Vladine nove mjere: U javnoj upravi moguća otpuštanja
Najavljeno redefinisanje socijalne politike, u fokusu racionalizacija broja zaposlenih u javnoj upravi i rano penzionisanje
Vlada će u narednom periodu, kao dodatne mjere za smanjenje javnog duga i budžetskog deficita, razmotriti smanjenje broja zaposlenih u javnoj upravi i sprečavanje ranog penzionisanja.
U Vladinom Nacrtu programa ekonomskih reformi 2017-2019, objavljenom u petak, navedeno je da će Vlada u narednom srednjoročnom periodu kombinovati dvije grupe mjera ekonomske politike. Prva grupa mjera se odnosi na jačanje makroekonomske stabilnosti države, posebno konsolidaciju javnih finansija, kao i mjere za povećanje stabilnosti finansijskog sektora. Druga grupa mjera biće usmjerena na rješavanje strukturnih problema u ekonomiji, navedeno je u Nacrtu koji je, kako je saopšteno iz Vlade, do 23. januara “predmet procesa konsultacija sa javnošću”.
U dokumentu su predstavljene mjere fiskalne politike i strukturnih reformi sa makrofiskalnim i sektorskim uticajem kojima Crna Gora odgovara na preporuke EU date na Ministarskom sastanku u maju 2016.
Iz Vlade podsjećaju da već sprovode mjere fiskalne konsolidacije koje se odnose na smanjenje zarada javnim funkcionerima i naknada za majke sa troje i više djece, smanjenje izdataka za finansiranje političkih partija na 0,5 odsto tekućeg budžeta, smanjenje rashoda kapitalnog budžeta izuzev rashoda za autoput.
Od aprila 2017. godine do kraja 2018. biće obustavljen i obračun minulog rada na zarade zaposlenih u javnom sektoru, zadržana je viša poreska stopa poreza na dohodak fizičkih lica od 11 odsto na bruto zarade iznad 720 eura u naredne tri godine, povećane su akcize na gorivo...
“lako je Plan sanacije budžetskog deficita i javnog duga usvojen kao srednjoročan dokument, mjere za njegovu realizaciju su u sadašnjoj fazi precizno razrađene dominantno za 2017. godinu, dok će u prvoj polovini 2017. biti pripremljena Fiskalna strategija koja će biti potpuno konzistenta sa usvojenim Planom sanacije budžetskog deficita i javnog duga. U skladu sa tim, tokom tekuće godine biće razmotrena potreba za redefinisanjem, prije svega, socijalne politike. U fokusu pažnje biće i racionalizacija broja zaposlenih u javnoj upravi kroz implementaciju Strategije reforme javne uprave za period 2016-2020”, navedeno je u Nacrtu.
Pored izmjena Zakona o socijalnoj i dječijoj zaštiti u narednom periodu će u fokusu biti i penzijska reforma koja će se odnositi na preispitivanje zakonskih uslova koji omogućavaju ranije penzionisanje i veću pravednost. Buduće reforme u ovoj oblasti biće, kako je najavljeno, usmjerene na sprečavanje ranog napuštanja tržišta rada i ranog penzionisanja.
U Nacrtu programa ekonomskih reformi Vlada priznaje da je odluka o početku gradnje prioritetne dionice autoputa Bar-Boljare, kao i izmjene zakona u oblasti zarada zaposlenih u javnom sektoru i prava iz oblasti socijalne zaštite, stvorila dodatni pritisak na javnu potrošnju i povećale rizik od nestabilnosti javnih finansija.
Zakonom o budžetu za ovu godinu predviđeno je zaduživanje od oko 454,3 miliona eura.
“Imajući u vidu potrebe finansiranja budžeta za ovu godinu, sredstva za potrebe otplate duga, stvaranje fiskalne rezerve i plaćanje obaveza po osnovu izgradnje autoputa, biće obezbijeđena kroz aranžman sa kineskom Exim bankom i putem emisije obveznica na stranom tržištu”, navedeno je u dokumentu.
Zaključiće hedžing aranžman za zaštitu od dolarskog kredita
U Nacrtu programa ekonomskih reformi navodi se, da će, imajući u vidu buduće povlačenje kredita za autoput, valutni odnos bit promijenjen, tako da će sredstva izražena u drugim valutama imati veće učešće u stanju duga. “Zbog rizika koji može imati za kretanje duga, kao i otplatu obaveza, u narednom periodu biće preduzete aktivnosti kako bi se na najbolji način obezbijedila zaštita od valutnog rizika, kroz zaključenje 'hedging' aranžmana”, navedeno je u dokumentu.
Hedging (to hedge – zaštititi, osigurati) je poslovno-finansijska strategija izbjegavanja ili umanjenja rizika, tj. gubitka, kod jedne operacije, preduzimanjem druge operacije. Mogu to biti kontrabilansni ulozi, put i call opcije, terminske i futures operacije, swap poslovi, postupci zaštite od inflacije i sl.
Kada je Vlada potpisala ugovor o kreditu od 944 miliona dolara sa kineskom Exim bankom u oktobru 2014. euro je bio 1,27 dolara, pa je kredit vrijedio 743 miliona eura. Evropska centralna banka u petak je vrijednost eura prema dolaru zaključila na 1,0661 dolar, pa kredit sada vrijedi oko 885 miliona eura. Autoput, odnosno prioritetnu dionicu Smokovac-Mateševo, gradi kineska kompanija CRBC.
TE će se ugasiti bez drugog bloka
Među prioritetnim planovima reformi je izgradnja drugog bloka Termoelektrane Pljevlja. Navodi se da u slučaju da se ne gradi novi blok, ekonomski neće biti isplativa ulaganja ni u postojeći, s obzirom na visoka ulaganja u ekološku sanaciju (oko 70 do 100 miliona) za mali preostali radni vijek, što bi vodilo gašenju Rudnika uglja i TE i povećanju broja nezaposlenih za oko 2000. Pregovori o finansiranju izgradnje drugog bloka su u toku. Navodi se da će se drugi blok finansirati u 2017. godini sa 58 miliona eura iz eksternog kredita koga treba da obezbijedi izvođač radova Škoda Praha i sredstava EPCG.
U 2018. godini za drugi blok obezbijediće se 143 miliona eura iz eksternog kredita i sredstava EPCG, a u 2019. godini 98,28 miliona iz eksternog kredita i sredstava EPCG. Kao potencijalni rizici za sprovođenje ove mjere navodi se obezbjeđenje finansijskih sredstava za projekat, restrukturiranje kompleksa TE-Rudnik, cijena
Na kraju 2016. javni dug 2,48 milijardi eura, ili 66,6% BDP-a
Prema posljednjim projekcijam Ministarstva finansija, javni dug na kraju 2016. godine iznosi 2,48 milijardi eura ili 66,6 odsto BDP-a. Depoziti Ministarstva finansija iznose oko deset miliona eura i usljed toga očekuje se da će javni dug na kraju 2016. i usljed toga projektovani javni dug, na kraju 2016. godine je 2,47 milijardi ili 66,4 odsto BDP-a. U odnosu na kraj 2015. godine, javni dug je povećan oko 103 miliona eura.
Ukupan javni dug na kraju trećeg kvartala 2016. godine, u odnosu na kraj 2015. godine povećan je oko 32 miliona eura.
“Razlog značajnog povećanja duga, predstavlja emisija euroobveznica na međunarodnom tržištu, u visini od 300 miliona eura, koje su izdate na period od pet godina, uz kamatnu stopu 5,75 odsto, kao i povlačenje sredstava po osnovu kredita, u iznosu od oko 21 milion”, navodi se u Nacrtu programa ekonomskih reformi.
Ukupan državni dug na kraju trećeg kvartala 2016. godine, iznosio je 2,27 milijardi eura ili 60,92 odsto procijenjenog BDP-a. Državni depoziti iznosili su 111,63 miliona pa je državni dug iznosio 2,16 milijardi ili 57,93 odsto BDP-a.
( Biljana Matijašević )