Nadutost, gasovi, osjećaj težine, proliv ili zatvor vrlo su česti i neprijatni problemi koji zaista znaju kako da nam “pokvare” dan. Sve ove tegobe zapravo upućuju da patite od nervoznog crijeva. Sa prof. Brigitom Smolović, specijalistom gastroenterologije u Kliničkom centru Crne Gore razgovaramo kako efikasno riješiti ovaj neprijatan problem koji se povremeno ili stalno javlja kod čak 70% opšte populacije.
Kako se postavlja dijagnoza nervoznog crijeva?
Ispitivanja su pokazala da se 60% pacijenata sa dijagnostifikovanim iritabilnim crijevom se žali na gasove i nadutost. Bol u stomaku ima 50% ispitanika, a problem sa neredovnim pražnjenjem crijeva oko 30%.
Krčanje u crijevima-pretakanje, gasovi, nadutost česti su prateći simptomi i znaci. Tegobe se najčešće pogoršavaju prilikom stresa, a popuštaju nakon pražnjenja crijeva ili puštanja vjetrova.
Važno je reći da većina pacijenata nikada ne traži medicinsku pomoć, bez obzira što tegobe utiču na svaki aspekt kvaliteta života, i obavljanje svakodnevnih životnih aktivnosti kao što su posao, ishrana, seksualne aktivnosti, kvalitetan san.
Dijagnoza se postavlja kada simptomi traju najmanje 12 nedelja (ne moraju biti uzastopne), u toku godinu dana, tokom kojih postoji bol u stomaku i prisutnost 2 od 3 sljedeća kriterijuma:
1. Olakšanje nastaje poslije pražnjenja crijeva;
2. Početak je povezan sa promjenom u frekvenciji pražnjenja;
3. Početak je povezan sa promjenom u formi stolice.
Različiti su oblici iritabilnog crijeva: sa dijarejom (prolivom), sa konstipacijom (zatvorom), ili kombinovano. Klinička slika sa zatvorom je češća kod žena, dok je kod muškaraca to dijareja. Karakteristično je i da se dijareja nikada ne javlja tokom sna. Opšte stanje pacijenta je veoma dobro.
Što dovodi do nastanka tegoba?
Na pojavu nervoznog crijeva utiču različiti faktori, ali stres je kao što je i istaknuto ranije najčešći uzročnik. Ono što nam je svima dobro poznato je da nervoza, uznemirenost i neizvjesnost vrlo često izazivaju gasove, nadutost, grčeve i neredovnu stolicu. Iako nadutost obično ne ukazuje na ozbiljan zdravstveni problem, ona i te kako može da poremeti kvalitet života. Vrlo često je praćena bolom i grčevima u trbuhu, koji nastaju kao posljedica rastezanja crijeva gasovima. Zato je nesumnjivo da povećane gasove iz crijeva treba eliminisati.
Važnost isključivanja alarmnih simptoma
Poseban oprez se savjetuje ukoliko su prisutni simptomi kao što su krv u stolici; naglo nastala anemija; izraženi gubitak u tjelesnoj masi; promjena u obliku stolice; abdominalna/rektalna masa; pozitivna porodična anamneza za karcinom jajnika/kolona. U tom slučaju obavezno treba uraditi kolonoskopiju. Kod nervoznog crijeva najčešće nisu prisutni alarmni simptomi, pa se ukoliko osoba ima uredne biomarkere i serologiju na celijakiju odmah započinje sa tretmanom.
Savjeti pacijentima
Neke od osnovnih preporuka su česti i manji obroci, izbalansirana ishrana, smanjen unos masti, umjerena fizička aktivnost, sjedeći položaj tokom jela, temeljno žvakanje hrane, izbjegavanje mahunarki i gaziranih napitaka.
Još jedan koristan savjet je da se za obrok mora izdvojiti posebno vrijeme, on ne smije biti „usputna radnja“ i čovjek mora da pokuša da svede stres na minimum tokom unosa hrane. Pomenuto je važno jer je najčešći uzrok nadutosti ‘’halapljivo" uzimanje hrane, tokom koga se proguta i velika količina vazduha.
Eliminisanje uzroka rješava problem
Regulisanje crijevne flore (mikrobioma) postaje sve važnije u sklopu preporuka za rješenje uzroka i ublažavanje tegoba. Efikasnost probiotske kulture, Lactobacillus plantarum 299v (Lp299v), prethodno je ispitivana i primijećeno je da značajno i kontinuirano pomaže u smanjenju simptoma, poput bolova u trbuhu, nadutosti. Hitnost i osjećaj nepotpunog pražnjenja značajno su smanjeni. Osim toga, kvalitet života pacijenata značajno se poboljšao. Ove godine je objavljena i studija iz stvarnog života („real-life data“) u Njemačkoj, gdje je takođe pokazano da Lp299v značajno pomaže u ublažavanju karakterističnih tegoba nervoznog crijeva pacijenata i tako doprinosi uklanjanju uzroka problema. Potpuno je bezbjedan za dugotrajnu primjenu. Kako bi se postigao maksimalni učinak, preporučuje se upotreba u trajanju od 12 nedelja.
