Osnovni sud u Podgorici nedavno je donio jednu presudu u kojoj se poziva na odredbu člana 10 Evropske Konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, na praksu Evropskog suda za ljudska prava u predmetima koji se tiču slobode izražavanja i u kojoj ukazuje na obaveznost primjene Konvencije i stavova iskazanih u praksi Evropskog suda.
Dakle, reklo bi se da u pravosuđu shvataju važnost i obaveznost primjene Konvencije i standarda ustanovljenih praksom Evropskog suda. Ipak, prije donošenja generalnog zaključka trebalo bi imati na umu rad i stavove pojedinih sudija Vrhovnog suda.
Tako, predsjednica Vrhovnog suda redovno izražava zadovoljstvo i gotovo ushićenost rezultatima rada sudova od kada je ona na čelu sudske vlasti. Te rezultate “potkrepljuje” statistikom i bez ikakve nelagodnosti saopštava da su sudovi najažurniji u decembru svake godine.
Slučajno ili ne, u decembru se sačinjavaju i izvještaji na osnovu kojih se dolazi do statistike. Takođe, čelnici pravosudne i izvršne vlasti od nedavno su počeli da ističu da u praksi crnogorskih sudova već postoje presude zasnovane na standardima Konvencije i praksi Evropskog suda za ljudska prava.
Naravno, Medenica ne saopštava koliki je procenat odluka u kojima su primijenjeni standardi Konvencije i stavovi Evropskog suda za ljudska prava, kao ni razloge zbog kojih se ti standardi primjenjuju izuzetno, a ne bez izuzetka - kako bi trebalo i moralo.
Upravo u decembru prošle godine, vijeće Višeg suda u kome su bile sve sudije Vrhovnog suda Crne Gore (ranije upućeni na “ispomoć” kolegama u Višem sudu), odlučivalo je o žalbi na navedenu presudu Osnovnog suda u kojoj se taj sud pozvao na Konvenciju i praksu Evropskog suda.
Vijeće od troje sudija Vrhovnog suda na sjednici donosi Rješenje Gž.br.5769/10, kojim se ukida Presuda Osnovnog suda u Podgorici P.br.1807/10 i predmet vraća na ponovno suđenje. Obrazloženje Rješenja Višeg suda svodi se suštinski na konstataciju:
”...Prije svega obrazloženje pobijane presude je glomazno i opterećeno nepotrebnim navodima, pri čemu se određeni navodi ponavljaju po nekoliko puta. Isto je konfuzno pri čemu je nejasno koje činjenice i zbog čega je prvostepeni sud uzeo kao odlučne i na njima zasnovao svoju odluku, odnosno kojima nije pridavao značaj.
Pobijana odluka ne sadrži pravno obrazloženje, odnosno isto je potpuno nerazumljivo jer ne sadrži konkretnu materijalno pravnu normu koju je prvostepeni sud primijenio prilikom donošenja pobijane presude, niti jasne razloge koji su rukovodili prvostepeni sud da odluči na izloženi način...”
Dakle, u ukinutoj presudi Osnovni sud se pozvao na konkretnu odredbu Konvencije koju je primijenio, ali sudije Vrhovnog suda odredbe Evropske Konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda očigledno ne smatraju materijalnopravnim odredbama.
Moguće je i da sudije Vrhovnog suda nijesu pročitale presudu koju su ukinuli, jer su sami naveli da im je “obrazloženje pobijane presude glomazno i opterećeno nepotrebnim navodima”.
Ne ulazeći u ocjenu zakonitosti i pravilnosti presude Osnovnog suda, nesporno je da “glomazno obrazloženje” nije zakonom propisano kao povreda postupka koja povlači ukidanje presude. Nesporno je i da sudije Vrhovnog suda u konkretnom slučaju nijesu navele u kom dijelu je obrazloženje “glomazno” i koji su to nepotrebni navodi koji opterećuju presudu.
Kada se neko obrazloženje može smatrati “glomaznim” zakon takođe ne propisuje, a ni sudska praksa još nije zauzela stav po pitanju tog “standarda”. Rekao bih da za sudije Vrhovnog suda koje su donijele pomenutu odluku taj standard i nije teško ostvariti, posebno kada se uzme u obzir obrazloženje te njihove odluke čija se suština svodi na jedan pasus.
Ta “gospoda” očigledno i nemaju naviku da previše čitaju i čitanje ih vjerovatno zamara, čim ukidaju presude iz razloga što im se obrazloženje čini “glomaznim”. Očigledno je i da imaju zabrinjavajuće neznanje, čim navode da presuda koja se zasniva na Konvenciji i praksi Evropskog suda ne sadrži konkretnu materijalno pravnu normu koju je prvostepeni sud primijenio.
Stoga se iz navoda sudija Vrhovnog suda može zaključiti da je njihova poruka nižestepenim sudovima da ne sačinjavaju “glomazna obrazloženja” i da ih ne opterećuju Konvencijom i praksom Evropskog suda.
Takve odluke ove sudije Vrhovnog suda će ukidati, jer su im obrazloženja “glomazna” i svoje vrijeme neće trošiti na njihovo čitanje.
Da sudije Vrhovnog suda koje su donijele pomenutu odluku ne vole baš da čitaju proizilazi i iz te njihove odluke, jer da su pažljivo pročitali odredbu Zakona o parničnom postupku za koju tvrde da je povrijeđena u donošenju presude koju su ukinuli, kao i svoje obrazloženje (koje srećom nije “glomazno”), utvrdili bi da u tom kratkom obrazloženju ukazuju na povredu člana 376. stav 2. tačka 15. ZPP-a, iako član 376. stav 2. ZPP-a nema ni jednu tačku, a kamoli ne 15!
Naravno, nije isključeno da se radi o omašci i da bi poslije ovoga teksta moglo uslijediti rješenje o ispravci presude. Sudija koji je bio izvjestilac u ovom vijeću u tome već ima iskustva, jer je ranije, nakon jednog teksta sličnom ovome, donio rješenje kojim je nezakonito i neovlašćeno ispravljao gluposti iz jedne presude.
Tada sam ukazao da je ispravka presude za neke druge sudije predstavljala razlog za pokretanje postupka razrješenja. Ovaj sudija za sada ne mora da brine o tome. Svoje odluke sa kratkim, nerazumljivim i paušalnim obrazloženjima može slobodno “ispravljati” kada god se za to ukaže potreba, sve dok je poslušan prema onome ko se poziva na statistiku koja daje lažnu sliku.
Treba razumjeti i zašto on i njegove koleginice ne vole “glomazna” obrazloženja, jer kada bi oni i bili u stanju da daju obrazloženje veće od jednog kratkog pasusa, ko bi onda stigao da ispravlja sve greške koje bi napravili? To bi moglo i ugroziti ažurnost “najboljih sudova u regionu”. Posebno u decembru.
Na kraju, znamo da Evropski sud za ljudska prava ima bogatu praksu. Ili “glomaznu”, kako bi to rekle sudije Vrhovnog suda. Taj sud redovno i ponavlja svoje stavove i teško da će od njih odstupiti.
Taj sud upravo ističe svoje dosljedne stavove, a ne statistiku. “Glomaznost” i dosljednost, odnosno ponavljanje istih stavova, garancija su da praksu Evropskog suda sudije Vrhovnog suda iz navedenog vijeća neće čitati.
Jedna stara izreka kaže: Repetitio mater studiorum est (ponavljanje je majka znanja). Onome ko to ne shvata ili ne želi da ponavlja zato što mu se gradivo čini “glomazno”, ostaje da “kreira” statistiku.
Bonus video:
