Osmi kongres DPS-a, koji je organizovan u novembru prošle godine, pamtimo po lošoj organizaciji, napuštanju sale velikog broja ljudi tokom trajanja kongresa i po političkom programu koji za posvećenog čitaoca liči na đačku vježbanku probnih eseja.
U svega pet pasusa te zbirke stao je esej o osnaživanju identiteta Crne Gore, a na stranici 18. i ključna poruka za razumijevanje buduće politike DPS-a, a sadašnje situacije u Crnoj Gori - plan da se DPS transformiše u kleronacionalističku političku organizaciju.
Ovaj sud temeljim prije svega na sledećoj rečenici zapisanoj u političkom programu DPS-a: “Radićemo na obnovi Crnogorske pravoslavne crkve, kao neodvojivog dijela crnogorskog državnog i nacionalnog identiteta”. Danas vladajuća Demokratska partija socijalista poručila je tako da je pitanje obnavljanja jedne crkve među nacionalnim prioritetima broj 1, čime je direktno udarila na crnogorski Ustav u čijem članu 14 piše da su vjerske zajednice odvojene od države.
Ovakvim pristupom DPS sebe definiše ne samo kao kleronacionalističku političku organizaciju tipičnu za devetnaestovjekovno promišljanje i praktikovanje politike, već i kao stranku koja ne poštujući Ustav ruši temelje crnogorske države. Arhaičnim pristupom u pokušaju definisanja i osnaživanja crnogorskog nacionalnog identiteta DPS se upravo postavlja kao prepreka i za definisanje i za osnaživanje crnogorskog identiteta.
Apsurd je utoliko neviđen ukoliko se pomjerimo samo za pasus više u istom tom dokumentu gdje na istoj toj stranici 18. političkog programa DPS-a piše: “Mi smo pobornici principa razdvojenosti države i vjerskih zajednica, što je naša ustavna i univerzalna evropska pravna tekovina”. Za ovu stranku je, dakle, dovoljan samo prelaz iz prethodnog u sledeći pasus da se zaboravi na nužnost poštovanja ustavnih načela i da se uroni u kleronacionalizam nezabilježen u Evropi u XXI vijeku.
Ovo novo doktrinarno utemeljenje DPS-a na načelima kleronacionalizma praćeno je i praktičnim političkim koracima. Predsjednik DPS-a je kako uoči usvajanja novog političkog programa stranke, tako i nakon njegovog usvajanja kontinuirano ponavljao da će DPS predano raditi na obnavljanju Crnogorske pravoslavne crkve. Time je predsjednik DPS-a koji je u isto vrijeme i predsjednik države, i praktično demonstrirao kleronacionalističko usmjerenje ove stranke.
Na ovim prostorima se često dešava da zapisano u programima stranaka ostaje mrtvo slovo na papiru, međutim u ovom slučaju DPS je za razliku od većine drugih neostvarenih planova iz svojih programa preduzeo konkretne korake. Vrhunac nove ideološke osnove u djelovanju DPS-a bilo je usvajanje neustavnog Zakona o slobodi vjeroispovjesti u Skupštini Crne Gore. To je dokument kojim se atakuje na crkve i vjerske zajednice, a u isto vrijeme i na načela Ustava koja bi trebalo da u punoj mjeri budu obavezujuća za sve subjekte u državi Crnoj Gori.
Ova partija praktično je pokazala da iznad Ustava postoji politički cilj koji se temelji na devetnaestovjekovnom, radikalnom shvatanju izgradnje nacionalnog identiteta.
Tri su ključna problema koja nastaju kao posledica ovakvog anahronog razumijevanja i vođenja politike DPS-a.
Prvo, u jednom izrazito podijeljenom društvu, ova stranka je odlučila da kleronacionalističkom politikom pokuša da produbi postojeće crnogorske podjele i da potpiruje nove. Umjesto da insistira na tome da i oni koji su zadovoljni postojećim stanjem u Crnoj Gori i oni koji su izrazito nezadovoljni svoj interes vide u tome da se stvari urede na, po njima, “pravednijim” osnovama, DPS je odlučlo da radikalizacijom svoje politike ojača i uveća postojeće probleme crnogorskih građana.
Drugo, provociranjem sukoba sa crkvama i vjerskim zajednicama, DPS uvodi u crnogorsku politiku elemente srednjevjekovnih sukoba crkve i države oko prevlasti. Tako u matricu vrste procesa karakterističnih za XIX vijek ova partija uvodi još arhaičnije elemente političkih procesa karakterističnih za srednji vijek.
Ovakvom orijentacijom DPS kao vladajuća partija Crnu Goru vuče unazad umjesto da je usmjerava naprijed ka prosvećenim narodima Evrope.
Nametanjem načela i principa kleronacionalističke politike kao dominantne DPS na srednji i dugi rok slabi državu. Savremena država se prepoznaje po velikim načelima vladavine prava, slobode, jednakosti, ljudskih prava i sloboda, koji u okviru nove DPS-ove ideologije mogu da stradaju. U crnogorskim prilikama, rušenje ovih principa znači snaženje lične vlasti. To dalje znači da se na osmom kongresu DPS postavio tako da državu Crnu Goru tretira kao feudalni posjed jednog čovjeka.
To dalje znači da je najveći protivnik crnogorske države danas DPS. A najveći branilac ustavnih načela, a samim tim i svoje države danas su na prvom mjestu pobunjeni crnogorski građani koji su na ulici, i crkve i vjerske zajednice, koje štiteći svoja i ustavna prava svojih vjernika, čuvaju državu Crnu Goru.
Paradoks je da masovne litije koje se danas organizuju po cijeloj Crnoj Gori predstavljaju branu kleronacionalističkom naletu DPS-a. Uloge su zamijenjene - vladajuća partija je postala klerikalna organizacija, a neposlušni građani i crkve i vjerske zajednice ključni borci za zaštitu prava građana i vjernika. I da čudo bude crnogorsko - pobjedom građanske Crne Gore, obnovile bi se šanse za osavremenjivanje crnogorskog društva i crnogorske politike.
Bonus video:
