Tambura i tamburaši su neizostavni dio pljevaljskog identiteta, jedan od simbola grada, koji prenose duh ove sredine i van lokalnih okvira.
To je kazala predsjednica Skupštine opštine Pljevlja Jovana Tošić otvarajući u Galerijskom prostoru Zavičajnog muzeja izložbu Tamburaška tradicija u Pljevljima.
„Gotovo da nema Pljevljaka koji se ponosi stihovima pjesme Svi pljevaljski tamburaši“, rekla je Tošić.
Otvaranjem izložbe počeo je 17 po redu Festival tamburaške muzike pod nazivom „Srce i duša stare čaršije“.
Direktorica Zavičnajnog muzeja Dejana Drobnjak kazala je da pljevaljska tamburaška muzika, starogradske pjesme i tambura, predstavljaju dio nematerijalne kulturne baštine Pljevalja.
„Pljevlja su vijekovima unazad bila stanica na trgovačkim putevima od Istanbula do Dubrovnika, kojim su cirkulisali ljudi, proizvodi, ideje kao i nematerijalna i materijalna dobra, Početak 20 vijeka donio je novu istorijsku siutuaciju razvoja društvenog i kulturnog života u Pljevljima. Paralelno funkcionisanje austrougarske vojne i osmanske civilne vlasti uticalo je na upliv modernih zapadnoevropskih tekovina i shvatanja da muzika oplemenjuje dušu. U austrougarskom vojnom orkestru tada je bila zastupljena tambura koju je lokalno stanovništvo, od tog vremena prihvatilo i ovladalo tamburaškom tehnikom. Zvuci tambure, svakodnevno su se čuli u kafanama i dvorovima. Ime tambura i tamburaška muzika ulaze u srž identiteta grada, te i danas predstavljaju najznačajniji segment naše nematerijalne kulturne baštine, a tambura je postala jedan od centralnih elemenata identiteta grada“, rekla je Dribnjak.
Istakla je da je tradicija tamburaške muzike u Pljelvjima, kroz ovu izložbu, predstavljena na jedan kompleksan način.
„Na postavci su prezentovani istorijat razvoja, kako tamburaške muzike, tako i muzike na prostoru Pljevalja tokom 150 godina. Postavku je upotpunio veći broj fotografija kao i izložba novih i starih instrumenata i prikaz načina njihove izrade. Izložene su i gipsane figure istaknutih pljevaljskih stvaralaca, odjevni predmeti iz etnografske zbirke Zavičajnog muzeja, koji su činili građansko odijelo u različitom periodu u kojem su nastupali izvođači tamburaške muzike. Brojni su i drugi dodaci izložbe, ploče, knjige, nagrade, odlikovanja, rukopisi pjesama. U posebnom kutu je postavljen prikaz kafane kao mjesta u kojem je muzika imala najbitniju ulogu i gdje je okupljala sva obožavaoce lijepog zvuka“, rekla je Drobnjak.
Dodala je da Gradki tamburaški orkestar- Pljevlja već duži niz godina sa posebnim entuzijazmom čuva i proimoviše ovaj vid nematerijalne kulturne baštine Pljevalja.
„U toj svojoj misiji uvijek može računati na logističku podršku Zavičajnog muzeja u Pljevljima. Saradnja Muzeja i GTO doprinosi čuvanju i unapređenju tamburaške muzike i ukazuje na važnost njenog očuvanja i prilagođavanja savremenim potrebama i naročito prenošenja na buduće generacije“, rekla je Drobnjak.
Vođa Gradskog tamburaškog orkestra Emir Prekić kazao je da je i ova izložba potvrdila riječi čuvenog izjave Zvonka Bogdana da su Pljevlja tamburaška prijestnonica Crne Gore.
Kazao je da u budućnosti planiraju da urade monografiju svih tamburaša Pljevalja i pozvao građane da im dostave fotografije ili neke zapise koji bi im bili korisni za realizaciju projekta.
On se zahvalio sponzorima koji su pomogli održavanje festivala kao i Željku Čabarkapi koji je uradio dvije skulputure Ruždije Krupe autora pjesme Svi pljevaljski tamburaši i Mirka Rodnodivća, Pljevljaka koji je često izvodio tu pjesmu. Zahvalio se i Aleksandru Antunoviću kustosu muzeja Vojvodine koji je bio konsultant izložbe.
Obraćajući se brojnim posjetiocima Antunović je kazao da je tamburaška tradicija Pljevalja ljudima sa strane bila poznata po pjesmi Svi pljevaljski tamburaši.
„Tako sam je i ja poznavao dok nisam upoznao Emira Prekića i više se upoznao sa trenutnom situacijom tamburaške umjetnosti u Pljevljima. Prvi tamburaški orkestar je zvanično osnovan možda i krajem 19. vijeka, ali prije će biti početkom 20. vijeka. To govori da tambura ima toliko dug kontinuitet i da se može smatrati dijelom identiteta ovog mjesta. Ovo je element nematerjalnog kulturnog nasleđa Pljevalja i nadam se da će ova izložba doprinijeti da se ona i dalje čuva i prenosi na buduće generacije“, rekao je Antunović.
Sat kasnije ženski tamburaški sastav La banda iz Novog sada održaće koncert na gradskom šetalištu.
„Pokušali smo uz pomoć naših prijatelja i konsultanta iz Novog sada da napravimo izložbu koja će biti retrispektiva tamburaške priče u Pljevljima, koja kreće od kraja 19. vijeka“, kazao je Emir Prekić rukovidilac Gradskog tamburaškog orkestra u Pljevljima.
Nakon izložbe na gradskom šetalištu nastupio je ženski tamburaški orkestar La banda iz Novog Sada.
Festival se nastavlja u četvrtak koncertom Tamburatorijuma iz Pančeva i Bjelopoljskih tamburaša na gradskom šetalištu.
U subotu poslednjeg dana festivala od 21 sat nastupiće Gradski tamburaški orkestar-Pljevlja sa solistima Teodorom Čolović, Anastasijom Vojinović, Danilom Sekulićem, Sabahudinom Delićem i Ninom Strugar.
Nastupiće glumac Miodrag Damjanović i operaksa pjevačica Nataša Radovanović u kabareu Čeznem da vam kažem. Prvak drame Beogradskog dramskog pozorišta, provešće publiku kroz uspomene na detinjstvo, Jugoslaviju, studentske dane, početak karijere, ali i savremeno doba u kome živimo.
Organizator izložbe je pljevaljski Gradski tamburaški okrestar i Centar za kulturu iz finansijsku podršku Opštine i Turističke organizacije Pljevlja.
Bonus video:
