Evropa je ovih dana karantin. Čitav svijet dobija obrise karantina. Poetika izolacije, na ovaj ili onaj način, dominira.
Pandemije su uvijek plodonosan materijal za terorije zavjere, ali i humor, što je ako mene pitate bolja varijanta. Zove me drug, stari džezer i kaže - Znaš li zašto korona ne dolazi u Crnu Goru. Nije bezbjedno…
Ljubitelji teorije zavjere, pak, prelaze putanju od, filmski rečeno, “Dvanaest majmuna” (misteriozni virus kreće sa Dalekog istoka) do “Inferna”, gdje imate virus kao metod za redukciju populacije. Aktuelni virus izgleda kao idealno sredstvo upravo za “spartansko” eliminisanje starih i slabih, a što je vlažni san svih fašista ovoga svijeta.
Mimo svega toga, kada se osvrnete oko sebe, vidite da ljudi zapravo vrlo rado aktiviraju mehanizme straha. Psihoza katastrofe širi se jednako kao bilo koja zaraza.
Karantin (hrvatski oblik karantena) je prije svega epidemiološka mjera, U međunarodnom pravu takođe i sinonim za blokadu. Ime je nastalo u Veneciji, od italijanskog quarante (četrdeset) jer je propisana izolacija na nekom od mletačkih ostrva trajala četrdeset dana. Vjerovalo se da nijedna zarazna bolest nema period inkubacije duži od četrdeset dana. Ipak, zanimljivo je da se do toga broja nije došlo zahvaljujući iskustvu, već Bibliji - tamo su i Mojsije i Isus proveli po četrdeset dana, izolovani u pustinji.
U mnogim lukama po jadranskoj i uopšte mediteranskoj obali imali ste lazarete, karantinske ustanove, čije je ime danas ostalo kao osnova ili dio mnogih toponima, od Albanije do Istre.
Ljudi moje generacije sjećaju se i famozne 1972. i epidemija variola vera, tadašnje iskustvo sa karantinom postalo je dio ex yu kinematografije.
Mladi pjesnici iz osamdesetih svakako se sjećaju jedne zanimljive knjige poezije Raše Livade koja se zvala “Karantin” (1977).
Sve što se događa ovih dana tužno bolno svjedoči kako je naša civilizacije krhka, kako se njeni socijalni rituali koje uzimamo zdravo za gotovo, zapravo tanušni, kopneći i lako lomljivi…
Dovoljno je da se stane sa organizovanjem sportskih događaja, književnih sajmova, predstava, bioskopskih projekcija, izložbi, koncerata… Nestane li struja eto osjećaja da ste vraćeni u Srednji vijek.
Još ako do vas dopre kakav odjek sa litija, ugođaj je potpun.
Uzgred, Srednji vijek je najbolje razumjeti kroz rad velikog istoričara Žana Delimoa (preminuo u januaru, u 97. godini). Među njegovim knjigama držim da je kapitalna “Strah na Zapadu: (od XIV do XVIII vijeka): opsjednuti grad”. Zapad je konstituisan u ogledanju sa strahom, istorija Evrope je istorija našeg Straha.
Ovi dani aktiviraju i sjećanje na škole moga djetinjstva - bar jednom po polugođu dešavalo se, kao preventiva za žuticu, ili kakve bolesti prljavih ruku - da pred ulazak u školu potapamo šake u rastvor asepsola. Izgleda da je to tada bilo lakše organizovati nego danas, četrdesetak godina kasnije.
Kudikamo benignije je zvučala riječ “karantin” u vrijeme moga odrastanja - tada je, naime, bila medijski vrlo prisutna njena “sportska” upotreba. U susret kakvoj važnoj utakmici, trener ili uprava znali su objaviti da se ide u karantin prije utakmice. Bio je to način da se, koliko - toliko kontrolišu mladi ljudi, sportisti, za koje se vjerovalo da im uoči bitnih susreta prija - izolacija.
Nešto od duha karantina, prisilne izloacije, bilo je važno obilježje devedesetih, naših devedesetih. Dobar dio Balkana samo je ograđen od ostatka svijeta a taj pakleni karantin nam je podario likove koji su nam oblikovali živote. Zapravo, rade to i dalje.
Logika karantina i pandemije aktiviraju sutonski resentiman: ne gasimo tako lako svijetla, jedno za drugim... Mrak, kakav god bio, nikako se ne može osvijetliti mrakom.
Bonus video:
