Likovni programi koji su obilježili prošlu godinu

Likovni izrazi raznovrsnih poetika i generacija dominirali su u godini za nama. U galerijskim i onim manje formalnim ali svakako atraktivnim prostorima, svoje likovne opuse predstavljali su domaćoj likovnoj publici crnogorski, a možda nikada u ovolikom broju i inostrani umjetnici. Na svoj likovni izraz i u 2016. pažnju svjetske javnosti i likovne kritike privukli su umjetnici poput Jelene Tomašević, Romana Đuranovića, Milene Jovićević, Irene Lagator Pejović, Jelene Jovančov...

POLITIKA KRETANJA VESNE PERUNOVIĆ

Drugačijim izrazom, emotivnom i aktuelnom temom, podgoričkoj likovnoj publici se sredinom septembra sa interdisciplinarnim projektom “Politika kretanja” obratila kanadska umjetnica crnogorskog porijekla Vesna Perunović. Kustoskinja projekta, koji predstavlja poetsko razmišljanje o ličnom iskustvu dijaspore i globalnog fenomena migracije kao o prostoru između mobilnosti i zaustavljenog kretanja, je poznata beogradska istoričarka umjetnosti Svetlana Mladenov. Teme Vesne Perunović, koje govore o identitetu koji je određen kulturnim izmještanjem i egzistencijom na međi različitih kultura i domovina, ispričane su kroz crtež, skulpturu, instalaciju, video i performans.

Vesna Perunović se kroz lično iskustvo susrela sa pitanjima egzila i egzilanata - šta znači stvarati novi dom u novoj sredini. Ona u svojoj umjetničkoj praksi konstantno postavlja u prvi plan sopstvenu poziciju na granici identiteta i njegovim mnogobrojnim formama (socijalnoj, političkoj, ličnoj, kulturnoj). O svim tim problemima, o svim emocijama koje se javljaju kod čovjeka koji napušta dom, umjetnica govori sofisticirano. Ona u svom radu često koristi elemente kao što su kuća, ograda, merdevine, cipele, linije koje predstavljaju granice, i sve to kroz različite medije koji se kasnije reflektuju kroz multimedijalne instalacije.

ATELJEI IZ JUGOOCEANIJE

Dukley European Art Community u toku 2016. godine predstavio je pred crnogorsku javnost brojne umjetničke projekte, kako domaćih tako i inostranih stvaraoca. Jedan od njih je bila izložba “Ateljei iz Jugooceanije” (bivša upravna zgrada u Kotoru danas je centralno mjesto živih umjetničkih aktivnosti DEAC), kustoski projekat Marta Geljmana, predsjednika Dukley European Art Community, koja je predstavila radove dvanaest umjetnika nastalih za vrijeme njihovog boravka u okviru rezidencijalnog programa DEAC tokom protekle godine. Na izložbi su svoje autentične radove izložili Nikita Aleksejev (konceptualno-meditativno slikarstvo), Tanja Antošina (feministički angažman), Pavel Brat (himerični objekat nastalih od recikliranih materijala iz arhiva nekadašnje Jugooceanije), Evgenija Čajkovska (opservacije o krhkosti i lomljivosti današnjeg svijeta), Katja Florenska (predlog za crnogorske poštanske marke), Semjon Fajbisovič (fotografije mikro prizora kaldrme, zidova ili nekih fluidnih prirodnih pojava), Andrej Ljubljinskig i Ivan Tuzov (rad zasnovan na duhovitoj pikselizaciji ikoničkog svijeta), Saša Makarska (serije crnogorskih retabloa - votivnih slika, zasnovanih na čuvenim meksičkim retablo-slikama), Mihailo Pavljukevič & Olga Subotina fragmenati primorskog imaginarija do mitske vizije Crne Gore Jurija Solomka.

BUDVANSKE METASTAZE

Izložba “Budvanske metastaze” Slobodana Boba Slovinića, koja je donijela reakciju umjetnika na ne baš srećnu stvarnost Budve, otvorena je sredinom juna u Bečićima. “Agresivna građevinska bahatost” unijela je uznemirenost u jedan autentičan likovni izraz. Radovi iz ciklusa “Budvanske metastaze” su bolna svjedočanstva devastacije prirodnih, istorijskih, kulturnih i tradicionalnih vrijednosti. Kako je zapisao Slobodan Bobo Mitrović: “slikar u toj graditeljsko-rušilačkoj senzaciji vidi praelemente metastaziranog bolesnog bića, monstruoznih oblika koja dekonstrukcijom nestaju i gube se iz prepoznatljivih formi, do juče živih”.

ČVOROVI MATSA NORDSTROMA

Pred budvanskom likovnom publikom sredinom januara predstavio se izložbom “Čvorovi” švedski umjetnik Mats Nordstrom. Izloženi radovi nastali su u Crnoj Gori, kao rezultat velike inspiracije i evolucije određenih ideja. Poznati umjetnik, inače u prošlosti dio tima Endija Vorhola, slobodno “luta” između apstraktnih i figuralnih izraza. “Zamislite ili izazovite osjećanja koja nikada do sada niste iskusili. Otkrivajući, možda, novu oblast u našem shvatanju ko smo. Mijenjajući nas zauvijek. To su trenuci koje istražujem”, približio je svoju umjetnost Nordstrom. Takođe, svi njegovi eksplikati, kompoziciono su orijentisani kao mirne horizontale, i kako ističe Slobodan Slovinić, te prividno smirujuće longitudinale, formiraju diptihalni, veoma uzbuđujući vertikalno usmjereni, figuralni, ili pak afiguralni pravougaonici. “Upravo ti segmentarno-uznemirujući, gestualni vertikaliteti, emituju veoma snažan, ekspresivno-energetski naboj”.

SEKULIĆEV MEDITERAN

Nove slike iz ciklusa “Mediteran I” Branislava Baneta Sekulića, predstavljene su početkom septembra u galeriji Centar, CSUCG. “Čudesni pejzaži viđeni okom umjetnika posebne imaginacije” (Maja Dedić) rađeni su u tehnici gvaš na papiru i ulje na platnu i predstavljaju zaokruženu, cjelovitu vizuelnu predstavu o mediteranskom predjelu i crnogorskom pejzažu i čine logičan nastavak prethodnog ciklusa “Mediteran”. Sekulićevi mediteranski pejzaži, kako je istakla Dedić, poetični, lijepi u izmaglicama, kontrastima svijetla i sjenke, ostavljaju bezbroj mogućnosti za različite doživljaje i čitanje.

Tradicionalne nagrade crnogorskim umjetnicima

Kada je riječ o likovnim nagradama koje se tradicionalno dodjeljuju crnogorskim likovnim stvaraocima, Udruženje likovnih umjetnika u 2016. na 71. Tradicionalnoj izložbi - nagarde “Milunović, Stijović, Lubarda” uručilo je mladim umjetnicima Stefanu Todoroviću za crtež “23”, Jovani Vujović za skulpturu “Sa sobom” i Goranu Ćetkoviću za sliku “Filozof”. Na Tradicionalnoj izložbi obilježeno je i sedamdeset godina postojanja Udruženja likovnih umjetnika Crne Gore (Cetinje, 1946).

Gran pri Crnogorskog likovnog salona Trinaesti novembar, na kojem je po izboru selektorke Maje Ćetković svoje radove izložilo devetnaest umjetnika, pripao je poznatom crnogorskom vajaru Miju Mijuškoviću za skulpturu “Tablja”. Ovogodišnja smotra crnogorskih likovnih stvaralaca otvorena je u Crnogorskoj galeriji umjetnosti “Miodrag Dado Đurić”, a žiri je dodijelio još tri nagrade - Nikoli Markoviću za rad “The Metemorphosis“, Marku Petroviću Njegošu za skulpturu “Ako je krug upisan u kvadrat” i Siniši Raduloviću za video rad “77 pitanja”.

( Jelena Pavićević )