Odo-ro-no (miris o ne!) naziv je jednog od prvih antiperspiranata, osmišljenog od strane Edne Murphey, a prethodno inspirisane idejom svog oca Abrahama Murpheya, ljekara koji je tražio rješenje kako spriječiti problem znojenja ruku u hirurgiji. Iako je trebalo vremena, Edna je uspjela da pozicionira svoj antiperspirant kao važan i koristan proizvod.
Danas ova tematika, iako aktuelna i dosta istražena, i dalje sa sobom nosi oprečne stavove u naučnim krugovima. Postoje brojne dileme vezane za sam proces perspiracije (znojenja) – da li se izbacuju toksini ovim putem, da li ima dovoljno racionalnih razloga za upotrebu aluminijuma, da li treba zaustavljati uopšte ovaj fiziološki proces?
Često možemo čuti da je razlog intenzivnog treninga želja za čišćenjem organizma, a znoj asocijacija na izbacivanje štetnih materija. Perspiracija (znojenje) je primarno način na koji tijelo vrši termoregulaciju (ljudsko tijelo ima oko 4 miliona znojnih žlijezda), odnosno fiziološki odgovor na povećanje temperature iznad normalnih vrijednosti. On nije glavni put čišćenja organizma, znoj je po sastavu 99% voda, ostatak su elektroliti, organska jedinjenja. Zato u slučaju želje za detoksikacijom organizma, dofokus treba prije svega biti na “4 očuvanja”, a to su jetra, crijeva, bubrezi i limfa – čudesna “riječna voda” ljudskog organizma.
Takođe, znoj je u trenutku izbijanja na površinu kože bezmirisna tečnost, i tek u kontaktu sa bakterijama prisutnim na koži, on dobija miris. To takođe treba uzeti u obzir kod individualnog razmatranja načina saniranja, odnosno liječenja ovog problema. Izuzetak su neki metabolički poremećaji koji proizvode specifičan miris (ketoacidoza, dijabetes..).
Kada kažemo problema, to je zapravo percepcija najvećeg broja ljudi, jer prekomjerno znojenje ima raznoliku osnovu – nije isti terapijski pristup kada je uzrok emocionalni okidač, ili određeno oboljenje (štitne žlijezde, dijabetes), ili menopauza. Svakako da farmaceuti imaju važnu ulogu u diferencijaciji jer često ljudi prvo potraže savjet upravo u apoteci, od sode bikarbone, prirodnih pomagala, hemije – zajedno tražimo individualno najbolje rješenje.
Koji je mehanizam djelovanja antiperspiranata?
Najpopularniji dio ove priče već izvjestan broj godina, iako osporavani, antiperspiranti i dalje postoje kao regularan način saniranja ove pojave, uz ostale - korekcija ishrane, lijekovi, jonoforeza, botoks, u najtežim slučajevima operacija, i naravno uz pravilnu anamnezu, moguće je odrediti pravi način.
Ukratko, šta se desi kada nanesete antiperspirant na kožu – aluminijum formira agregate sa proteinima znoja u kanalu znojne žlijezde, i blokira izlazak znoja na površinu kože. Logično pitanje koje se postavlja je koliko je vremena potrebno da bi se formirao “čep”, da li on tu ostaje trajno, da li je dobro na ovaj način zaustavljati perspiraciju? Može li ovaj aluminijum izazvati karcinom ili se radi o isuviše malim količinama? Upravo ova pitanja su i dalje tema brojnih istraživanja, i velika otežavajuća okolnost što je jako teško stvoriti uslove i atmosferu živog organizma. Po nekim istraživanjima čak ni nakon 30 minuta kanal nije u potpunosti zatvoren, jer se i dalje održava smanjen ali pozitivan protok znoja. Postoje dakle određena utemeljenja da ili je “čep” porozan, ili struja znoja jednostavno mora pronaći slobodan kanal kroz gel koji je ipak dosta deformibilan. Takođe određena grupa naučnika smatra da se, pošto se ovi procesi odvijaju na nivou epidermisa, čepovi odvajaju i uklanjaju sa procesom keratinizacije.
Iz ovog mehanizma djelovanja, jasno je da kada se odlučite za korišćenje istih, kao i sapune, i antiperspirante vrlo dozirano koristite – i vremenski i količinski. Koža uvijek mora biti čista i suva da bi ovaj proces bio neometan, ne stavljati sloj preko sloja. Takođe solima aluminijuma se mora “dati vremena da se smjeste” na ovaj način, što podrazumijeva upotrebu antipersiranata kad žlijezde miruju (noću ili par sati prije izlaska na sunce, fizičke aktivnosti).
Razumljivo je da je pretjerano znojenje jako otežavajuće stanje za osobu koja ima ovu vrstu problema, i treba razumjeti da to iziskuje malo detaljniju anamnezu i posvećenost na primarnom nivou farmaceuta, a posebno dermatologa ili u krajnjoj liniji hirurga.
U Tea Medica apotekama, dostupni su antiperspiranti i dezodoransi više prozođača, a trenutno najnoviji su i predstavnici španske BABĒ kozmetike, čiji je temelj znanje i posvećenost dvojice kolega farmaceuta još od devedesetih, i mnogobrojna iskustva i priznanja širom svijeta takođe. Ono što je svima njima zajedničko je da dezodoransi imaju dakle samo korektivnu, a antiperspiranti i prethodno objašnjenu dodatnu ulogu.
Za koji god tip antiperspiranta ili dezodoransa se odlučite, jako je dakle važno razmotriti sve uzroke nastanka prekomjernog znojenja, prevencije kao i pravilne upotrebe istih, u čemu će vam pomoći naši farmaceuti, kao i sve nedoumice vezane za iste.
BABĒ kozmetika dostupna je u svim Tea Medica I drugim, bolje opremljenim apotekama.
