Kamenje u žuči predstavlja čvrste nakupine nalik na kamenčiće koje se formiraju unutar žučne kese. Kamen može da se formira u žučnoj kesi ako postoji promjena ili disbalans u sastavu žuči, ili ako se žučna kesa ne prazni potpuno.
Prisustvo kamenčića u žučnoj kesici jedno je od najčešćih oboljenja žučne kesice koje često dovodi do upale žučne kese (holecistitisa). Upala žučne kese je stanje koje se najčešće rješava hirurški, a hirurško uklanjanje žučne kesice danas predstavlja najčešću operaciju u svijetu (češće se radi nego operacija slijepog crijeva ili kile).
Kakvo kamenje se nalazi u žučnoj kesi?
Kamenje u žuči može da bude vrlo malo, ili veličine same žučne kese. Žučni kamenci se u 85 % slučajeva sastoje od holesterola, a u manjem broju slučajeva mogu biti i pigmentni kamenci. Tip kamena u žuči je vrlo značajan jer će holesterolsko kamenje najverovatnije odgovoriti na nehirurški tretman u odnosu na pigmentno.
Kamen u žučnoj kesi (holeleitijaza) se svake godine dijagnostikuje kod velikog broja ljudi a zabilježen je i veliki broj pacijenata koji već pate od ovog poremećaja. Na sreću, većina pacijenata sa kamenjem u žuči ne pokazuje simptome i tretman im nije potreban.
Da li je kamenje u žučnoj kesi opasno?
U drugim slučajevima, kamenje u žuči uzrokuje bol i mora da se tretira: uklanjanje ili kamenja ili žučne kese.
Samo prisustvo žučnih kamenaca nije opasno, ali su opasne komplikacije koje mogu nastati. To su su upala žučnih puteva, gangrena žučne kesice, žutica, upala pankreasa, sepsa, fistula ili vezana crijeva (ileus).
U najvećem broju slučajeva, kada nema upale, kamenčići u žučnoj kesici ne daju nikakve simptome, a kada se simptomi jave, oni su najčešće u vidu pojasnog bola ispod desnog rebarnog luka sa širenjem u leđa često nekoliko sati nakon obilnog ili masnog obroka, mučninom, povraćanjem i povišenom temperaturom.
Osobe koje imaju kamenje u žučnoj kesi mogu ih imati i u žučnim putevima, i to stanje se zove holedoholitijaza.
Gdje se nalazi žučna kesa?
Žučna kesa se nalazi u gornjem desnom dijelu stomaka, ispod jetre. Žučna kesa je muskularni organ oblika šljive, dug 1.2 do 2.4 cm, smješten u gornjem desnom dijelu abdomena, ispod jetre. Povezana je sa jetrom i crijevima putem malih cevi koje se zovu kanali.
Šta je uloga žučne kese?
Glavna svrha žučne kese je koncentracija i skupljanje žuči, zelenkasto-braon tečnosti koju proizvodi jetra. Žuč je potrebna za varenje i apsorpciju masne hrane, kao i za apsorpciju važnih u mastima rastvorljivih vitamina.
Između obroka, žučna kesa je opuštena i u nju utiče žuč, gdje se zatim čuva i koncentriše. U vrijeme obroka, masna hrana u tankom crijevu pokreće sekreciju hormona (holecistokinina), koji stimuliše kontrakcije žučne kese. Žučna kesa se djelimično prazni u gornji dio tankog crijeva (koji se još naziva i duodenum). Tu, žuč pomaže u varenju i apsorpciji masti i u mastima rastvorljivih vitamina. Nekoliko sati kasnije, žučna kesa se opušta i ponovo počinje da sakuplja žuč.
Simptomi kamena u žučnoj kesi
1.Bez simptoma (kod 80 odsto slučajeva)
Bezbolno kamenje u žuči — Većina osoba koja ima kamen u žuči ne pokazuje simptome; njihovo kamenje ostaje “tiho.” Tiho kamenje u žuči se često otkriva ultrazvukom ili CT skenerom preduzetim iz drugih razloga. Tiho kamenje ne mora da se tretira, a prvi simptomi kamena u žuči su obično blagi.
2.Bol ispod desnog rebarnog luka
Žučne kolike, poznate i kao bol u žuči ili žučni bol, najčešći su simptom bolesti kamena u žuči. Karakterišu ih napadi bola u stomaku, često lociranih ispod gornjeg dijela stomaka, odmah ispod rebara. Takođe, možete da osjetite bol u leđima desnom ramenu, mučninu i povraćanje. Žučne kolike su obično uzrokovane kontrakcijom žučne kese nakon masnog obroka. Te kontrakcije vrše pritisak na kamenje, koje blokira otvor. Bol prolazi sa opuštanjem žučne kese nakon nekoliko sati.
Nakon prvog napada bola usled žučnih kolika, velike su šanse da ćete imati više težih simptoma u budućnosti.
3. Pojasni bol u trbuhu sa širenjem u leđa
4. Bol u srednjem ili desnom gornjem dijelu trbuha
5. Mučnina
6. Povraćanje
7. Povišena temperatura
8. Žutica (žuta obojenost kože i očiju)
Komplikacije koje prouzrokuje kamen u žučnoj kesi
Akutna upala žučne kese (akutni kalkulozni holecistitis) — označava upalu žučne kese. Nastaje usled totalne blokade žučne kese uzrokovane ponovljenim epizodama žučnih kolika. Za razliku od žučnih kolika koje nestaju nakon nekoliko sati, u slučaju akutnog holecistitisa bol je konstantan, a uobičajena je i pojava povišene temperature.
Akutni holecistitis je ozbiljno stanje koje zahtijeva neodložnu medicinsku pomoć i tretman u bolnici. Tretman obuhvata intravenske tečnosti, ljekove protiv bolova i, ponekad, antibiotike. Za vrijeme hospitalizacije ili nedugo nakon nje preporučuje se hirurško uklanjanje žučne kese. Ako se ne tretira, akutni holecistitis može da dovede do rupture žučne kese, stanja opasnog po život.
Hronična upala žučne kese (hronični kalkulozni holecistitis) nastaje zbog povremenih opstrukcija izvodnog kanala žučne kese nakon čega dolazi do akutnog zapaljenja. Kada se konkrement vrati u žučnu kesu zapaljenje se smiri.
Komplikacije mogu da nastanu ako se kamen u žuči pomjeri i blokira dio gdje žuč izlazi (stanje koje se naziva holedoholitiazis).
Akutni holangitis predstavlja infekciju žučnih kanala koja izaziva bol, drhtavicu i povišenu temperaturu. Neodložni tretman je neophodan i obično znači uklanjanje kamena iz žuči nehirurškom metodom poznatom kao endoskopska retrogradna holangiopankreatografija (ERCP).
Kako se dijagnostikuje kamen u žučnoj kesi
- Pregled ljekara opšte prakse, gastroenterologa i hirurga
- Laboratorijske analize: krvna slika sa leukocitarnom formulom
- Biohemijske analize krvi: ukupni i direktni bilirubin, gama GT, AST, ALT i dr.
- Analize urina (urobilinogen i druge analize)
- Ultrazvuk abdomena
- Rendgen (RTG) abdomena
- ERCP
- Laparoskopska eksploracija
Liječenje kamena u žučnoj kesi
Nehirurško lečenje kamena u žučnoj kesi:
1.Ljekovi (spazmolitici, antiholinergici, antibiotici)
2.ERCP (endoskopska retrogradna holangiopankreatografija) – uklanjanje žučnih kamenaca iz žučnih puteva
Hirurško uklanjanje žučne kesice (holecistektomija):
-Otvorena holecisitektomija (operacija žučne kese)
–Laparoskopska holecistektomija (laparoskopska operacija žučne kese): laparoskopska holecistektomija se, umjesto klasičnog operativnog reza od oko 15 – 20cm, izvodi kroz 3 do 4 milimetarska reza, bez presijecanja struktura prednjeg trbušnog zida. Opravak je brži, a svi rizici manji, piše atlasklinika.com.
Bonus video:
