Gumno/guvno je jedinstvena simbolička i alternativna struktura, istovremeno i predmet promišljanja i preispitivanja novih narativa, konstatuje umjetnica Jelena Ivančević iz Tivta, čiji je rad, inspirisan upravo gumnom, dio ovogodišnje postavke XVIII Bijenala arhitekture u Veneciji, a u sklopu Crnogorskog paviljona u prostoru Palazzo Malipiero.
“U crnogorskom nasljeđu prepoznajemo modele izgradnje koji su se prenosili s koljena na koljeno, s generacije na generaciju, a mijenjali su se u odnosu na tehničke mogućnosti koje su zahtijevale potrebe društva. Gumno/guvno se izdvaja kao simbolička i alternativna struktura ambijentalne proslave, ali i savremeni potencijal događaja, a ova struktura ostaje kao predmet promišljanja i preispitivanja novih narativa”, kaže ona.
Svoje učešće na prestižnom Bijenalu arhitekture u Veneciji smatra posebnim doživljajem.
“Žao mi je što je moj rad ostao uskraćen za još jedan fragment u postavci koji bi približio istraživanje, ali u svakom slučaju sam počastvovana što sam dio autorske postavke jer sam mogla da izrazim i predstavim ono što jeste jedan od mojih afiniteta u radu i profesionalnoj praksi”, kaže Ivančević koja svoju profesionalnu praksu definiše kroz vizuelnu umjetnost, scensku arhitekturu i dizajn, ali i aktivizam.
Kustos Paviljona Crne Gore je Zoran Lazović, koji je postavku na Međunarodnoj izložbi u Veneciji, na temu “Laboratorija budućnosti”, koncipirao sa oko 150 radova 52 autora iz naše zemlje i svijeta. Ivančević podsjeća da je tema Bijenala bila široka, za šta ne smatra da bi trebalo da ostane i princip nacionalne postavke na manifestaciji od takvog značaja.
Kada je njeno djelo u pitanju, podsjeća na tumačenje gumna iz časopisa Inženjerske komore Crne Gore.
“Kružni oblik gumna uslovio je ljude okrenute jedne prema drugima dajući im “psihoterapeutsku” dimenziju. To ilustruje činjenica da je gumno tipično imalo istaknutu panoramsku poziciju, obično okrenuto prema dubini pejzaža u zavisnosti od oblika terena. Sam položaj gumna svjedoči o duševnoj širini i potrebi, kao svojevrsnoj psihološkoj “mjeri”, nadmoć nad nametnutom geografskom zatvorenošću i bliskošću”, piše u 17. broju časopisa, a Ivančević dodaje:
“Da bi idejno rješenje gumna dobilo novo opterećenje, potrebno je ukloniti prvobitni kruti sloj čiji je značaj prepoznat kao nosilac tradicionalnih vrijednosti i preispitati njegov materijalni značaj. Postavljanjem tog dijela, ovaj projekat počinje da se razvija kao savremeno rješenje koje preispituje kompozicije dijaloga”, kaže ona.
Ivančević je završila osnovne studije Scenske arhitekture tehnike i dizajna u Novom Sadu. Okrenuta je ka pozorišnim i filmskim praksama kao scenografkinja i scenska dizajnerka. Trenutno je na programu stručnog osposobljavanja u Dramskom studiju Prazan prostor u Podgorici, aktivna je članica udruženja Škart koje se bavi angažovanom i alternativnom umjetnošću na relaciji Tivat - Podgorica. Bila je angažovana na nekoliko pozorišnih projekata u Crnoj Gori i Srbiji, radila na više pozorišnih i filmskih festivala, sprovodila tematske radionice na Kotorskom festivalu pozorišta za djecu.
Arhitekturom se bavi kroz projekte koji se oslanjaju na izložbene ili ambijentalne prostore. Bila je i članica autorskog tima mladih scenskih dizajnera koji su izlagali na novogodišnjem svjetlosnom festivalu koji je organizovala Kulturna prestonica Evrope Novi Sad - 2021. Kao moderatorka učestvovala je na prvom onlajn simpozijumu Prakse scenskog dizajna na novom bijenalu 2021. godine.
Bonus video:
