Sablazan koju je izazvala vijest da je paroh SPC postao član upravnog odbora Univerziteta Crne Gore u sebi nosi nekoliko spornih teza. Sugeriše se, naime, da je Univerzitet Crne Gore slobodna institucija sa važnom formativnom ulogom u društvu. Takođe se sugeriše da je uloga tog univerziteta slobodarska, odnosno, da je univerzitet samostalna ustanova koja snaži razvoj ove zemlje.
Ne sporim da je građevinski fakultet učinio nekoliko mostova boljim, a da su medicinari spasili silne živote. Znanje i združeno djelanje jesu prednost organizovanog učenja svugdje u svijetu. Ali kad svršimo domaće zadatke i sklopimo seminarske sveske, postavlja se pitanje, je li Univerzitet Crne Gore društveni faktor?
Postoji li identitet univerziteta, kad smo se za njega već tako tako složno zabrinuli. Postoji li organska uključenost te institucije u društvo, i da li je univerzitet autentična politička sila kojom se društvo obnavlja?
Meni se čini da nije, da takav kapacitet ne postoji, da je svjesno ruiniran, odnosno da je osipanje društvene akcije glavna karakteristika Univerziteta Crne Gore. Godinama unazad trajao je proces i dobili smo akademiju bez liderske mjere, bez učešća u društvenim odlukama, jedan katatonični i izolovani kombinat politički korektne misli. Tako je UCG postao pseudo institucija koja svoj glas nije proizvela u volju, a volju u akt, niti jednom u modernoj istoriji Crne Gore.
Ne postoji iskustvo slobode, pobune i kreativnog prestupa na Univerzitetu, pa pismen paroh i doktor bogoslovije koji je odležao noć u betonjerci može komotno da nastupi kao pravi disident. Meni je zapravo žao tog popu, jer dosadnije je na univerzitetu nego u kapeli.
Ne sporim da je na fakultetima uvijek bilo britkih umova i dobro organizovanih sekcija, ne širim defetizam i svjestan sam da u jednom članku ne možeš obujmiti tako složen fenomen kao što je crnogorska akademska zajednica, ali što se mene tiče, na osnovu ličnog iskustva, mogu reći da je univerza uvijek bila priručna partijska škola za poslušne i budžetska jedinica za obuku mediokriteta.
E sad, ako smo blago dodirnuli prvu tezu, da se pozabavimo drugom sumnjivom premisom minulih dana. Naime, govori se o SPC kao o vjerskoj zajednici, što ona svakako jeste. Ali kad govorimo o SPC ne možemo ni u šali ni u pijanstvu preskočiti fakat da je to vraški uigrana politička organizacija, pa je i lobiranje kroz vladu logičan korak litijske inteligencije ka višoj moći. Nakon rektora, osnivača profašističkog glasila, nakon ministrice kojoj će svjati bog sve grijehe da prosti, postavljanje sveštenika SPC u čelo UCG samo je novi stepen istine po dubini. A ta je istina da su i Univerzitet i Vlada tek jebene zgrade, obezličene kulise po kojima svaka nova vlast može da isprazni mjehur kad joj se prohtije.
Ova vlast je zadigla mantiju, i da oprostite upravo to radi.
Naivan se može čuditi, ali znamo da je Vlada sklopila ugovor sa građanima koristeći crkvu kao izabranog posrednika. Litije se javno uzimaju kao nekakva dubinska volja, duhovni temelj puke tjelesne ovjere koja se desila na izborima. Izbori su nešto kao vjenčanje u opštini, dosadno pravno izricanje onoga što se začelo na litijama, a to je grandiozno crkveno vjenčanje napaćenog življa sa nebom.
Stoga je sasvim očekivano da se u praznu formu sačinjenu od konformizma i ljigave akademske suzdržanosti, u tu kantu zvanu Univerzitet Crne Gore, slije nešto od novog pravoslavnog weltanschauunga koji postaje opšta mjera manipulacije i sektaške selekcije.
Neko će sad uzviknuti, predsjednik Njemačke bio je bivši pastor, ali će preskočiti da naša crkva pravoslavna nije proživjela ni renesansu, ni reformaciju, ni kontrareformaciju, ni prosvjetiteljstvo, i da je ostala u okoštalom obliku distance spram građanskog, što se najbolje ogleda u etničkim fiksacijama njenih prvaka. Iako stvari nisu crno-bijele i SPC iza sebe ima poštovanja vrijedan uspjeh rukovođenja nenasilnim otporom dobrog dijela građana Crne Gore, glavni politički postulati te organizacije nisu jasno odijeljeni od pronacističke baštine i ratnih zločina koje su na pravdi boga podržavali ili pravdali.
Na temeljima simpatije za Ljotića, iz krila Karadžićevih jataka i ispovjednika, vrlo je teško graditi analogiju sa Njemačkom, makar onom nakon Hitlera. Može sveštenik da doktorira na Grigoriju Palami, ali dok god obožava političku sjenku doktora Radovana, ništa je do rob predat fetišu nacionalne homogenizacije u krvi.
Nekad je slavni Markuze govorio da će studenti biti generator revolucije, ali prevario se, izgleda da će tu ulogu ipak preuzeti popovi. Na kraju, ako sam univerzitet ne nalazi za shodno da posjeduje svoj glas i odredi se prema stapanju države i crkve, postavlje se logično pitanje - koji to mrčeni univerzitet oplakujemo?
Ako na univerzitetu nema kritičkog mišljenja, onda je zapravo grijeh da se malo ne okadi. Možda je jedno ovakvo opijelo trebalo davno upriličiti.
Bonus video:
