Ispucali asfalt, ulice bez trotoara, kuće – da bi se imao krov nad glavom, konstantno neprijatan miris koji dolazi sa gradske deponije i od izlivene kanalizacije – to je slika Vrela Ribničkih, najsiromašnijeg podgoričkog naselja. Za ne vjerovati je da u takvom naselju žive građani spremni da doniraju DPS-u i do 2.000 eura! Ipak, zvanična evidencija te partije to potvrđuje.
Podaci o donacijama koji su bili dostupni Istraživačkom centru MANS-a pokazuju da nijedna donacija stanovnika ovog naselja za parlamentarne izbore 2016. nije iznosila ispod 500 eura.
Stanovnici Vrela Ribničkih priznaju međutim da jedva preživljavaju, a održavanje golog života isključuje mogućnost da poklanjate, i to visoke novčane sume.
Kako se snalazite za novac?
- Sa starim otpadom radimo, živimo pomalo, ali nema...
Da li biste vi mogli da poklonite novac nekoj stranci? Recimo, hiljadu eura, da li imate da poklonite nekoj stranci?
- Bogami nemam, odakle, kako... Petoro sinova imam, nijedan u posao nije, a svi od 29 godina do 18 godina, nijedan nije zaposlen, ni ja nigdje ne radim...
- Nema posla, od čega da se plaća struja, voda, ne možemo da stignemo da platimo sve račune...
Dobijate li neku pomoć od države?
- Nikakvu. Primamo nešto kratko, ali nemamo od toga ništa. Hoćemo li da jedemo ili da plaćamo račune?
- Ne radimo nigdje, samo kući sjedimo, nema posla...
Podaci o donacijama koji su bili dostupni Istraživačkom centru MANS-a pokazuju da nijedna donacija stanovnika Vrela Ribničkih nije iznosila ispod 500 eura, te da su cijele porodice istog dana uplaćivale i do 2.000 eura u gotovini. Ukupno posmatrano, stanovnici Vrela koji su se odlučili da pomognu DPS uoči posljednih parlamentarnih izbora to su radili uplaćujući sume od 500, 1.000 i 2.000 eura, što je maksimalni iznos koji jedno fizičko lice može da uplati tokom izborne kampanje. Zanimljivo je i da su stanovnici istih ulica iz ovog naselja uplate vršili istog dana, pa su tako i evidentirani na žiro-računu DPS-a.
Prema do sada raspoloživim podacima, svi stanovnici Vrela gotovinske novčane iznose uplaćivali su na šalteru centrale Societe Generale Banke u Moskovskoj ulici u Podgorici, a oni i koji su DPS-u donirali preko žiro računa, imali su otvoren racun u Prvoj banci.
Zvanični izvještaji o donacijama pokazuju da je DPS na nivou cijele države uoči izbora 2016. prikupio 680.000 eura, odnosno nekoliko puta više nego sve ostale partije i izborne liste zajedno.
"97 odsto ukupnih svih donacija koja su fizička lica donirala svim kampanjama su donirana vladajućem DPS-u i Socijaldemokratama, dakle govorimo o iznosu od 737 hiljada eura", navodi Danilo Kalezić iz MANS-a.
Iako je predizborna kampanja trajala gotovo četiri mjeseca, DPS je kompletnu sumu skupio za nešto više od kalendarskih mjesec dana. Uplate DPS-u počele da pristižu 18. avgusta, a završene 26. septembra, kada je konačno ispunjena kvota od vrlo vjerovatno projektovanih 680.000 eura. Zanimljivo je da nakon toga datuma, niti jedna uplata nije pristigla na račun DPS-a iako je do oktobarskih izbora bilo ostalo više od dvije sedmice.
Detaljna analiza MANS-a pokazuje da su desetine hiljada eura uplaćivane određenim danima, pa su postojali su dani kada su uplate dolazile samo iz jedne opštine
Detaljna analiza MANS-a pokazuje da su desetine hiljada eura uplaćivane određenim danima, pa su postojali su dani kada su uplate dolazile samo iz jedne opštine. Tako je 31. avgust bio rezervisan samo za uplate iz Bijelog Polja, u iznosu od 27.000 eura, a 13. septembra su samo građani Podgorice uplaćivali donacije.
Prema dostupnim podacima, DPS je u Podgorici za samo tri sedmice prikupio preko 390.000 eura. Gotovinske donacije građana Podgorice uplaćivane su isključivo na šalteru centrale Societe Generale Banke u Moskovskoj ulici, iako ova banka ima čak sedam poslovnih jedinica u glavnom gradu.
Ovakva dinamika i organizovanje uplata donacija fizičkih lica po opštinama, prema analizi MANS-a, otvaraju prostor za sumnju da se u najvećem broju slučajeva ne radi o dobrovoljnim, pojedinačnim uplatama građana koji podržavaju DPS, već o dobro organizovanoj šemi za ubacivanje takozvanih „crnih fondova“ u zvanične tokove finansiranja izbornih kampanja.
"Smatramo da samo ovaj primjer predstavlja dovoljan povod i motiv da uoči predstojećih predsjedničkih i lokalnih izbora nadležne institucije izvrše detaljnu kontrolu izvora donacija kandidata i političkih partija, kako bi osigurali punu transparentost finansiranja izbornih kampanja. Jedino tako se može spriječiti da novac kriminalnih grupa ima bilo kakav uticaj na ishod izbora u Crnoj Gori", navode iz MANS-a.
Kompletna dokumentacija o finansiranju izbornih kampanja je dostupna na sajtu MANS-a.
Istrazivački centar MANS-a: Dejan Milovac Lazar Grdinić
Bonus video:
