Napomena autora: Ovo što slijedi je prevod originalne verzije teksta koja je u skraćenom obliku objavljena u magazinu “Politico”
U tekstu o protestima u Crnoj Gori, gospodin Ajvor Roberts tvrdi da se iz trenutne krize može izaći tako što će se zamjena za Mila Đukanovića tražiti unutar vladajućeg DPS-a.
Kao zamjenu, Roberts preporučuje dva visoka funkcionera DPS-a. Jedan je dugogodišnji obavještajac i bivši šef ANB-a, a sadašnji premijer, Duško Markovćc. Drugi je bivši ministar finansija i vanjskih poslova, koji je na kratko obavljao i dužnosti predsjednika vlade tokom jedne od Đukanovićevih “ja se povlačim iz politke” faza, Igor Lukšić.
Prijedlog gospodina Robertsa pati od brojnih nedostataka. Ovdje ću pomenuti samo dva.
Prije toga, važno je pozicionirati njegov tekst u širi kontekst. Iako gospodin Roberts može izgledati kao kosbaša na mobi dvojice DPS lidera, on je samo dio većeg tima diplomata i eksperata za Balkan koji odavno predano rade na očuvanju vlasti DPS-a u Crnoj Gori. Bez obzira da li su njihove poruke dolazile sa kampusa Trinity Koledža ili Univerziteta Džon Hopkins, aktivisti ovog tima dugo brane tezu da DPS i Đukanović nemaju alternativu. Ranije su upirali prstom na ratne huškače koji su u parlamentarnim klupama aplaudirali osuđjenim ratnim zločincima. Za nas, tada malobrojne Crnogorce i zagovornike suverene Crne Gore, ovaj argument je odzvanjao logično, pa su mnogi odlučili da biraju manje zlo.
Danas, isti tim nas ubjeđuje da postoji nekakvo zdravo jezgro DPS-a i, još uvijek, tvrde da je opozicija, u stvari, antidržavna. Nakon što je bankar kriminalnog sindikata odlučio da raširi mafijaški prljavi veš, ovaj tim poručuje da se strukturni problem Crne Gore može i treba riješiti prostom rotacijom lojalnog partijskog personala. Tekst Ajvora Robertsa je samo najsvježiji pokušaj u ovom pravcu. Prvo, Roberts ne želi da prepozna da je DPS pretvorio Crnu Goru u poslovičnu Kolumbiju na Mediteranu. Umjesto da analizira truli sistem čije su stvaranje on i njegove kolege sa Zapada objeručke pomogli, Roberts nastoji da personalizuje stvari i fokusira se na Mila Đukanovića. U ovoj tački on naglavce izvrće staru laž o tome da je “Milo dobar, ali su oni oko njega loši”. Po Robertsu i njegovim vašingtonskim istomišljenicima, Milo je sada taj koji je loš, a ovi oko njega predstavljaju nove snage sposobne da iznesu neophodne reforme! Ovo je još jedna u nizu laži koje se već decenijama serviraju kreatorima politike na Zapadu i sluđenoj populaciji u Crnoj Gori. Da ne bude zabune: ja smatram da je Đukanović pokvarenjak koji mora da ode s vlasti i odgovara za sve ono što je uradio. Ja takođe vjerujem da je neophodno sasvim dekonstruisati sistem koji je, uz nesebičnu pomoć Zapada, Đukanović kreirao. U Crnoj Gori imamo kriminalni sindikat koji se lažno predstavlja kao vlada. Robertsovi favoriti, Marković i Lukšić, bili su i kreatori i značajni segmenti te strukture. Pišući im preporuku za posao, Roberts izdaje cilj za koji se, kako sam tvrdi, snažno bori: demokratizacija Crne Gore. Drugo, Roberts ignoriše prošle i sadašnje opozicione napore da se bore protiv izborne krađe (Afera Snimak), korupcije, sive ekonomije, veza između organizovanog kriminala i politike (Afera Listing), prijetnji, hapšenja i zatvaranja opozicionih poslanika. Roberts čak “duva u jedra” diskreditovanoj aferi Državni udar. Iako mnogi opozicioni subjekti u Crnoj Gori zagovaraju političke projekte i ideološke matrice s kojima se duboko ne slažem i protiv kojih se borim decenijama, mislim da je pogrešno čitavu opoziciju tretirati kao uniformni subjekt. Nijesu svi isti u opozicionom bloku. Kada bi, kojim slučajem, Roberts i njegove kolege u Forin ofisu prestali da drže “širom zatvorene oči”, vidjeli bi da postoji alternativa Đukanoviću izvan kriminalizovanog DPS-a. Nažalost, oni nastoje da delegitimizuju čitav opozicioni pokušaj kako bi spasili DPS-ov politički Titanik. Umjesto da se zalažu za sprovođenje istinskih demokratskih reformi u Crnoj Gori, Roberts i njegove kolege zagovaraju personalne promjene unutar trule strukture i nastoje da crnogorski krug na silu smjeste u njihove političke kockice.
Autor specijalizuje modernu istoriju Balkana i jugoistočne Evrope na Univerzitetu Alberte, Kanada; stručni je saradnik na Wirth Institutu za Austrijske i Centralnoevropske studije; autor je istorijske monografije Balkan Anschluss (Purdue University Press) i član uredničkog tima u Nationality Papers
Bonus video:
