„Radnici su uvijek bili zajedno u najtežim trenucima, bili su lideri promjena, iznuđivali su napredak, poboljšanje života i uslova rada. Nažalost, plaćali su često za to najvišu cijenu, cijenu života.“ (Jan Guz, lider Opštepoljskog sporazuma sindikalnih saveza)
Na stotu godišnjicu Francuske revolucije u Parizu 1889. godine, na Prvom zasjedanju Druge radničke internacionale odlučeno je: “Prvi maj je zajednički praznik svih zemalja, na kojima radnička klasa treba da manifestuje jedinstvo svojih zahtjeva i svoju klasnu solidarnost“. Odluka je donesena u znak trajnog sjećanja na masovni štrajk i žrtve radnika u Čikagu 1. maja 1886. godine, koji su tražili osmočasovno radno vrijeme i bolje uslove rada.
Danas se 1. maj obilježava kao dan borbe za osnovna ljudska prava svakog radnika ili, jednostavno rečeno, kao dan borbe za prava na život dostojan čovjeka. Širom svijeta se održavaju mirni radnički protesti i okupljanja.
Dok se moja generacija sa nostalgijom sjeća prvomajskih logorskih vatri koje su obasjavale Crnu Goru, masovnih prazničnih okupljanja i prvomajskih uranaka, danas se kod nas niko ne raduje tom datumu, osim zaposlenih u državnoj i lokalnim administracijama, koji prvomajske praznike koriste za odmor, poput običnog vikenda.
Na desetine hiljada radnika industrijske Crne Gore, zajedno sa njihovim fabrikama hraniteljicama, “ugušilo se” u tmini tranzicije, koju sprovode oni što su na plećima tih istih radnika došli na vlast.
Nikada kao danas radnici u Crnoj Gori nijesu bili obespravljeni i poniženi, prepušteni na milost i nemilost „novokomponovanim“ kapitalistima, koji ne poštuju osnovna radnička prava niti ljudska prava uopšte.
Čikaški radnici su se borili za osmočasovno radno vrijeme i bolje uslove za rad, a danas na brdovitom Balkanu čiji je Crna Gora“ lider“, radnici rade i po 14 sati dnevno, prekovremeni sati im se ne plaćaju, slobodnih dana i plaćenih godišnjeg odmora vrlo često i nema, loši uslovi rada, nezadovoljavajuća zaštita na radu, niske zarade, na desetine hiljada radi bez doprinosa za penziono i zdravstveno osiguranje, diskriminacija prilikom zapošljavanja, ženama je zbog uslovljavanja poslodavaca praktično uskraćeno pravo na potomstvo, mobing, neplaćen ili simbolično plaćen pripravnički staž... i još mnogo toga što podsjeća na položaj radnika u svijetu krajem XIX i početkom XX vijeka.
Šta reći o armiji nezaposlenih visokoobrazovanih mladih ljudi, od kojih mnogi, umjesto da budu brojka na evidenciji ZZZCG, odlaze u svijet trbuhom za kruhom?! Na biroima rada brojne žrtve tranzicije čekaju doživotno poniženje - starosnu penziju, čiji iznos neće biti dovoljan za mjesečnu dozu ljekova.
U Vladi se hvale sajmovima za sezonsko zapošljavanje, na kojima “mlade pripremaju za prvi izlazak na tržište rada”. “Sajam sezonskih poslova predstavlja pravu aktivnost, koja će uvijek zavređivati pažnju Vlade…”- rekao je, između ostalog, ministar prosvjete, otvarajući Sajam 2017. godine (bankar.me). Dok siromašna djeca rade sezonske poslove po 12 sati dnevno, njihovi privilegovani vršnjaci putuju po svijetu i usavršavaju jezike na stranim univerzitetima?!
Oni koji su skrivili svenarodnu muku, koji su decenijama posvećeni sopstvenom bogaćenju, od izbora do izbora narodu obećavaju bolji standard, zanemarujući sumornu zbilju da preko četvrtine građana tone u ekstremno siromaštvo, a srednji sloj ubrzano izumire, što će neminovno povećati broj nezadovoljnih “podanika”.
Ostaje nam da se nadamo da crveni karanfili nijesu uveli!
Bonus video:
