U borbi protiv virusa korona Evropska unija pomaže pogođene zemlje milijardama eura, ali propagandističku borbu u slikama dobijaju Kina i Rusija istovremeno dezinformacijama torpedujući integritet Evrope. Riječ je o slikama koje su se tokom pandemije korone urezale u sjećanje italijanskog stanovništva: Kina, Rusija i Kuba šalju medicinsku zaštitnu opremu kao i delegacije ljekara u Evropu. Italijanska vlada je entuzijastično blagodarila kineskom predsjedniku Si Đinpingu za “medicinski Put svile”. Njen ministar spoljni Luiđi di Majo je na vojnom aerodromu lično čekao slijetanje ruske opreme. Dugim aplauzom i uz kubanske barjake frenetično su pozdravljena 52 ljekara i tehničara iz Havane. Izlivi ljubavi iz Havane, Moskve i Pekinga
Aleksandar Vučić, predsjednik Srbije - zemlje kandidata za članstvo u EU - sa gomilom svojih ministara na aerodromu u Beogradu dočekao je humanitarnu korona-pomoć Kine i u suza punoj patetici hvalio “brata Sija” i “gvozdeno prijateljstvo” sa Pekingom. Slične su bile i slike iz glavnog grada Moldavije, gdje se na ulici ispred kineske ambasade okupilo pola vlade. Slikovite poruke sa jasnom kalkulacijom su uvijek iste: izlivi ljubavi iz Havane, Moskve i Pekinga, ali ne i iz Brisela.
Zahvaljujući takvim slikama, Evropa je u javnom poimanju stanovništva izgubila takmičenje u simpatijama za “hearts and minds” - ne samo u Srbiji ili Moldaviji, nego prije svega u Italiji. Ni slova o tome da je Srbija dobila 78,5 miliona eura iz EU za zdravstveni sektor i ublažavanje posljedica epidemije virusa korona a cijeli region (uključujući Tursku i zemlje Istočnog partnerstva) 1,5 milijardi eura.
Potemkinovska medicinska oprema
Skoro ni riječi o tome da su u Rim i Milano sletjeli transportni avioni italijanske i njemačke armije sa tonama medicinskih aparata iz Njemačke. A ni o tome da su samo u jednom Medevec-Airbusu iz italijanskih intenzivnih odjeljenja za Njemačku prebačena 22 teška pacijenta. Posebno skoro da nije ni pomenuto da su se tone i tone kineske zaštitne opreme pokazale kao totalno nefunkcionalne: škart-roba. Koju su i Holandija i Španija odbile i da preuzmu. Beskorisna je i većina ruske medicinske opreme dostavljene u Italiju, koja se sastojala od laboratorijske tehnike za identifikovanje hemijskih borbenih sredstava i dekotaminacionih vozila za istu svrhu, ali koja sa borbom protiv pandemije nemaju nikakve veze: potemkinovske isporuke pomoći u doba korone. A što je još gore: o već decenijama trajućim plaćanjima na milijardi eura iz fondova EU za strukturalne fondove, pomoćna finansijska sredstva i ispomoć u novcu za jačanje odgovarajuće zdravstvene infrastrukture poput ove za borbu protiv pandemije: niko ni slova. A to u vrijednosti dramatično prevazilazi bilo kakvu i svu materijalnu pomoć iz autoritarnih sistema.
Upozorenje na pojavu “infodemije” Uz to, upravo Moskva i Peking dodatno svim silama pokušavaju da svojom dezinformacionom kampanjom torpediraju integritet i javno mnjenje EU. Svjetska zdravstvena organizacija (WHO) je sa pravom već upozorila na postojanje infodemije, kojom se, ciljano lažnim informacijama, ugrožavaju čak i ljudski životi. Vođstvo EU izgleda da još nije shvatilo niti moć slika i poruka niti geopolitičku kalkulaciju iza cijele operacije. Pa sad milijardama eura teška pomoć EU konkuriše darovima danajskim iz Moskve i Pekinga za pravi narativ. Tako je korona-kriza razotkrila strateške slabosti Evrope u vođstvu i komunikaciji.
Za Kinu, državu-majku korone, suština ovih akcija pomaganja leži u tome da se geopolitički bolje pozicionira - dok SAD odsustvuju - na svjetskoj sceni, da ispolira sopstveni imidž i izbori se za evropske berzanske dionice. Moskva u korona-krizi želi da i prema spolja i prema unutra pokaže snagu kao i da oslabi EU-sankcije uvedene protiv nje 2014: po svemu sudeći sa uspjehom - Rim se već koleba i razmišlja da po pitanju sankcija ubuduće vodi separatnu politiku.
Brisel dopustio da mu sastružu maslac sa hljeba
Ako EU ne želi da i dalje bude igračka geopolitičkih interesa, onda napokon mora da uradi nešto za svoj spoljni imidž i prevaziđe medijsku pasivnost. Sa pravim slikama i porukama Brisel bi mogao Evropi ne samo “hearts” i “minds” da održivo za sebe zadobije nego bi mogao i da se suprostavi propagandnoj mašineriji iz Moskve i Pekinga.
Slike iz prošlih humanitarnih kriznih intervencija trebalo bi da natjeraju na razmišljanje: kad predsjednik Putin lično preda ključeve za kamion koji vozi pomoć, onda to ima medijski efekat koji svoj utisak kod stanovništva nikako ne može da promaši, svejedno što je vrijednost same pomoću tek par hiljada eura. Poruka: Putin pomaže, lično, dok financijska pomoć EU ostaje apstraktni niz brojki - nešto što biva nevidljivo upumpano u državne budžete. Brisel je u tom smislu do sada produkovao nespretne slike i poruke te time dopustio da mu drugi i bukvalno skinu maslac sa hljeba. EU su potrebne prave slike U svakom slučaju, nije bilo mudro vidjeti kako predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen zviždi evropsku himnu sve perući ruke, dok su države članice EU zatvarale svoje granice a Italija već brojala na hiljade mrtvih od korone. Još jedan dokaz da prava slika i prava poruka do sada nisu bile jača strana briselske tehnokratske komunikacije.
Umjesto što su za radnim stolom potpisivali naloge za uplatu milijardi, bolje bi bilo da su sami organizovali materijal za pomoć i predali je svima vidno u ime EU. Upravo se o tome radi sada: vidno i jasno pokazati da je EU solidarna, da pomaže ljudima i da se o tome priča. Hitno je potrebna promjena paradigme u komunikaciji EU. Brisel sada mora da dokaže da Evropljani mogu u krizi da računaju na EU umjesto što bauljaju na kineskom i ruskom putu navodno alternativnih autoritaraca.
Recept za uspjeh: empatično i srčano
Vođstvu EU se sada nudi šansa da ponovo zadobije suverenost nad javnim mnjenjem i da preuzme rukovođenje kriznim menadžmentom korone. Nedavno usvojeni paket od 500 milijardi eura, kao i ostale obećane mjere pomoći, moraju biti shvatljive i opipljive za stanovništvo. To bi trebalo da osjetno pomogne u življenju solidarnosti, u ublažavanju socijalnih posljedica krize, u obezbjeđivanju medicinskog materijala ili pronalaženju vakcine.
To bi trebalo da bude i jasni prilog obnovi i izgradnji evropske privrede i društva - sa empatijom i ličnim angažmanom i srčanošću vođstva EU na terenu, u epicentrima korona-krize.
No i pojedinačne države članice EU bi mogle da pokažu još znakova solidarnosti: medijske izvještaje da u Njemačkoj ima još 13.000 slobodnih kreveta na odjeljenjima za intenzivnu njegu čitaju i čuju u Italiji, Francuskoj ili Španiji. Bila bi malodržavnost i egoizam te krevete sada ne staviti na uslugu drugima, gdje je god to moguće. Njemačka bi sada mogla još više da djeluje solidarno i “evropski” te da preko jedne eventualne "EU-kvote za krevete na intenzivnoj" preuzme još kovid-19 pacijenata.
CARE-paketi kao čin solidarnosti
Da bi zadobila za sebe stanovništvo EU bi, sem toga, mogla da iskoristi i koncept Maršalovog plana i američkih CARE-paketa. Duh, koji je pre 70 godina Evropi pomogao da izađe iz posleratne depresije, i danas bi se, u borbi protiv pandijemije korone, mogao pragmatično oživjeti: u najmračnijem času nevolje i nužde opipljivo dobiti pomoć od EU i njenih članica - i pričati na sva usta o tome. Jer, i Brisel i Berlin moraju napokon da nauče da ne treba samo pomagati nego o tome i govoriti.
To su slike i poruke koje nam trebaju. Tako bi se ponajbolje moglo odraziti zajedništvo i snaga, ali i posvećenost Evrope, a stanovništvo učiniti otpornijim na dezinformacione kampanje sa strane. Moć slika i poruka su odlučujući za dalji integritet Evrope i njenu geopolitičku ulogu.
Autor je dugogodišnji šef Komunikacija Minhenske bezbjednsne konferencije, ekspert za Jugoistočnu Evropu, managing partner “connecting trust” - Minhenskog konsaltinga za strateška i komunikaciona pitanja (Cicero) Prevod: Mirko VULETIĆ
Bonus video:
