Njemci su ponovo postali problem u Evropi. U euro-krizi je riječ o povjerenju. Ali ne o povjerenju u Grčku ili u euro, nego o povjerenju u Njemačku.
Već u prvoj rečenici saopštenja sa samita na vrhu proteklog vikenda stoji riječ „povjerenje“. U kontekstu priče o Grčkoj. Ali Grčka je ovdje pogrešni adresant. Bitnije bi bilo da su se obratili Njemačkoj. Najveća i najjača zemlja Evropske unije u ovoj je krizi proigrala puno povjerenja. Naizgled uspjeh Angele Merkel skriva da je od one duge nedjeljne noći u Briselu Njemačka ponovo postala problem u Evropi.
Što niko u Njemačkoj ne želi da vidi. Ovdje ponovo vlada ono tako tipično njemačko samozadovoljno paranje nosom oblaka, koje se perfektno oslikava u riječima Tomasa Štrobela, potpredsjednika CDU i zeta Volfganga Šojblea: „Grk nas je dovoljno dugo nervirao.“
I pošto Grk nervira, onda bi ga Njemci najradije izbacili iz eura, a po mogućstvu i iz EU. Ovako nešto se u istoriji evropskih integracija nikad do sad desilo nije, a ni u njemačkoj politici prema Evropi od Drugog svjetskog rata na ovamo. Svu težinu koju Francuska još u Evropi poseduje, Pariz je morao da baci u igru za Grčku : „Ako Grčka ostane u eurozoni, onda će to biti zahvaljujući Francuskoj i Fransoa Olandu“, kazao je francuski premijer Manuel Vals.
Sad se Njemci umiriju time da ni u kom slučaju nisu bili jedini koji gaze Grke: zemlje sjevera i istoka Evrope su voljno pomagale, kao i Španci, Italijani, Portugalci, a bogami i Francuzi su na kraju potpisali Briselski papir.
No, nešto novo se nadvija nad evropskim horizontom, čemu se Njemačka uopšte ne može oduprijeti. Stari Evropljanin Romano Prodi je upozorio: „Brinem se jer se razvija anti-njemačka napetost. Spriječili smo najgore, ali nastao je duboki jaz između Njemačke i puno drugih zemalja.“ Njegov zemljak Mateo Renci je to kraće formulisao: „Što je dosta - dosta je!“
"Ko je Njemce postavio za sudije nad narodima?"
Sa zastrašujućom hladnokrvnošću mediji i političari u Njemačkoj prenebegavaju ovaj problem. Kad bivši ministar finansija Janis Varufakis kaže da sporazum iz Brisela predstavlja „Versajski ugovor naših dana“, onda to više nije samo još jedna verbalna optužnica Ćelavog. I nije ni u kom slučaju samo anglosaksonsko nepoznavanje evropskih odnosa kad engelski Telegraf piše: „Grčka se tretira kao okupirana neprijateljska država.“ Ili kad Gardian, zgranut, konstatuje: „Euro-familija je razmaskirana kao dužnička ajkula, kojoj demokratija ne znači ništa.“ Ili kad Roger Cohen, kolumnista Njujork Tajmsa kratko zaključi: „Njemačko pitanje je ponovo na dnevnom redu.“
Njemačko pitanje je puno starije od sadašnje krize. Heribert Prantl je u Zidojče Cajtungu podsjetio na onu evropsku pra-brigu, koja izbija iz pitanja koje je Jovan od Sazberija postavio štaufovskom caru Fridrihu I: „Ko je Njemce postavio za sudije nad narodima?“. Englezu nije bilo jasno zašto jedan Njemac htio da govori u ime cijelog hrišćanstva. A kome je to onda danas jasno zašto jedna nhemačka kancelarka govori u ime cijele Evrope?
Translatio imperii, transfer Rimskog carstva na Njemce bila je pravna fikcija njemačkih pravnika. Ali svakom novom carstvu uvijek treba još viša legitimacija od one koja mu kroz normativnu snagu faktičkog pripada.
I danas nekima treba novi Sacrum Imperium, jedno carstvo sa višim posvećenjem od izvoznih kvota i bruto-socijalnog produkta. Merkelkino Sveto Evropsko Carstvo Njemačke Nacije dobija svoju sakralnu oblandu kroz novoosnovani Kult Razuma. Neoliberalizam je religija, a politika austariteta njegova liturgija. Njen cilj je ni manje ni više nego Istina: pravila neoliberalizma su izraz Višeg Razuma.
Kontrafakt: suprotnost između tvrdnje i realnosti se podrazumijeva. To je i onako suština religije.
Dogma kaže: Grci moraju da šparaju, jer tek tada i tako će im krenuti na bolje. I stvarno: puno toga govori da Grcima danas lošije ide nego na početku krize ne zato što njen savjet nisu odbacili, nego upravo zato što su ga poslušali.
Posle pada Berlinskog Zida 1989. godine istoričar Gordon Craig je prorokovao: „Na kraju će država, koja je najveća privredna sila u Evropi, prije ili kasnije razviti i nove političke ideje. To mogu da budu dobre ideje, a mogu biti i loše, vrlo opasne ideje za susjede Njemačke.“ Craig je imao pravo.
(Spiegel), Preveo: M. Vuletić
Bonus video:
