Da ih ne bi kaznili, SAJ-ovci nisu namjerno nosili oznake kad su tukli narod

To što pripadnici Specijalne antiterorističke jedinice (SAJ) nisu nosili oznake sa imenima ili identifikacionim brojevima na uličnim protestima Demokratskog fronta u oktobru 2015. godine, imalo je za cilj da se osujeti kasnija istraga i da se obezbijedi da oni koji su vršili nasilje nad građanima ne budu kažnjeni, navodi se, između ostalog, u izvještaju Evropskog komiteta za sprečavanje mučenja i nečovječnog i ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja (CPT).

Komitet je u svojim izvještajima o posjetama Crnoj Gori 2008. i 2013. godine preporučio da specijalne interventne snage treba da imaju oznake na uniformama sa imenom/identifikacionim brojem kada vrše operacije.

Dodaje se da te preporuke nisu poštovane ni u godini protesta koje je organizovao DF.

"Činjenica da, tokom uličnih protesta u oktobru 2015 (...) specijalne interventne grupe poput SAJ-a i dalje nisu nosile oznake sa imenima/identifikacionim brojem na svojim uniformama ukazuje na namjerni pokušaj da se osujeti istraga i na namjeru da se garantuje nekažnjivost", navodi se u nalazu Evropskog komiteta o tim događajima.

Evropski komitet u slučaju Crne Gore takođe bilježi da je veliki broj osoba sa kojima se susrela njihova delegacija sugerisala da su se u vrijeme hapšenja ili pritvora policijski službenici prema njima odnosili korektno, što je, navodi se, pozitivan razvoj u odnosu na ranije njihove nalaze.

Međutim, dodaju da su i dalje dobili značajan broj optužbi za fizičko nasilje policijskih službenika koje su prijavili pritvorenici.

Većina optužbi odnosi se na loše postupanje u vrijeme policijskog ispitivanja s ciljem da se izvuče priznanje ili dobiju informacije.

"Navodno fizičko zlostavljanje sastoji se od šamara, udaraca pesnicama, šutiranja i udaraca pendrekom (uključujući i u glavu), gađanje nestandardnim predmetima, udaranje glave pritvorenika o zid i upotreba elektrošok aparata, kao i verbalnog nasilja," navodi se u nalazu Evropskog komiteta.

Što se tiče materijalnih uslova u zatvorskom sistemu, stvari su poboljšale u odnosu na njihovu posjetu 2013. godine.

Međutim, kao problematične, između ostalog, navode stepen pretrpanost zatvora (ispod 3 m2 po zatvoreniku u ćelijama u kojima boravi više osoba) zabilježena je na određenim djelovima a Komitet poziva nadležne da osiguraju da svi zatvorenici imaju po najmanje 4 m2 životnog prostora po osobi u ćelijama koje su namijenjen za više osoba.

Komitet je okarakterisao nezadovoljavajućom oblast koja se tiče zatvorskih aktivnosti. "Zatvorenici se drže u svojim ćelijama 23 sata dnevno i da im se ne nude aktivnosti mjesecima ili čak godinama", konstatuje se u izvještaju.

Kada je u pitanju zdravstveni sistem u zatvorima, Komitet je tražio pojašnjenje koje se tiče projekta izgradnje specijalne zatvorske bolnice.

U izvještaju se poziva i da crnogorske vlasti obustave praksu fiksiranja zatvorenika u zatvorima i odmah okončaju upotrebu lisica i lanaca na rukama i nogama kako bi se fiksirali zatvorenici.

U dijelu koji se tiče Specijalne psihijatrijske bolnice u Dobroti bilježi se da je hronična pretrpanost dovela do toga da nekoliko pacijenata mora da spava na dušecima na podu.

"Komitet je utvrdio da se osoblje sa poštovanjem odnosi prema psihijatrijskim pacijentima. Ali je tražilo da je obavijeste o istragama Osnovnog državnog tužilaštva u Kotoru o seriji epizoda navodnog zlostavljanja pacijenata od strane osoblja", piše u nalazu.

Komitet je zabilježio poboljšanja u instituciji Komanski most, namijenjenoj osobama sa specijalnim potrebama.

U Centru za djecu i mlade "Ljubović“ da se osoblje ponašanja sa poštovanjem prema onima koji tamo borave i da nema indikacija o nasilju među njima. Međutim, između ostalog, pozivaju crnogorske vlasti da prekinu praksu zatvaranju maloljetnika u sobama na duži period u uslovima koji su slični onima u samici.

( Miloš Rudović )