Nakon niza raznovrsnih i kvalitetnih pozorišnih, ali i pratećih programa, deceniju nakon obnove Festivala internacionalnog alternativnog teatra FIAT, kad se sve zbroji 37. izdanje ove manifestacije, Festival će zvanično biti završen danas, i to programom u čast osnivaču i idejnom kreatoru, ali i začetniku alternativnog teatra u Crnoj Gori, Slobodanu Milatoviću. U pitanju je performans “Živa voda” koji se simbolično izvodi u selu Dabovići.
Voz za Daboviće kreće u 12.55 časova, a povratak za Podgoricu je večeras u 20.15. Svi zainteresovani su dobrodošli
”U ponedjeljak, FIAT već četrvtu godinu zaredom posvećuje festivalski dan i odaje svojevrsnu počast svom osnivaču, idejnom kreatoru, poznatom crnogorskom dramskom piscu, producentu i reditelju Slobodanu Milatoviću, u njegovom selu Dabovići, podno Ostroških greda”, saopštili su organizatori i najavili da će, kao i prethodnih godina i ovoga puta umjetnička povorka krenuti sa podgoričke željezničke stanice do stanice Dabovići u Danilovgradu.
Voz kreće u 12.55 časova, a povratak za Podgoricu je večeras u 20.15.
Na sajtu FIAT-a najavljeno je da će umjetnica Tamara Vujošević Mandić i Julija Milačić-Petrović Njegoš kod počivališta Slobodana Milatovića izvesti performans iz njegove predstave “Tobelije”, a svi zainteresovani koji su voljni da pođu, dobrodošli su.
”Obaveza onih koji pođu u Daboviće biće da za potrebe performansa sa sobom ponesu dva kamena, koji će ostati na mjestu koje je simbolično označeno i nazvano ‘pozorišna matica (vrelo)’, upućujući na temelj, osnovu, nasljeđe i podsjetnik obnove pozorišnog života na selu”, navodi se u saopštenju.
Dalje podsjećaju da su Dabovići bili prepoznati kao “selo kulture i teatra”, s Domom kulture i ljetnjom pozornicom iznad izvora Živa voda, gdje su decenijama u okviru manifestacije “Susreti na kamenu Podostroškom” bili gosti brojni umjetnici, pozorišta i imena kao što su: Petar Kralj, Žarko Laušević, Ružica Sokić, Miloš Žutić, Petar Ejdus i mnogi drugi...
U sjećanje na lik i djelo Slobodana Milatovića ekipa FIAT-a dodjeljuje i nagradu za najbolju režiju koja nosi ime ovog avangardnog, osobenog i dosljednog, ali nikada predvidljivog, stvaraoca kakav je bio Slobodan Milatović.
”Nisu me stvorile institucije, nego sam ja stvarao institucije gdje sam god otišao”, kazao je jednom prilikom za “Vijesti”, a u razgovoru 2018. godine je istakao i da “nikad ne upoređuje(m) sebe sa nekim, već sebe sa samim sobom”, konstantno radeći na prevazilaženju dostignutih rezultata. Karakterisali su ga autonomnost, istrajnost, stabilnost, nenametljivost i tišina, ali i elegantna anarhičnost i dekonstrukcija uobličenih matrica na osnovu kojih se, kao po zadatku, funkcionisalo/funkcioniše i na pozornici i u gledališču, na ulici, a upravo takvim pristupom upisao je sebe u knjigu vječnih na kulturnoj i pozorišnoj sceni Crne Gore. Utkao je sebe u festival koji je i danas jedinstven i originalan koliko i njegov pokretač, teatar izgrađenog duha i čvrstog karaktera - Festival internacionalnog jugoslovenskog alternativnog teatra, današnji Festival internacionalnog alternativnog teatra FIAT, koji uprkos svemu ostaje jedinstvena pojava na crnogorskoj sceni kulture i umjetnosti. Putem FIAT-a i performansa u njegovu čast, sjećanje na Milatovića i njegova dostignuća živi i širi se i van crnogorskih granica.
Pored FIAT-a, on je osnivač prvog i jedinog alternativnog pozorišta u Crnoj Gori, kultnog DODEST-a, koje je djelovalo od 1974. do 1999. i u okviru kojeg je i sam stvarao dozvoljavajući eksperimentisanje i poigravanje u teatru, a utemeljivač je i drugih, danas velikih manifestacija poput Barskog ljetopisa, Podgoričkog ljeta, Festivala glumca u Nikšiću, festivala Teuta u Kotoru...
Milatović je režirao više od 70 predstava, mnoge drame je i napisao, a tokom svoje veoma uspješne karijere bivao je i zabranjen, što je samo po sebi pokazatelj da se bavio provokativnim, angažovanim, pa i alternativnim pristupom kojim je ukazivao na anomalije u društvu, direktno ili indirektno.
Bio je i koscenarista filma “Čudo neviđeno” Živka Nikolića, scenarista TV filma “Gorski vijenac”, a režirao je oko 30 radio-drama. Učestvovao je na mnogim festivalima u regionu i svijetu, dobitnik je velikog broja međunarodnih pozorišnih nagrada, a imao je status zaslužnog stvaraoca Crne Gore i bio dobitnik najznačajnijeg državnog priznanja Trinaestojulske nagrade.
Milatović je preminuo u martu 2019. godine u 68. godini.
“Tiha kuća” burnih emocija i bez riječi razumljiva je širom svijeta
U subotu veče na oduševljenje FIAT-ove publike izvedena je predstava prepuna priča i emocija, “Tiha kuća” u produkciji Iran Saye teatra iz Irana, a režiju potpisuje Mehdi Mashhourm.
I kao što naziv komada šapuće, u pitanju je predstava koja uz malo riječi, pruža mnogo emocija, postavlja niz pitanja o današnjem čovjeku, životu, pa i identitetu koji je okosnica ovogodišnjeg FIAT-a.
”Tiha kuća” je priča o bračnom paru, a tihom i sporom, ujednačenom radnjom gledaoci na kraju spoznaju da je u pitanju bračni par koji boravi u kampu za izbjeglice dok se bore za boravišnu dozvolu.
”Jedno od glavnih pitanja naše predstave je identitet, a zapravo je identitet i problem modernog čovjeka. Mislim da ne bismo mogli da opstanemo bez identiteta koji nas povezuje sa nečim. To ‘nešto’ mogu biti naši prijatelji, naša porodica, naša zemlja ili više, smisao našeg bića, naša moć stvaranja i razmišljanja”, kaže Mashhourm.
Otuđeni i jedno od drugog, kao i od svijeta i sopstvene domovine, Benjamin i Šiva govore mnogo o prolaznoj prirodi intimnosti i pogubnim uticajima rata i sumnji preispitujući niz globalnih problema i poteza savremenog čovjeka, od života izbjeglica pa do partnerskih odnosa...
Glavne uloge tumače Benjamin Esbati i Mina Zaman i do sada su predstavu izveli na raznim scenama širom svijeta.
”Osim u našoj zemlji, ovu predstavu smo igrali u različitim fazama i u Njemačkoj, Francuskoj (Off Avignon), Edinburgu, Adelaidu, Austriji, Islandu, Škotskoj, Kanadi i drugima, a u svakoj zemlji ljudi su razumjeli ove naše likove. Uvijek je glavno pitanje bilo ljudsko biće, naš savremeni život, život bez granica i ovo je upravo ono što i želimo, komunikacija na zajedničkom jeziku”, kazao je reditelje “Vijestima”.
A i on i kompletna ekipa koja je skoro nedjelju dana boravila u Crnoj Gori, kao gost FIAT-a, imala je samo riječi hvale i podrške:
”Želim da se zahvalim vama i FIAT timu i crnogorskoj publici. Nadam se da ćemo se ponovo vidjeti, a nekog narednog puta možda bismo mi mogli da budemo vaš domaćin u Iranu”, zaključuje Mashhourm.
Bonus video:
