Advokat Branko Čolović je u ime svog vlastodavca gospodina Zorana Bećirovića podnio žalbu povodom članka objavljenog 30.11.2020. u štampanom izdanju i na potralu Vijesti pod naslovom ”Kiparska ofšor firma kupila Skočiđevojku: 63.000 kvadrata na pjeni od mora”. Podnosilac žalbe smatra da je ponovnim nazivanjem kompanije Caldero Trading Limited sa Kipra „ofšor“ firmom došlo do povrede načela 1 Kodeksa novinara i novinarki Crne Gore (KNCG), odnosno njegove smjernice 1.2. Tačnost. Objavljivanjem ove informacije takođe je, prema podnosiocu žalbe, povrijeđeno i načelo 2 KNCG – obaveza stavljanja informacije u pravilan kontekst. Advokat Čolović se pozvao i na raniju odluku o žalbi 12020 po istom osnovu koju sam u cjelosti usvojila u aprilu prošle godine.
Nakon procesa medijacije u kojoj su iscrpno i u rokovima učestvovale obje strane donijela sam odluku da žalbu usvojim u potpunosti. Iako je u procesu medijacije uredništvo dostavilo dokument Svjetske banke u kom se termin ”ofšor” koristi u značenju na kom je uredništvo insistiralo, odnosno: ”za kompanije (u ovom slučaju banke) koje imaju sjedište u drugim zemljama u odnosu na Crnu Goru”, ne mogu da prihvatim argumentaciju uredništva, ne samo iz razloga koje sam istakla u ranijoj odluci, već i stoga što se u značenju ”ofšor” na kome insistiraju, ovaj termin inače ne koristi u drugim tekstovima objavljenim u Vijestima – nisam mogla da nađem nijedan tekst koji na banke pomenute u dokumentu Svjetske banke (ili neke druge kompanije sa ”sjedištem u drugim zemljama u odnosu na Crnu Goru”) referira kao na ofšor kompanije, a samo bi dosljedna upotreba termina ”ofšor” mogla argumentaciju uredništva učiniti koherentnom i održivom. Podnosilac žalbe je u pravu kada tvrdi da u EU ne postoje ”tax havens” ili ”offshore” jurisdikcije pa da shodno tome firma registrovana na Kipru koji je članica EU ne može biti rutinski označena kao ”ofšor”. Ponovnim označavanjem firme Caldero Trading Limited kao ”ofšor kompanije” došlo je do kršenja načela 1, smjernice 1.2. Tačnost i načela 2 KNCG.
Obrazloženje
Podnosilac žalbe smatra da je ponovnim nazivanjem kompanije Caldero Trading Limited sa Kipra „ofšor“ firmom došlo do povrede načela 1 KNCG, odnosno njegove smjernice 1.2. Tačnost i načela 2 koje obavezuje na stavljanje informacija u pravilan kontekst i to u dijelu članka u kome se navodi: “Dvije godine kasnije, 31. avgusta 2007. godine, istu lokaciju od “Spartaka” za 14,2 miliona eura kupuje ofšor firma sa Kipra „Caldero Trading Limited””.
Žalba je bila formalno ispravna i kao takva dostavljena uredništvu na izjašnjenje. Uredništvo se o navodima žalbe izjasnilo na sledeći način:
”Naši argumenti su isti kao u odgovorima na prethodnu žalbi uvaženog g. Čolovića povodom iste riječi, s tim što u ovom slučaju dodajemo sljedeći primjer kao dokaz da i eminentne međunarodne organizacije koriste termin "offshore" za kompanije (u ovom slučaju banke) koje imaju sjedište u drugim zemljama u odnosu na Crnu Goru.
Na OVOM linku je dokument Svjetske banke o davanju garancije Vladi Crne Gore za kredit od 250.000.000 eura kod "offshore" banaka - Credit Suisse, Societe General i OTP Bank Group, sa sjedištima u Švajcarskoj, odnosno Francuskoj, odnosno Mađarskoj, od kojih su dvije posljednje članice EU i nisu na Kipru, niti su od strane Evropske komisije niti OECD ikad određene kao "offshore" zone. Isti termin se ponavlja na dva mjesta (vidjeti na priloženim screenshotovima).
Ovo je još jedan dokaz da se termin "offshore" koristi kao sinonim za "strane" (banke, kompanije, transakcije itd), tako da smatramo da je žalba g. Čolovića neosnovana.”
U odgovoru na izjašnjenje uredništva podnosilac žalbe ističe sledeće da:
”Činjenica da Svjetska Banka pominje Credit Suisse, Societe Generale i OTP Bank Group kao "ofshore banks" prije svega ne znači da je takvo postupanje ispravno i isključivo je stvar navedenih banaka da li će to pitanje postaviti u komunikaciji sa Svjetskom Bankom. Osim toga, radi se o tri banke koje u svojoj strukturi zaista imaju imaju podružnice za sjedištem u zonama koje ne pripadaju EU, a neke se nalaze i na tipičnim destinacijma koje se po spisku Evropskog parlamenta koji smo Vam dostavili smatraju "ofshore" i "tax heaven" zonama.”
Uredništvo je u svom drugom izjašnjenju navelo da je:
”u engleskom jeziku izvorno znacenje rijeci offshore “u inostranstvu” ili “strani/strana/strano” a nastala je zbog toga sto je Velika Britanija ostrvo, pa je offshore sve sto nije na britanskom tlu okruzenom morem, pa i firma cije je sjediste u stranoj zemlji, “narocito” zbog povoljnih poreskih uslova.
I nema tu nista nezakonito ili lose kao sto uvazeni advokat odlicno zna. A firma koju g. Colovic zastupa je definitivno offshore, odnosno van Crne Gore i ima povoljnije poreske uslove nego sto bi imala u Crnoj Gori. (…)
Osim toga, ako bi hipoteticki prihvatili negativno znacenje izraza offshore za ove tri banke samo zato sto navodno imaju podruznice na Kajmanskim ostrvima, to bi znacilo da banke sa tim imenom u Crnoj Gori posluju nezakonito, jer je postojanje offshore banaka u Colovicevom smislu ovdje zakonom zabranjeno pocetkom 2000-tih.
Dakle, sve što važi za offshore banke u smislu u kojem ga je upotrijebila Svjetska banka u ovom dokumentu, važi i za upotrebu ovog izraza za sve firme koje imaju sjedište u inostranstvu u odnosu na Crnu Goru.
Ovo zato što smatramo da suština spora ovdje nije na koga se odnosi riječ offshore vec njeno značenje.”
Saglasna sam sa uredništvom da je suština spora značenje termina ”ofšor”, ali značenje riječi suštinski zavisi i od načina na koji se ona dominantno upotrebljava. U tekstovima objavljenim u Vijestima ovaj se termin po pravilu ne upotrebaljava u širem značenju na kom je uredništvo u svojim izjašnjenjima insistiralo. Upravo iz tog razloga, a imajući u vidu i argumentaciju iznijetu u ranijoj odluci (12020) o žalbi po istom osnovu i dokumente Parlamenta EU i OECD, odlučila sam da žalbu advokata Bećirovića usvojim u potpunosti.
Paula Petričević, Ombudsmanka ND Vijesti
Bonus video:
