Srpski simpatizeri nacizma okupljeni oko stranke Zbor našli su poslije poraza njihovih mentora u Drugom svjetskom ratu utočište na širem području Minhena. Tamo, gdje je Iskru, glasilo srpskih klerofašista, izdavao brat Dimitrija Ljotića, Jakov zvani Jaša. Nedjeljom su svi išli u crkvu gdje ih je dočekivao prota Aleksa Todorović, inače, za vrijeme njemačke okupacije Srbije sveštenik zvanično zadužen za duše pripadnika Srpskog dobrovoljačkog korpusa. Njemačkim okupatorima je osnivanje takve vojne formacije koja bi okupacionoj upravi pomogla u uništavanju komunista i Jevreja, predložio sam Ljotić. Osnovana je Srpska dobrovoljačka komanda, koja je tek docnije preimenovana u Srpski dobrovoljački korpus.
Pošto je završio samo osnovnu školu, vatreni pristalica „vođe“ Ljotića, Marisav Petrović ne bješe baš od velikog znanja i koristi. Osim u zlim vremenima. Njega je tada, nakon okupacije, imenovalo za zapovjednika Petog odreda SDK.
E, onda dolazi taj 21. oktobar 1941. Činjenica je da tog dana ljudi koji su pod komandom Marisava hapse građane i djecu po Kragujevcu pomažući Nijemcima. Sve uhapšene će posle strijeljati pripadnici Vermahta.
U okupiranoj Srbiji su Ljotićevi dobrovoljci, tako kažu njemačke hronike, polagali zakletvu, u kojoj su se zaricali da će cijelom dušom biti odani Otadžbini. Takvu njihovu „vjernost“ su nagrađivali njemački okupatori, snabdijevajući ih uniformama, oružjem i hranom, a bili su i na platnom spisku Nedićeve kvislinške vlade.
Malisav je po ljudskim, pravnim i božijim mjerilima bio ratni zločinac. Njegovi su ljudi tjerali sugrađane na stratište. Umro je kao slobodan čovjek u Minhenu sredinom sedamdesetih godina prošlog vijeka. A grešnik koji je blagosiljao ljotićevske duše, prota Todorović, takođe je umro u Minhenu 1979.
Njemački izvori navode da je u u Kragujevcu ubijeno najmanje 3.000 ljudi u ime odmazde za deset poginulih i 26 ranjenih Nijemaca. Ukupna brojka ubijenih srpskih civila u Kraljevu i Kragujevcu prema njemačkim izvorima kreće se između četiri i pet hiljada, dok je jugoslovenska istoriografija navodila da je strijeljano između sedam i osam hiljada ljudi.
U njemačkim izvorima sam naišao i na podatak da je od aprila do decembra 1941. u „akcijama odmazde“ ubijeno do 30.000 srpskih „talaca“. A da su do kraja rata Vermahtove cijevi pobile 80.000 civila. Dakako, dimenzije zločina koje je 1941. počinila njemačka regularna vojska u Srbiji - Vermaht - nadmašila je mnoga zlodjela elitnih nacističkih trupa širom Evrope - one nisu bile stacionirane u Srbiji. Šta se desilo sa njemačkim ratnim zločincima? Generalfeldmaršal Vilhem List, koji je u Nirnbergu bio osuđen na doživotnu robiju zbog nezakonitih „akcija odmazde“ pomilovan je već početkom pedesetih. General koji je 10. oktobra 1941. izdao naređenje da se za svakog ubijenog Nijemca strijelja 100 srpskih civila, a za svakog ranjenog 50, i koji je zapovijedao 717. pješadijskom divizijom, Austrijanac Franc Beme, oduzeo je sebi život 1947. u istražnom zatvoru. Mjesni zapovjednik zadužen za sprovođenje odluke o strijeljanju civila, major Paul Kenig, kao i zapovjednik 749. pešadijskog puka, Oto Deš, bili su početkom šezdesetih kratko pod istragom koja je ubrzo obustavljena.
Većina direktnih krivaca za nečuvene zločine živjela je nesmetano svoj građanski život poslije rata. Paul, Oto i - Marisav su se svakog jutra budili, obavljali svakodnevne poslove, odlazili na pivce u zapadnonjemačkoj posleratnoj, nedovoljno denacifikovanoj državi blagostanja. A njihove su žrtve svakog od tih petnaestak hiljada dana koliko su ih njihovi dželati nadživjeli - bile mrtve. Zato je važno da se sjetimo kragujevačkih i kraljevačkih žrtava, ali i njihovih dželata. Pravda automatski pobjeđuje samo u lošim holivudskim filmovima. Jedina pravda kojoj se naknadno možemo nadati jeste - istina. Zapamtimo li svi zajedno gdje su civilizacijski procjepi, možda ne upadnemo baš prvom prilikom u neki od njih.
Autor je urednik Deutsche Welle - programa na srpskom
Bonus video:
