Prema izvještaju Svjetske zdravstvene organizacije (SZO), 800.000 ljudi godišnje u svijetu izvrši samoubistvo, što znači da svakih 40 sekundi neko oduzme sebi život. Međunarodna organizacija za prevenciju samoubistava, uz podršku SZO, od 2003. godine pokrenula je inicijativu da se 10. septembar obilježava kao Svjetski dan prevencije samoubistava. Cilj obilježavanja ovog datuma je skretanje pažnje svim činiocima društva na činjenicu da je samoubistvo moguće spriječiti, odnosno da je prevencija najbolji način borbe protiv ove pošasti.
Podaci SZO kažu da Crna Gora spada među deset država Evrope, sa najvećim brojem samoubistava u odnosu na broj stanovnika. Na 100.000 stanovnika desi se najmanje 15 samoubistava godišnje, što je više od evropskog prosjeka. Prema podacima Uprave policije, u periodu od 2011. do 2019. godine u Crnoj Gori je 1.161. osoba izvršila samoubistvo. Za prvih osam mjeseci 2020. ta brojka iznosi 63, a za prva tri mjeseca 2021. godine 30.
Prema ocjeni psihijatara i psihologa, najčešći razlozi za samoubistvo su: psihotični poremećaji, poremećaji ličnosti, razne traume, nagomilani stres, emotivne krize, zavisnost od psihoaktivnih supstanci, alkohola i kockanja, siromaštvo, itd. Struka se bavi mentalnim zdravljem pacijenata, a razlozi za obolijevanje ljudi leže u samom društvu. Živimo u stresnim vremenima, koja traju koliko i naši životi. Sa porastom stope siromaštva raste nasilje u porodici, neadekvatno se hranimo, zapostavljamo jedni druge, srodničke veze odumiru, broj samaca i nezbrinutih starih osoba je u porastu, mladi ljudi, nezaposleni i “besposleni”, izloženi su iskušenjima da posegnu za alkoholom, drogom, nasiljem itd. Samoubistvo je, poslije saobraćajnih nezgoda, drugi uzrok smrti među mladima od 15 do 29 godina. (SZO)
Na ZZZCG nalazi se 54.697 nezaposlenih lica, a o odlasku iz Crne Gore razmišlja 33,8 odsto radnika, od kojih je 67,3 odsto mlađe od 30 godina. Nadležni u državi su gluvi na “jeku crvenih alarma”, kao i u protekle tri decenije, dok se iz Crne Gore iseljavalo oko 150.000 građana. U prošloj godini je, po prvi put, zabilježen negativan prirodni priraštaj stanovništva, – 196, da bi za prvih šest mjeseci 2021. godine iznosio – 1364. Od 24 crnogorske opštine, u dvadeset jednoj vlada bijela kuga.
Nedostatak kadra i zdravstvenih ustanova za liječenje mentalno oboljelih pacijenata su jedan od najvećih problema u crnogorskom zdravstvu. Nemamo nijednu instituciju koja se bavi psihičkim poremećajima kod djece, a skoro da nemamo kadra iz oblasti dječje psihijatrije. Nacionalni program prevencije suicida u Crnoj Gori ne postoji. Izgradnja Klinike za psihijatriju se stalno odlaže. Osim medikamentozne terapije, u javnom zdravstvu nema drugih oblika liječenja pacijenata, čemu svjedoči podatak da apoteke u Crnoj Gori godišnje izdaju oko 300.000 kutija ljekova za smirenje i antidepresiva. Nedostatak palijativne njege opterećuje porodice pacijenata, koje su, ionako, pod stresom zbog patnje svojih najmilijih. Veliki broj pacijenata u posljednjoj fazi neizlječive bolesti razmišlja o samoubistvu, kao i nemoćni starci, koji, prepušteni sami sebi, odbrojavaju zadnje godine i/ili mjesece života.
Ujedinjene nacije (UN) i SZO upozorile su na veliku učestalost mentalnih tegoba širom svijeta usljed pandemije korona virusa. “Uticaj pandemije na mentalno zdravlje ljudi već je izuzetno zabrinjavajući.” – izjavio je generalni direktor SZO Tedros Gabrijesus u maju 2020. godine. Prema podacima UN, u prvoj godini pandemije, u Kanadi je 47 odsto zdravstvenih radnika izrazilo potrebu za psihičkom podrškom, dok je 50 odsto zdravstvenih radnika u Kini prijavilo depresiju. U Italiji i Španiji (CNN) roditelji su prijavili da je, tokom mjera zatvaranja, 77 odsto djece imalo probleme sa koncentracijom, 39 odsto ih je bilo uznemireno, a njih 31 odsto imalo je osjećaj usamljenosti. “Potreba za psihoterapijom je od protekle godine porasla za više od 40 odsto nego obično”- kaže predsjedavajući Upravnog odbora zdravstvenog osiguranja “Tehniker-Kraukenkose”, Njemačka.
O porastu broja samoubistava u svijetu nema podataka, ali je “primjetno da značajno raste broj osoba koje imaju suicidne misli”. (danas.rs) “Ako istorija može što da predvidi, onda moramo da očekujemo značajan talas potreba vezanih za mentalno zdravlje, koji će se zadržati dugo po okončanju pandemije korona virusa.” (Džošua Č. Morganstin, zamjenik direktora Centra za proučavanje traumatskog stresa u Mirilendu)
Upravljanje kovid krizom ne uliva nadu u bolje sjutra! Većina građana tone u depresiju, koja je jedina smrtonosna bolest u psihijatriji, jer oko 15 odsto depresivnih osoba počini samoubistvo!
Bonus video:
