Zašto je uhapšena Meng Vanžu: Huavej snabdijevao Iran i kršio američke zakone?

Poput mnogih direktora vodećih kineskih kompanija, Meng Vanžu je tajanstvena ličnost čak i u svojoj domovini, ali se vjerovalo da će 46-godišnja finansijska šefica kompanije Huavej tehnolodžiz preuzeti kormilo tehnološkog giganta koji je osnovao njen otac.

Međutim, ona je juče uhapšena u Kanadi na zahtjev američkih vlasti što će, kako navodi Rojters, vjerovatno ugroziti 90-dnevno primirje u trgovinskom ratu, koje su u subotu sklopili predsjednik SAD Donald Tramp i kineski lider Si Đinping.

Upućeni izvori kazali su za Rojters u aprilu da američke vlasti još od 2016. istražuju Huavej zbog navodnog snabdijevanja Irana i drugih država proizvodima američkog porijekla kršeći američke zakone o izvozu i sankcijama.

Zbog sličnih optužbi ranije ove godine sankcionisana je kineska kompanija za proizvodnju telekomunikacione opreme ZTE Corp.

Hapšenje Vengove i potencijalne sankcije drugom po veličini proizvođaču pametnih telefona moglo bi imati ozbiljne posljedice na globalni lanac snabdijevanja.

Mengova je uhapšena na aerodromu u Kanadi, a saslušanje o ekstradiciji Sjedinjenim Državama je zakazano za danas. Tramp i Si su 1. decembra imali formalnu večeru u Buenos Ajresu na samitu G20.

Trampov savjetnik za nacionalnu bezbjednost Džon Bolton kazao je juče da je on unaprijed znao za hapšenje Mengove, ali da ne zna da li je u to bio upućen Tramp.

U saopštenju iz Huaveja navodi se da im je pruženo malo informacija „o optužbama” protiv Mengove, kćerke iz prvog braka osnivača kompanije Rena Žengfeija. Kinesko ministarstvo inostranih poslova juče je takođe navelo da su od Kanade i SAD tražili objašnjenje za hapšenje, ali da „nijesu dobili nikakve informacije” što predstavlja kršenje ljudskih prava.

Hapšenje Mengove, koja je uzela majčino prezime i često koristila engleska imena poput Keti i Sabrina, stavilo je Huavej u žižu interesovanja javnosti u trenutku kada su u svijetu pojačane bojazni oko elektronske bezbjednosti.

Huavej je pod strogim nadzorom Vašingtona i drugih zapadnih vlada zbog veza sa kineskom vladom, što podstiče bojazni da Peking koristi tu kompaniju za špijunažu. Podozrivost Zapada dijelom je uzrokovana i zbog Renove povezanosti sa kineskom Narodnom oslobodilačkom armijom, gdje je skoro deset godina radio kao građevinski inženjer i pomogao u izgradnji komunikacione mreže, do odlaska 1983. Iz Huaveja je u više navrata saopšteno da nijesu pod uticajem Pekinga.

Vijest o hapšenju Renove nasljednice je objavljena istog dana kada je britanska BT grupa saopštila da neće više koristiti Huavej opremu u 3G i 4G operacijama mobilne telefonije.

Ren Žengfei, 74, osnovao je kinesku telekomunikacionu kompaniju 1988 i, kao i njegova starija kćerka, rijetko se eksponirao u javnosti.

Međutim u neuobičajenom potezu, on je prošlog mjeseca za francuski časopis „Pariz meč” pozirao sa sadašnjom suprugom Jao Ling i mlađom kćerkom 20-godišnjom Anabel Jao.

Rijetko ko je uopšte znao da on ima mlađu kćerku, koja na Harvardu studira programiranje i bavi se baletom.

Huavej tvrdi da je u privatnom vlasništu zaposlenih. Mada je Ren zvanično vlasnik oko 1,4 odsto akcija, zaposleni tvrde da on apsolutno upravlja kompanijom i da je, preko internih depeša, često u kontaktu sa zaposlenima širom svijeta.

Huavej, sada najveća kineska tehnološka kompanija sa preko 180 000 zaposlenih i prihodom od 93 milijarde dolara u 2017, u početku, 1990-ih, bavila se prodajom prekidača za digitalne telefone. Prvi veliki ugovor sklopila je 1996. za proizvode fiksne telefonije za firmom Hačinson Vampoa iz Hong Konga.

Oko polovinu svojih prihoda Huavej dobija od prodaje opreme telekomunikacionim kompanijama širom svijeta. Po prihodima je nadmašio švedski Eriksen i finsku Nokiju i postao najveći proizvođač telekomunikacione opreme.

Pametni telefoni su posljednjih godina postali još jedna ključna stavka u poslovanju kompanije, zbog čega je veliki rival Eplu i Samsungu na izuzetno konkurentom tržištu.

Počela kao sekretarica i stigla do Upravnog odbora

Na sajtu Huaveja navodi se da je Mengova počela da radi u kompaniji 1993. godine, da je diplomirala na Univerzitetu za nauku i tehnologiju u Huažongu 1998. i tokom godina napredovala u firmi uglavnom se baveći finansijama.

U prvom medijskom pojavljivanju pred kineskim novinarima 2013, Meng je kazala da je u kompaniji počela da radi kao sekretarica i da joj je posao isključivo bio „da prima telefonske pozive”. Takođe je kazala da je udata i da ima sina i kćerku i da njen suprug ne radi u telekomunikacionoj industriji, čime je demantovala spekulacije da je udata za jednog od direktora Huaveja.

Njen uticaj u kompaniji je postao očigledan 2011, kada je postala član upravnog odbora. Zaposleni je opisuju kao sposobnu i vrijednu, navodi Rojters. Mada njen brat, Meng Ping, i stric rade u Huaveju, niko od njih nije imao funkcije u visokom menadžmentu.

„Ostali članovi porodice su u pozadini, Sabrina je finansijska direktorka i član odbora”, kazao je jedan izvor iz kompanije. „Ona se smatra šefovom nasljednicom”.

( Nada Bogetić )