Svjetsko tržište proizvođača dronova danas nudi veliki izbor bespilotih letjelica i komponenti za njihovo sastavljanje. Pored toliko velikog izbora, potrebno je iskoristiti maštu, nauku i prilagoditi dronove za uslove naših brdovitih prostora.
Dronovi često javnost dovode u zabunu kada je u pitanju značenje te riječi.
Javnost dronove prepoznaje kao male helikoptere sa nekoliko motora koji snimaju kamerom, ali oni su svi daljinski navođeni objekti bez pilota koji u sebi imaju direktan video prenos, ili automatsko navođenje, a mogu biti leteći objekti, drumski objekti i plovni objekti.
Bespilotne letjelice mogu biti daljinski upravljane letjelice velikog dometa kao što su avioni, jedrilice, helikopteri, kvadrokopteri, zeppelini itd.
Pored velike iskorišćenosti dronova na svim poljima, od filmske industrije do privrede, danas se dronovi koriste za potragu izgubljenih lica i lica koja se potražuju, a sa druge strane danas se analiziira i velika mogućnost njihove zloupotrebe.
Iz tih razloga su Agencije za civilno vazduhoplovstvo u većini država donijele pravilnik za bespilotne letjelice, dronove, a među njima je i Crna Gora.
Ispitivanjem dronova po pitanju bezbjednosti, u Podgorici je potvrđeno da veliki proizvođači dronova poštuju procedure o bezbjednosti, na način da dronovi ne mogu da se upale na lokacijama koje su od značaja za bezbjednost.
Međunarodna agencija za bezbjednost vazdušnog saobraćaja je odobrila proizvođačima dronova da ih mogu proizvoditi i prodavati samo ako dronovi imaju ugrađenu takozvanu SMART tehnologiju, koja podrazumijeva da dronovi moraju imati GPS navigaciju, softver sa ugrađenim svim lokacijama (koje su od značaja za bezbjednost) na kojima se ne smije letjeti, među kojima spada i preko 40.000 aerodroma u svijetu.
Način funkcionisanja ove mjere bezbjednosti je sljedeći: prilikom uključivanja kupljenog drona, on “konstatuje” preko GPS i SMART tehnologije gdje se nalazi.
Ukoliko je dron na lokaciji koja može ugroziti bezbjednost po bilo kom osnovu, automatski se aktivira zabrana paljenja motora, što je ispitano u nekoliko navrata na aerodromu u Golubovcima, Beranama i drugim važnim lokacijama u Crnoj Gori.
Jedino bespilotne letjelice, dronovi koji se ručno sastavljaju od različitih proizvođača i komponenti mogu letjeti i na “zabranjenim” lokacijama, što može dovesti do zloupotrebe i ugrožavanja bezbjednosti.
Takvi dronovi, oslobođeni svih zabrana letjenja mogu se koristiti samo za potrebe službi bezbjednosti i potrage.
Pored mogućnosti korišćenja dronova na tržištu u svim oblastima, mora se navesti njihova humana uloga u potrazi za izgubljenim licima.
Nabavkom termalnih kamera i njijhovo ugrađivanje na dronove (avione i helikoptere), može se vršiti potraga za izgubljenim licima i licima koja se potražuju.
Napominjemo da sa termalnim kamerama, živo lice svijetli kao sijalica u nepreglednim prostranstvima na kojima se potražuju, tako da ga je lako uočiti i spasiti.
Potraga za izgubljenim licima i licima koja se potražuju, izuzetno je olakšana pojavom dronova.
Pored potrage dronom iz vazduha, koje je već prepoznatljivo, u javnosti je manje poznato da postoje i dronovi „podmornice“ sa ugrađenim jakim reflektorima i HD kamerama visoke rezolucije. Postoje i dronovi „gusjeničari“ koji su takođe opremljeni kamerama visoke rezolucije i pokretnom, robotskom rukom za potrebe uništavanja eksplozivnih, terorističkih naprava.
Kao što je poznato, u zapadnim državama i državama u okruženju u upotrebi su dronovi, letjelice sa ugrađenim termalnim kamerama koje koriste specijalizovane NVO i službe bezbjednosti.
Za potragu utopljenih lica, takođe postoje dronovi „podmornice“ koji se kontrolišu iz čamca i kojima se povećava mogućnost pronaženja. Navedeni dronovi, podmornice su vezani kablom dužine tridesetak metara sa direktnim prenosom na displeju koji se nalazi ispred operatora na čamcu. Ovim dronovima se stvara manja zamućenost riječnog, jezerskog, ili morskog dna, čime se povećava jasnoća direktnog prenosa, i time olakšava pronalaženje utopljenika.
Sve ovo govori da je neophodno formiranje tima za potragu dronovima, a osnova za to je formiranje budžeta na godišnjem nivou, koji bi omogućio da on bude u funkciji 24 časa za potrebe bezbjednosti, odnosno potrage iz vazduha, sa zemlje i u vodi.
Nadam se da će državne institucije shvatiti značaj dronova, naročito kada je riječ o njihovom korišćenju u humanim akcijama.
Autor je član Generalnog sekretarijata Saveza građana CIVIS
Bonus video:
