Godina koju su pojele Violetice

It's funny how when you're a kid, a day can last forever. Now, all these years seem just like a blink. Hearts in Atlantis

Zakačilo je i mene, izgleda, ovo novogodišnje raspoloženje - u mjeri u kojoj je realno da momka u najboljim godinama bilo što zakači - pa uzeh da listam tekstove objavljene na ovom istom mjestu tokom godine koja je za nama. Uzeh da sumiram - što bi se reklo.

Riječ je o 49 tekstova, ovoga puta, uredno posloženih u fajl vrlo maštovitog naslova: ART Vijesti_2016. (ovo je tekst broj 50) - i kada bi me neko pitao - prijatelj drag, na primjer, ili neka simpatična obožavateljka, još bolje - koji mi je od tih 49 tekstova najdraži (ovaj se ne računa) - ispalio bih, kao iz topa - Uvijek mi je najdraži naredni tekst.

OK - nisam u stanju da izdvojim najdraži tekst - ali ako govorimo o temi koja je obilježila 2016. godinu - onda je to, ako mene pitate - Konkurs za idejno arhitektonsko rješenje adaptacije i rekonstrukcije Doma Revolucije u Nikšiću. A kako o tom konkursu nisam rekao sve što sam imao da kažem - možda je pravi trenutak da to učinim upravo sada.

Dakle, pobjeda švajcarsko-slovenačkog tandema na NK konkursu je bila školski overkill. Koliko je ta pobjeda bila pretjerana, u svakom pogledu, toliko je bila i logična, iz ove perspektive. Ništa nije bilo prepušteno slučaju ni od strane organizatora konkursa (Ministarstvo održivog razvoja i turizma, odnosno Viki-Viki-Violeta, potpomognuta od strane sedam Violetica). Bilo je to zapravo nemilosrdno satiranje nesretnika koji su se drznuli da pomisle da šansa postoji. Pobjedničko rješenje je bilo toliko superiorno - i toliko elegantno - i vrlo realno - da su pored tog rješenja sva ostala rješenja - bilo ih je osam, ako se ne varam - djelovala poput neobaveznih studentskih sanjarija. Pobjedničko rješenje zapravo ne bismo mogli nazvati rješenjem - bila je to suva konstatacija stanja u kojem se Dom Revolucije (u kompletu sa NK i Državom CG) trenutno nalazi - konstatacija koja je pronašla svoj formalni okvir u pretpostavci da će neko, nekad, uspjeti da riješi problem Doma Revolucije u Nikšiću - a možda i neće, ko zna...

Da li je moguće, sa druge strane, da se Viki-Viki-Violeta - u svojoj beskrajnoj uobrazilji - pribojavala da će se na njenom NK konkursu - pored Švajcarca i kolege Slovenca, njenih dragih prijatelja (koji tradicionalno vode njenu Kotor Art - Kotor APSS školicu i koji su umjesto nje spakovali njenu crnogorsku postavku na XIV Međunarodnoj izložbi arhitekture - Bijenale u Veneciji 2014. godine) - pojaviti neko ko bi, eventualno, mogao da dovede u pitanje pobjedu njenih dragih prijatelja. Da li je to bio razlog zbog kojega je Viki-Viki-Violeta u kombinaciju ubacila Maroja Mrduljaša, osvjedočenog prijatelja CG arhitekture - koji se toliko ufurao u ulogu člana Žirija - da je u jednom trenutku osjetio potrebu da iskorači autorskim tekstom ("Maroje Mrduljaš u svoje ime / za Žiri"), koji je dao u Izvještaju žirija o konkursnim radovima:

"Natječaj za idejno rješenje adaptacije i rekonstrukcije Doma Revolucije u Nikšiću je složen i osjetljiv zadatak koji traži novi tip arhitektonske imaginacije (ispostaviće se da to nešto što je prevagnulo u korist Švajcarca i kolege Slovenca definitivno nije bila imaginacija - bila je to... recimo da je to bila, meni izuzetno draga, hladna racionalnost - op.a.). Riječ je o potpunom strukturnom i programskom preoblikovanju naslijeđenog, nikada dovršenog mega-projekta koji je već i u vrijeme svoga nastanka bio ekscentrično ambiciozan i nadilazio je realne potrebe ne samo lokalne zajednice i Crne Gore, nego vjerovatno i cijele Jugoslavije".

Bojim se da nakon ove dvije autorske rečenice dragoga Maroja - pogotovo nakon druge, koja definitivno ne zaslužuje komentar - niko više nije gajio iluziju da je NK konkurs bio nešto više od scewball komedije.

I sve to zajedno ne bi bilo toliko surealno - da pobjeda švajcarsko-slovenačkog tandema nije bila apsolutno zaslužena. Pobijedili su - na foru, što bi se reklo - ali jesu pobijedili, treba priznati.

Ta pobjeda je, ujedno, bila i vrlo očigledna potvrda statusa koji Viki-Viki-Violeta (najlepša žena sveta) uživa na CG arhitektonskoj sceni. Pobjeda njenih prijatelja je, sa jedne strane, bila potvrda njene neprikosnovene pozicije na CG arhitektonskoj sceni - a ujedno je bila i potvrda da CG arhitektonska scena zapravo ne postoji - što je svojevrsni paradoks - jedan od mnogih koji krase ovu našu veselu stvarnost.

Ako mislite da pretjerujem, podsjetio bih vas - u korist tvrdnje da Viki-Viki-Violeta postoji, ali da CG arhitektonska scena ne postoji - na činjenicu da je prije nekih desetak dana - 22. decembra, precizno - objavljena lista pretendenata na Misovu nagradu (najprestižnije evropsko priznanje za djelovanje na polju arhitekture iza kojega stoji Evropska unija - odnosno Evropska komisija - i Fondacija Mies van der Rohe, sa sjedištem u Barseloni) - i da se na toj listi nalazi 356 realizacija - među kojima je osam iz Hrvatske, četiri iz Srbije, dvije iz Albanije, jedna iz BiH - ali nema nijedne realizacije sa teritorije CG (nema nijedne realizacije sa teritorije Kosova, takođe, ako nam je to za utjehu).

Odgovornost za ovaj neoprostivi propust snosi, prije svih - Viki-Viki-Violeta - jer je preuzela na sebe dobar dio ingerencija fantomskog Saveza arhitekata CG - strukovne organizacije koja postoji samo na papiru, da se ne lažemo, ali se ipak, nekim čudom, još uvijek nalazi na listi strukovnih udruženja, odnosno udruženja arhitekata, koja nominuju realizacije za Misovu nagradu. Da je Viki-Viki-Violeta osjetila obavezu da u ime SACG organizuje, raspiše i sprovede konkurs za nominaciju realizacija koje bi predstavljale CG u konkurenciji za Misovu nagradu - kao što umjesto SACG organizuje, raspisuje i sprovodi arhitektonske i urbanističke konkurse diljem CG - ubijeđen sam da niko među ljudima koji stoje iza Misove nagrade ne bi imao ništa protiv - na stranu što bi taj potez bio zdušno pozdravljen i od strane CG arhitektica i arhitekata. Benefite - što bi rekli političari - koje bi CG ostvarila da se barem jedna realizacija sa tla CG pojavila u konkurenciji za Misovu nagradu - bolje da ne pominjem.

Kriv je i Maroje Mrduljaš, osvjedočeni prijatelj CG arhitekturice, između ostaloga i član Žirija koji je odlučivao o nagradama na Drugom crnogorskom salonu arhitekture - a ujedno i nezavisni ekspert, nominator za Nagradu Mies van der Rohe - jer je bio u jedinstvenoj prilici da nominuje neku od realizacija - barem jednu - sa teritorije male, ali časne i poštene CG - ali nije - ko zna iz kojih razloga. Kladio bih se da je dugo lomio glavu oko toga koju od CG realizacija da nominuje - ali na koncu ipak nije uspio da prelomi.

Dakle, drage arhitektice i dragi arhitekti, drugarice i drugovi, naš primarni zadatak u narednoj godini bi se sastojao u otimanju ingerencija SACG iz ruku Viki-Viki-Violete - zle kraljice CG arhitekture i urbanizma - i njenih sedam vjernih Violetica - što bi vrlo pozitivno uticalo, ubijeđen sam, na podizanje ozbiljno poljuljanog morala i digniteta CG arhitektonsko-urbanističke struke.

Sretna vam svima arhitektonska 2017. godina!

( Borislav Vukićević )