Putinofilija

Od krvavog Majdana pa do danas, u Crnoj Gori o kolapsu Ukrajine i njenoj šizmi najviše se debatovalo na društvenim mrežama. Sa malom analizom, može se zaključiti da je Putin svojom gvozdenom diplomatijom pridobio dobar dio naših pravoslavnih konzervativaca #ubizakoljibravoputinesrpskičetniciuukrajini. Pošto je opipljiv uticaj mantija na kreiranje generalnog stava o ukrajinskom sukobu, vjerujem da je neophodan osvrt na istorijski brend crnogorske rusofilije. Naročito zbog floskule da se u odnosima ove dvije zemlje radi i radilo o „bratskoj ljubavi“, i da su Putin i pravoslavlje ustvari Rusija.

Od trenutka kada je Miloradović Crnogorcima donio gramatu Petra Velikog (1711), Rusija je za nas postala totem. I to onaj Frojdov - simbolična zamjena za praoca koji se ritualno slavi kao nedodirljivo božanstvo. I bila je za Crnogorce sva nekako nedodirljiva, apstraktna i daleka. Ali i prisutna, kao svaka religija. Iznad svega, vjerovali smo u Rusiju. Ostalo je da se priča, da je čak i Njegoš, onako dosta mangupski, izrazio svoje rusoljublje riječima „samo je Bog veći od ruskog cara“.

A zašto smo vjerovali u Rusiju? Po mom mišljenju, dva su razloga: prvi - to je šlihtačka frazeologija generisana prosjačkim načinom života, kako bi se iskamčilo što više dukata iz ruske kase; i drugi - liječenje kompleksa naše malenkosti, gdje je kolektivni nad-Ja kroz bratimljenje sa Rusima htio da bude dio velike politike. Naš poltronski ego išao je toliko duboko u rusku pozadinu, da smo je čak nazvali i Majkom. Majka Rusija! Odlučili smo da sasječemo svoju autohtonost i nakalemimo se na novo stablo, postavši korov oko tuđeg korijena. Cinik bi rekao da po načinu života i mentalitetu više ličimo na Turke nego na Ruse, što je, uostalom, i očigledno.

Istorijske činjenice govore da nijedna zemlja nije uložila više kapitala u Crnu Goru od Rusije. Razlog takve politike je logičan - ulaganje u crnogorsku pećinsku infrastrukturu i vojsku više se isplatilo nego moguća preorijentacija Crne Gore na prozapadnu politiku. Crna Gora je služila spoljnoj diplomatiji Rusije i njenoj težnji ka izlasku na topla mora (što i danas protežira Kremlj). Od pokretanja Istočnog pitanja (preraspodjela teritorija Osmanskog carstva, u Evropi među velikim silama), Rusija je Crnu Goru koristila kao povod za miješanje u unutrašnje prilike Turske, gdje se predstavljala kao zaštitnica hrišćana. Dakle, u odnosima Crne Gore i Rusije preovladavao je interes, nikako “bratska ljubav”.

Zanimljivo je to da su velike novčane pošiljke stizale baš u trenucima kada su Rusi pokretali krupne političke i diplomatske aktivnosti na Balkanu. “Majčinsko” ophođenje prema Crnoj Gori, najbolje će se pokazati nakon 1903. godine, kada dinastiju Obrenovića u Srbiji (koja je bila lojalna Austro-Ugarskoj), zamjenjuju Karađorđevići. Od tog trenutka Srbija, kao mnogo veća i snažnija od Nikoline zemlje, počinje sve više biti favorizovana i protežirana od strane ruskih krugova. Crna Gora je tako počela gubiti identitet, koji će do 1916. sve više biti ugrožavan (to najbolje dokazuju spisi tajnog agenta Nikolaja Potapova, koji je u svojim depešama uviđao da je za ruske interese bolje Crnu Goru prisajediniti Srbiji).

Istorijske činjenice govore da nijedna zemlja nije uložila više kapitala u Crnu Goru od Rusije. Razlog takve politike je logičan - ulaganje u crnogorsku pećinsku infrastrukturu i vojsku više se isplatilo nego moguća preorijentacija Crne Gore na prozapadnu politiku. Crna Gora je služila spoljnoj diplomatiji Rusije i njenoj težnji ka izlasku na topla mora (što i danas protežira Kremlj)

Istorijski gledano, naši rusofili su se kao po definiciji zaljubljivali u ruske vođe, ali ne i u ruske književnike ili umjetnike. Od Petra Velikog do Putina, svaki iole “alfa vođa” bio je koban za naše rusofile. Mada nekako, najdraži su mi oni “Lenjinovi”, koji su ginuli po Rusiji i Španiji, sanjajući kopanje kapitalizma i klerikalizma, ili pojedini “Staljinovi” poput Vlada Dapčevića, koji su zbog čistog ideala grijali kamen Mitrovice i Golog Otoka.

Današnja rusofilija (čitaj Putinofilija) sprega je svih gore navedenih faktora - tradicije, kulta vođe i powerslavlja (oh, kako volim ovu riječ). Međutim, dok su negdašnji rusofili davali živote iz ljubavi, djelatnost ovih današnjih svodi se na isticanje krsta, trobojke i proliferaciju propagande na društvenim mrežama, gdje na aljkavim fotomontažama Obama pije u zdravlje Rotšilda, a Putin “for mader Raša”. Putinofili obično dolaze iz redova ortodoksnih ultrasa slabih na četnički pokret, koji u Putinu vide rješavanje svih planetarnih frustracija. Pravoslavna crkva u ovakvoj situaciji ima ulogu regrutnog centra i guslarske radio stanice. Kao kolijevka našeg rusofilstva i sluškinja “Trećeg Rima”, ona svojim vjernicima o Rusiji pripovijeda jednostrano.

Često se iz tih krugova može čuti konstatacija da je “pravoslavlje - ruski duh”, što je svakako jedna od najvećih laži preko kojih prelazimo. Pravoslavlje nije ruski duh. Ruski duh čine jednako i carizam i anarhizam, i pravoslavlje i ateizam, i Berđajev i Lenjin, i imperijalizam i komunizam. Svesti Rusiju na pravoslavlje, značilo bi amputirati jednu mnogo ljepšu rusku polovinu, onu koja teži slobodi i oslobađanju od stega običajnosti i poslušnosti. Kad već spomenuh slobodu, moram se osvrnuti i na šizofrenost domaćih Putinofila - oni se istovremeno izdaju za najveće fanove bivšeg KGB oficira, i za najkrvavije protivnike Mila Đukanovića?!

Kad se sjetim performansa pankerki “Pussy riot” i stisnute pesnice Nađe Tolokonjikove, a potom osuđujućih reakcija naših rusofila i rusofilskih medija, zapitam se - da li oni mogu biti alternativa sadašnjoj autokratiji u Crnoj Gori? Jer uzdizati i klicati Putinu što zatvara umjetnike i pali ukrajinske gradove, znači isto što i dati glas Demokratskoj partiji socijalista, podržati napad na Dubrovnik i deportaciju muslimana. Zar Đukanović i Putin nijesu braća?! Putinofili se moraju upoznati sa štivom Mihaila Riklina, da bi iz očiju jednog Rusa vidjeli kakav je zapravo Putin. Ovaj učenik Žaka Deride, i jedan od najpoznatijih ruskih savremenih filozofa, u posljednjem poglavlju svoje knjige “Komunizam kao religija” bez premca je opisao sadašnji pakt između Putina i pravoslavlja i pokazao o kakvoj je totalitarnoj i populističkoj matrici riječ. Nakon toga možda shvate u kakvoj su zabludi i u kakvom to svijetu Rusi danas žive; kako crkva uz pomoć države reciklira istoriju i kanonizuje despotiju, a Putinu otvara vrata da postane novi Staljin.

Rusofili bi trebal da znaju da pravoslavlje i Putin nijesu recept za smjenu aktuelnog crnogorskog demona i njegove vojske, a da u sukobu Istoka i Zapada Crna Gora mora gledati samo svoj interes. Jer, Crnoj Gori dvjesta godina služenja jednoj “bratskoj” zemlji nije donijelo ništa korisno. Ostala je nerazvijena i zavisna. Ukoliko se ne usredsredimo na unutrašnje ekonomsko jačanje (na što je upozoravao još knjaz Danilo Petrović), i stvorimo uslove održive nezavisnosti, progres ne može biti garantovan. Na kraju bih jednu sa početka XX vijeka - “Kuku tome koga Srbija hrani, a Rusija brani” prepravio u “Teško tome koga SPC idejno hrani, a Rusija brani”.