Prvi engleski fudbalski klub, ujedno i najstariji na svijetu, Šefild junajted, osnovan je 1857. u drugom najvećem gradu Jorkšira - Šefildu, a 28 godina kasnije najveći grad ove pokrajine - Lids, dobio je svog predstavnika fuzijom nekoliko lokalnih klubova. Lids siti, koji je ubrzo preimenovan u Lids junajted - tako je 1904. krenula istorija...
Klub se borio za opstanak, godinama boravio u drugoj diviziji, bio čak i nadomak trećeg ranga, da bi 1961. na mjesto menadžera došao Don Revi, koji je napravio svojevrsnu revoluciju u klubu. Jedna od odluka bila je promjena dresova u bijele, po uzoru na Real Madrid.
Bila je to svojevrsna motivacija igračima za većim rezultatom, u vremenu kada je Pol Treviljon, čovjek kojeg je Revi doveo, bio zadužen za marketing u klubu. Upravo zbog njih dvojice, Lids je postao prvi klub ikada koji je prodavao replike dresova.
Prvi klub u istoriji koji je prodavao dresove
Period od 1964. do 1974. bio je najuspješniji u istoriji kluba. Tim iz Jorkšira bio je dvostruki šampion Engleske, još pet puta je završio kao drugi, osvojio je FA kup, Liga kup, dva Kupa sajamskih gradova, bio učesnik finala Kupa šampiona. Postao je gigant engleskog fudbala, rival kojeg su se naprestižniji klubovi tog doba, poput Mančester junajteda, Liverpula i Arsenala,i te kako pribojavali.
Revi je donio revoluciju, donio je uspjeh, ali i epitet omraženog kluba širom Engleske. Generacija u čijem su sastavu bili Brener, Lorimer, Hanter, Džajls... ostala je upamćena kao jedna od najgrubljih u istoriji, pa je Lids još tada zaradio nadimak koji ga i danas prati - “Dirty Leeds” (prljavi Lids).
Nakon 15 godina, Revi je napustio Lids i preuzeo kormilo Engleske, a u klub je stigla zamjena u vidu Brajana Klofa, bivšeg trenera Derbija.
Klof je godinama prije toga kritikovao Lids, optuživao ga da titule osvaja nečasno, pa su navijači od prvog dana bili protiv njegovog angažovanja. Zadržao se na klupi samo 44 dana, postao je najomraženija ličnost u istoriji kluba, o čemu su napisane knjige i snimljeni filmovi.
Finale Kupa šampiona 1975. protiv Bajerna u Parizu označiće kraj slavne ere. U polufinalu, Lids je u dvomeču eliminisao Barselonu Johana Krojfa i zakazao duel sa Bavarcima u Parizu. Franc Rot i Gerd Miler su u posljednjih 20 minuta meča srušili snove timu iz Jorkšira...
Uslijedio je strmoglav pad, Lids je tonuo sve dublje da bi 1982. ispao u drugu ligu. Sa Hauardom Vilkinsonom na klupi, povratak je obezbijedio 1990. i već sljedeće sezone osvojio je treću titulu, u posljednjem izdanju Prve divizije, nakon čega je takmičenje promijenilo ime u Premijer ligu.
Gordon Strahan, Li Čepmen, Geri Mekalister i do tada malo poznati Erik Kantona, predvodili su “bijele” do titule. Već sljedeće sezone, Kantona je prešao u Mančester junajted za tadašnjih 1,2 miliona funti, a Lids je jedva izbjegao prelazak u niži rang.
Skupo plaćene godine pohlepe
Posljednji trener donio uspjeh na “Eland roud” bio je Irac Dejvid O’Liri. Za tri godine njegovog mandata na klupi (1998-2001), klub je uvijek bio u prvih pet timova Premijer lige, a igrao je i polufinala Lige šampiona i Kupa Uefa. Bio je to posljednji jaki Lids, a Rio Ferdinand, Džonatan Vudgejt, Alan Smit, Hari Kjuel i Mark Viduka samo su neka od imena sjajne generacije.
Pozajmice i pohlepnost su skupo koštale velikana... Velika ulaganja čelnici kluba očekivali su da pokriju ulaskom u Ligu šampiona, ali su dvije sezone zaredom igrali Kup Uefa, što nije bilo dovoljno. Uslijedile su prodaje - Ferdinand je otišao u Mančester junajteda, za njim i Smit, otišao je i nezadovoljni O’Liri i još neki ključni igrači, među njima i Vudgejt, koji je prešao u Njukasl. Prodali su i stadion, a za predsjednika kluba doveli Kena Bejtsa (bivšeg vlasnika Čelsija). Sve je to rezultiralo ispadanjem u Čempionšip, 2004.
Tu se srozavanje nije završilo. Tri godine je Lids proveo u Drugoj ligi, a onda - ispao i iz nje. Za pet godina su “bijeli” prešli put od polufinala Lige šampiona do trećeg ranga takmičenja... Bili su to mračni dani za velikana, koji se tek 2010. vratio u Čempionšip, gdje se i sada takmiči.
Lids ove sezone sa klupe predvodi iskusni Argentinac Marselo Bijelsa, popularni “ludak”. Ekipa je nakon 28 kola na vrhu i veliki je favorit za ulazak u Premijer ligu. Može li kultni klub iz Jorkšira i jedan od najvećih u Engleskoj da se ponovo podigne iz pepela i podsjeti na slavne dane?
Bonus video:
