Nekoliko hiljada osoba javlja se izabranim ljekarima sedmično zbog simptoma respiratornih infekcija, dok više stotina njih ima sezonski grip.
U Crnoj Gori ove godine, kao i Evropi, dominira virus gripa tipa A, a oboljeli uglavnom imaju visoku tjelesnu temperaturu, izraženu kostobolju i malaksalost. Epidemiološki nadzor nad gripom, akutnim respiratornim infekcijama i oboljenjima sličnim gripu, sprovodi se između 40. kalendarske sedmice jedne godine do kraja 20. sedmice naredne. Građani imaju priliku da se vakcinišu protiv gripa u tom periodu i spriječe mogućnost nastanka komplikacija.
Šta je grip?
Grip je akutno virusno oboljenje disajnih puteva, koje se lako prenosi sa čovjeka na čovjeka. Oboljenje je uzrokovano virusima influence. Postoje tri tipa virusa influence: A, B i C, a obolijevanje najčešće izazivaju tipovi A i B.
Grip može izazvati blažu ili ozbiljniju kliničku sliku, a kod osoba sa oslabljenim imunitetom, osoba koje boluju od hroničnih bolesti, i posebno kod starijih osoba, može imati smrtni ishod.
Bolest počinje iznenada, obično 18 do 72 sata nakon ulaska virusa u organizam. Od simptoma se javljaju:
- povišena tjelesna temperatura
- groznica
- glavobolja
- kašalj
- kijavica
- curenje iz nosa
- gušobolja
- bolovi u mišićima i malaksalost
Kod djece se mogu javiti i mučnina, povraćanje i proliv.
Koliko bolest traje?
Većina osoba se oporavi od gripa u toku jedne ili dvije nedjelje, ali osobe sa oslabljenim imunitetom, osobe koje boluju od hroničnih bolesti, a posebno stare osobe, mogu osjećati slabost dugo vremena poslije prestanka simptoma. Najčešće komplikacije gripa su bronhitis, sekundarna bakterijska upala pluća, infekcije srednjeg uha, zapaljenje sinusa.
Kako se širi grip?
Virus se prenosi kapljicama koje nastaju kašljanjem, kijanjem, govorom zaražene osobe. Udisanjem kapljica ili njihovim dospijevanjem na sluzokože usta, nosa ili oka (direktno ili preko kontaminiranih ruku i predmeta) infekcija se unosi u organizam. Mnoge, naizgled zdrave osobe, zarazne su jedan dan prije pojave simptoma, pa mogu prenositi infekciju drugima i prije nego se same razbole. Zaraznost traje i tokom prvih pet dana bolesti (kod djece zaraznost može trajati do sedam dana).
Kako se liječi?
Terapija je simptomatska. Mogu se uzimati ljekovi za snižavanje tjelesne temperature i protiv bolova. Neophodno je mirovanje i uzimanje dovoljne količine tečnosti. Antibiotici se uzimaju samo po savjetu ljekara. Kod pojedinih pacijenata (osoba sa povećanim rizikom) primjenjuju se antivirusni ljekovi, koje propisuje ljekar.
Kako se može spriječiti infekcija?
Najbolji način prevencije gripa je vakcinacija.
Kod nas se primjenjuje inaktivisana (mrtva) vakcina u obliku injekcije (vakcina se dobija od virusa koji nije više aktivan, ili od djelova virusa, pa niko ne može dobiti grip od vakcine protiv gripa). Najbolji period za vakcinisanje je od oktobra do decembra, ali se vakcina može primiti u bilo koje vrijeme u toku trajanja sezone gripa (od oktobra do marta), čak i kada je virus počeo da se širi u okruženju.
Oko dvije nedjelje poslije vakcinacije, u organizmu se razvijaju zaštitna antitijela. Iz razloga što se virus gripa neprestano mijenja vakcinaciju se ponavlja svake godine/sezone i to posebnom vrstom vakcine koja je napravljena samo za tu godinu.
Iako nijedna vakcina protiv gripa ne pruža stoprocentnu zaštitu, njena učinkovitost i nivo zaštite koji pruža je takav da daje nesumnjivu korist u sprečavanju kako obolijevanja tako i komplikacja i težih kliničkih slika. Učinkovitost vakcine kod mladih zdravih ljudi se kreće između 70 i 90 odsto, dok je kod starijih i osoba sa hroničnim strtanjima nešto manja.
Koje osobe treba da prime vakcinu?
Sva lica starija od 6 mjeseci sa hroničnim plućnim bolestima (posebno bronhijalna astma), hroničnim srčanim bolestima, hroničnim bubrežnim bolestima, lica sa poremećajima metabolizma (šećerna bolest), lica sa imunosupresivnim stanjem (uključujući i osobe sa HIV/AIDS- om) i lica kojima su transplantirani organi i tkiva. Vakcinu protiv gripa treba da prime i:
- pacijenti u ustanovama za liječenje hroničnih bolesti (u stacionarima);
- osobe smještene u kolektivnom smještaju;
- osobe starije od 65 godina života;
- zdravstveni radnici koji imaju direktan kontakt sa pacijentima
Ko ne smije da primi vakcinu?
- osobe alergične na kokošja jaja ili na neku komponentu vakcine;
- djeca mlađa od šest mjeseci
- osobe koje imaju akutnu bolest i groznicu (vakcina se ne smije primiti do oporavka)
Druge mjere prevencije gripa
Savjetuje se izbjegavanje bliskog kontakta sa osobama koje su bolesne, posebno u toku prvih nekoliko dana kada su osobe najzaraznije, tj. kada se infekcija najlakše prenosi.
U slučaju bolesti, ostati kod kuće, a prilikom kijanja i kašljanja prekriti usta i nos papirnom maramicom. Treba održavati higijenu ruku pranjem higijenski ispravnom vodom i sapunom, posebno poslije kašljanja i kijanja, rukovanja sa prehlađenom osobom, kao i poslije dodirivanja kontaminiranih površina.
Savjetuje se izbjegavanje dodirivanja usana, nosa i očiju prljavim rukama, boravka u zatvorenim prostorima gdje se nalazi veliki broj ljudi, redovno provjetravanje životnog prostora, praktikovanje dobrih navika, dobre ishrane, spavanja i fizičke aktivnosti.
Pravilna ishrana protiv gripa
Dok traje sezona gripa, savjetuje se pravilna ishrana, koja podrazumijeva dovoljno voća i povrća. Povrće je više nego korisno kada je u pitanju jačanje imuniteta, jer sadrži velike količine antioksidanasa poput beta karotena, luteina, likopena i selena. Savjetuje se uzimanje citrusnog povrća, bogatog vitaminom C, dok se preporučuje meso sa nižim sadržajem zasićenih masnoća, a više omega-3 masnih kiselina poput ribe, ali i piletine, ćuretine... Treba uzimati dovoljne količine tečnosti, izbaciti iz upotrebe alkohol i cigarete.
Savjeti, preporuke, teme o zdravlju, čekaju vas u četvrtak, 6. aprila u novom broju dodatka Zdravlje, koji dobijate besplatno uz štampano izdanje Vijesti.
Bonus video:
