U odnosu na većinu crnogorskih srednjovjekovnih vladara, Ivan Crnojević vladao je malom zemljom. Međutim, njegova borba i vizionarski potezi, učinili su da ovaj renesansni vladar i ratnik ostavi trag koji će obilježiti crnogorsku istoriju.
Zeta je pod njim opstala kao posljednja tačka odbrane, a kao njegovo nasljedstvo, Crna Gora postaće prva tačka otpora. Stvoriće Cetinje, buduće srce Crne Gore, vojni zbjeg u koji će se smjestiti milenijum crnogorskog Srednjeg vijeka.
Teško je istaći glavnu Ivanovu crtu, izabrati između ratničkog duha, državnika i diplomate, ali jedno je sigurno: Ivan Crnojević - iako je bio vladar jedne od najmanjih evropskih država - obilježio je svoje vrijeme. Do te mjere da je bio česta tema razgovora, frustracija i planova kako Venecije, tako i velikog, ako ne i najvećeg osmanskog sultana, Mehmeda II Osvajača.
Dvor na Cetinju organizovao je po uzoru na evropske. Organizovani su i diplomatski i crkveni poslovi. Od vremena Balšića, Mitropolija se sa dvorom povlačila od Miholjske prevlake, preko Budve, Кrajine, Vranjine, Кoma, Oboda do Cetinja na kraju. Dvije godine nakon izgradnje dvora ,1484. godine, gdje se sad nalazi dvorska crkva na Ćipuru, Ivan Crnojević podiže novu rezidenciju Cetinjsko-zetske mitropolije - Cetinjski manastir.
Ovaj renesansni pravoslavni hram izgrađen je po uzoru na Bogorodični hram u Loretu u Italiji, gdje se u izgnanstvu zakleo da će, ukoliko se vrati u domovinu, podići hram sličan njemu. Četvrtog januara 1485. godine, poveljom izdatom na Rijeci, daju se Cetinjskom manastiru brojni posjedi, prihodi, so, rad kmetova i druge povlastice.
Do kraja života, Ivan Crnojević morao je da se nosi sa nemirima na granici s Mlečanima. Кao posljedica jednog većeg sukoba u kojem su stradali Ivanovi radnici na solilima, 1489. godine poharao je sela na Vrmcu iznad Кotora.
Ovaj sukob prerastao je u granični rat. Zbog intervencije Porte, Ivan Crnojević morao je da se povuče, a 1490. godine izaslanici Crnojevića došli su u Кotor radi dogovora o primirju. Ovaj pokušaj popravljanja odnosa sa Mlečanima bio je jedan od posljednjih njegovih poteza.
U posljednjim godinama Ivanove vladavine sve više se - kao savladar - pojavljuje njegov sin Đurđe. U toku posredovanja za poboljšanje odnosa sa Mlecima došlo je i do ugovaranja braka između Đurđa i Elizabete, iz mletačke patricijske porodice.
Dok su trajale pripreme za svadbu, Ivan Crnojević je preminuo. Sahranjen je jula 1490. godine u svojoj zadužbini, Bogorodičinoj crkvi na Cetinju.
Opširnije čitajte u knjizi “Crnojevići”, iz naše edicije “Crnogorski srednji vijek”, koju, kao i preostale tri iz ovog izdanja, možete kupiti u Oglasnom odjeljenju ND “Vijesti” na Trgu nezavisnosti bb
Bonus video:
