgradi tek razmahnuti krilima, a ja sam njegov iskreni navijač!

Nedavno ste u vašem gradu ugostili Valerija Gergijeva i njegov ansambl. Bili ste na koncertu u Sava centru, i tri i po sata čiste muzike predstavili su nam magiju i dirigenta i ansambla. Slušate li ovakve spektakle kao dirigent ili uživalac?

Ne mogu da se pohvalim prečestim uživanjem na koncertima kao slušalac, previše prepoznajem matrice u današnjim interpretacijama, te su rijetke situacije koje trajno ostaju u pamćenju. Jedan od takvih događaja je svakako pomenuti koncert, koji je predstavio ansambl i dirigenta u punoj slavi i sili! Jer to što su demonstrirali u Sava centru prošlog mjeseca, poslije koncerata u Barseloni i Budimpešti, dan za danom, sa različitim programom, mogu vjerovatno - samo oni. Samo takvi događaji predstavljaju istinsku motivacionu injekciju i za prekaljene profesionalce, i svi mi koji smo to slušali, sljedećeg dana smo drugačije došli na probu nego inače. Sam sam dirigovao po cijelom svijetu, sa izuzetno kvalitetnim ansamblima veoma zahtjevne programe, prisustvovao sam velikim koncertima, ali se ovakav koncert Marijinskog orkestra zaista pamti. Impresioniran sam i sjajnim sviranjem Romana Simovića na tom koncertu, zaista je izrastao u violinistu najviše svjetske klase! Izuzetno me obradovalo što sam na koncertu vidio skoro polovinu članova CSO koji su došli samo zbog koncerta, što dodatno potvrđuje moje prethodne riječi o potencijalu koji je ovdje prisutan.

Danas kompozitori ponovo pišu komunikativno

Koliko je ansambl na čijem ste čelu stabilizovao svoju poziciju u matičnoj kući ali i u muzičkom životu Srbije? Da li je zapravo potrebno tražiti razne načine da se zadrži i "omasovi" publika, ili je muzika sama po sebi garant rafiniranih i kvalitetnih sadržaja?

Po mnogim pokazateljima je stanje znatno bolje nego ranije, ali još je daleko od onoga kako bi trebalo i moglo da bude. Promjene se dešavaju sporo, posebno u okolnostima dugogodišnje nemogućnosti zapošljavanja novih muzičara i veoma niskih primanja. U takvim okolnostima, Simfonijski orkestar i Hor RTS-a su sve prisutniji na koncertima a publike je sve više. Samo na nedavnom Beogradskom novogodišnjem koncertu u Sava centru okupilo se tri hiljade ljudi, što je pokazatelj da je naša politika popularizacije klasike i obraćanja novoj publici itekako potrebna i ispravna. Svakako, naši koncerti obiluju i savremenim djelima, premijernim izvođenjima, mladim solistima i dirigentima. Duh vremena nalaže široku i bogatu paletu ponude, oholi ekskluzivitet malog broja samoproklamovanih čuvara istine doveo je skoro do ukidanja interesa za klasikom, zbog neslušljivih eksperimenata koji su tjerali publiku iz dvorana. Danas kompozitori ponovo pišu komunikativno, a prepoznavanje klasike kao muzike višeg reda neminovno dovodi na koncerte mlade ljude umorne od primitivnog sadržaja koji tako često nudi pop kultura u raznim oblicima. Umjetnička muzika predstavlja duhovni svijet višeg poretka, najuzvišeniji oblik ljudskog stvaralaštva, i okreću joj se mnogi koji u današnjoj, ekstremno materijalističkoj civilizaciji osjećaju prazninu koju može da popuni samo - prava umjetnost.

( Tijana Jovović )