Projekat „Tradicionalne igre kolašinskog kraja, u skladu sa savremenim praksama digitalizacije i afirmacije“ predstavljen je sinoć u kolašinskom Centru za kulturu. U dokumentarnom filmu, koji je dio projekta, a koji je emitovan premijerno, ispričana je priča o 14 plesova (igara) kolašinskog kraja, koje su od 2016. godine zaštićene kao nematerijalno kulturno dobro od lokalnog značaja, a čiji je nosilac KUD Mijat Mašković. Kadrovi kreativnog dokumentarnog filma snimani su na Sinjavini, u Kolašinu i na sceni Centra za kulturu, režiju potpisuje mladi autor Matija Brajović, urednik je Davor Sedlarević, za realizaciju je zadužen DAA Montenegro.
Zaštita 14 elemenata kulturnog nematerijalnog nasljeđa odjednom, prije osam godina, kako je istaknut na sinošnjem događaju, jedinstven je slučaj u svjetu, a digitalizacija način da se taj vrijedan dio tradicije približi širem auditorijumu i svojevrsni „most“ između prošlosti i sadašnjosti“.
U filmu su, pored izvođenja igara u tradicionalnim nošnjama prikazane svakodnevne aktivnosti članova KUD-a Mijat Mašković, koje se sprovode tokom Etno kampa dr Zlata Marjanović. Za potrebe izučavanja plesno- muzičkog nasleđa, još prije 14 godina, intervjuisano je preko 100 kazivača i kazivačica, uglavnom starije dobi, na preko 25 lokacija i dokumentovano je preko 500GB audio i vizulenego materijala. Etno kampa je tako postao, praktično, jedina institucija u Crnoj Gori koja se etnomuzikologijom i etnokoreologijom bavi u sladu sa naučnom metodologijom.
U filmu se čuju i zvučni zapisi iz 1935. godine, koji se čuvaju na Harvardu i dio su poznate Milman-Peri kolekcije. Tada mladi guslar iz Morače, Rade Danilović, govori o većini igara koje su danas zaštićene kao kulturno dobro, demonstrirajući čak i načine pjevanja i igranja.
Generalna direktorica direktorata za kulturnu baštinu u Ministarstvu kulture i medija Dobrila Vlahović kazala je da je projekat Tradicionalne igre kolašinskog kraja u skladu sa savremenim praksama digitalizacije i afirmacije način da se čuva autentičnost, omogući pristup širem broju ljudi i podstakne interesovanje za naše bogato i raznoliko nematerijalno kulturno nasleđe. Ona je istakla važnost razumijevanja i finansijske podrške Vlade i resornog ministarstva očuvanju kulturne baštine.
„Od 2016 godine, kada su zaštićene kao nematerijalno kulturno dobro od lokalnog zanačaja, igre (plesovi) kolašinskog kraja do sada nijesu imali medijsku digitalizaciju i pokrivenost kakvu zaslužuju. Jedini su primjer očuvanih zaštićenih arhaičnih plesova u Crnoj Gori, koji se izvode na način najbliži onom zabilježenom tokom terenskih istraživanja. Film će postati dio stalne muzejske postavke Centra za kulturu, to jest, Zavičajnog muzeja, kao i dio promotivnog materijala opštine Kolašin“, kazala je ona.
Tim projektom, tvrdi umjetnički rukovodilac kolašinskog KUD Davor Sedlarević, pristup plesno-muzičkom nasljeđu Crne Gore prelazi na viši nivo, u skladu sa savremenim naučnim i audio-vizuelnim standardima.
„Poslednjih godina, usled nedostatka obrazovnih profila iz sfere tradicionalne igre i muzike – kolokvijalno nazvanog „folklor“, svjedočimo pojavi kvazinaučnih i proizvoljih laičkih tvrdnji, koje uz laku medijsku dostupnost prijete da potpuno istisnu naučnu misao iz fokusa javnosti...Kreativni dokumentarni film koji ćete večeras vidjeti, prvi je takve vrste u Crnoj Gori, ali pored njega projektom je realizovano i studijsko snimanje svih pjesama koje prate 14 plesova sa svojim varijantama i verzijama kao i demonstracije svih plesova“, objasnio je on.
Kako je rekao Sedlarević, snimljene i pojedinačne demonstracije svih 14 plesova, detaljno su grafički obrađeni pokreti stopala, koljena, ruku i cijelog tijela kao i stila plesanja. Na taj način, kako kaže, više neće biti nedoumica da li je neka igra izvedena onako kako je izvode nosioci dobra, a to je najbliže originalu zabilježenom na terenskim istraživanjima. Sav taj materijal, najavio je Sedlarević, biće predat Ministarstvu kulture i medija i Upravi za kulturna dobra.
„Vrlo važnu poruku koju moram poslati javnost jeste da je krajnje vrijeme da se osnuje neki istraživački centar ili smjer u školama koji bi spriječio devastiranje plesno-muzičkog nasljeđa. Igre kolašinskog kraja uvezanu u kulturno dobro svjedoče o tome da su mogućnosti brojčano male zajednice veoma velike ako se ujedine oko jednog cilja i prepoznaju njegovu vrijednost i potencijal. Nije zanemarljiv ni ekonomski efekat koji ove igre mogu donijeti zajednici“, objasnio je umjetnički rukovodilac KUD Mijat Mašković.
Predstavljanju projekta Tradicionalne igre kolašinskog kraja u skladu sa savremenim praksama digitalizacije i afirmacije sinoć su prisustvovali predsjednik Crne Gore Jakov Milatović, potpredsjednik Vlade i ministar sporta i mladih Dragoslav Šćekić, predsjednik Opštine Petko Bakić, predsjednik SO Vasilije Bulatović...
Članovi KUD izveli su na sceni dio igara kojima je projekat posvećen, a program je vodio Nikola Šćepanović.
Projekat je podržan od Ministarstva kulture i medija, kroz program zaštite i očuvanja kulturnih dobara Crne Gore, a sufinansiran od Opštine, Centra za kulturu, NVO Centar za izučavanje i revitalizaciju tradicionalnih igara i pjesama (CIRTIP) i lokalne Turističke organizacije.
Bonus video:
