Sudsko rehabilitovanje Draže Mihailovića, komandanta kolaboracionističkog Ravnogorskog pokreta iz II svjetskog rata, odluka je koja iznova pokazuje ne samo revizionistički karakter vladajućih elita u Srbiji, već i šizoftenu prirodu njene državne politike.
Dok Srbija, na sebi svojstven način, obilježava 70 godina od pobjede nad fašizmom i šalje svoje vojnike da strojevim korakom gaze niz Crveni trg, sud u Beogradu revidira istoriju i saradnika sa okupatorom preimenuje u heroja oslobodilačke borbe. Posmatrajući kako pripadnici Vojske Srbije marširaju pored zidova Kremlja, neupućeni bi mogli pomisliti da je marionetska i kolaborantska vlada Milana Nedića nekako doprinijela porazu njemačkih snaga u II svjetskom ratu. Vjerujem da je, između ostalog, i zbog toga srpska vojska poslata na paradu u Moskvu. Akt fizičkog učešća u proslavi Dana pobjede nad fašizmom vojnih jedinica države koja je tokom II svjetskog rata imala kolaboracionističku vladu, treba da neistinu pretvori u istorijsku činjenicu, a savremenu politički i ideološki dezorijentisanu, ekonomski devastiranu, Srbiju još bliže primakne Putinu i “majci Rusiji.” Jedino u ovakvom teatru apsurda, kolopletu interesa i istorijskog revizionizma je moguće vidjeti nasljednike četničke ideologije na Crvenom trgu, a da nijesu u zarobljeničkoj koloni!
Naravno, objektivnost sudskog procesa protiv D. Mihailovića iz 1946, može i treba da bude predmet stručne analize, ali ta analiza ne može da zanemari djelovanje četničkog pokreta na čijem je čelu on bio. Drugim riječima, problematizovanje sudskog procesa ne može da posluži za aboliciju zločina koje su, u saradnji i koordinaciji sa okupatorom, počinili Mihailovićevi vojnici. Takva abolicija bi, blago rečeno, bila moralno i etički veoma problematična i istorijski neutemeljena.
Ipak, suprotno ogromnom broju raspoloživih dokumenata, i u nadi da stotinu puta izgovorena neistina može nekako postati istina, duhovni i politički potomci ravnogorske ideologije svrstavaju taj kolaboracionistički i zločinački pokret uz bok oslobodilačkim snagama partizana. Sudska odluka da se rehabilituje Mihailović predstavlja krunu višedecenijskih napora da se pobriše razlika između boraca za slobodu i onih koji su aktivno sarađivali sa okupacionim snagama.
Ovu odluku treba posmatrati kao važan iskorak u dugotrajnim revizionističkim naporima širom Evrope i može biti stavljena uz rame sa nedavnom rehabilitacijom ukrainskog nacionaliste i kolaboranta, Stefana Bandere. Ona takođe predstavlja uvod u rehabilitaciju drugih lokalnih i regionalnih zločinaca iz II svjetskog rata, a u sebi nosi i savremenu dimenziju abolicije zlocinaca iz ratova 1990-ih. Pavelićevi, Rupnikovi, Đujićevi, Đurišićevi, Kalabićevi, Mladićevi, i Karadžičevi obožavaoci i sljedbenici sada slave ovu svojevrsnu Dražinu pobjedu nad antifašističkim snagama. Sasvim je jasno da je ideologija noža i kukastog krsta danas dominantna na prostoru bivše SFRJ.
Autor je predavač na Katedri za istoriju i klasične studije Univerziteta Alberte, Kanada
Bonus video:
