Torino? Grad. Toro? Životinja (bik). Granata? Boja (bordo). Šta tu ima fudbalsko?
Jedan od vodećih novinara uticajnog torinskog sportskog lista „Tutosport“ Masimo Franki neće priznati Torino kao instituciju italijanskog fudbala, ili u krajnjem, neće dozvoliti nikakvo poređenje sa Juventusom.
Djeca imaju prave idole
Iako, u samom gradu, makar grubi proračuni tako kažu, ima podjednako navijača Juventusa i Torina.
„Te brojke se mijenjaju. Stara populacija navijača Torina lagano izumire, a vi ćete rijetko vidjeti dječaka od pet godina koji ne navija za Juventus. Mislim da je to logično. Zar nekom tinejdžeru fudbaler Kamil Glik (štoper Torina) može da bude idol pored Pirla, Bufona ili Vučinića“, navodi Franki jednostavnu fudbalsku logiku čiji su korijeni u novcu.
Jer, Juventus je bogatiji klub od Torina, „stara dama“ je još od 1923. godine u rukama moćne porodice Anjeli, koja je osnivač i vlasnik automobilskog giganta FIAT.
U prošlosti, ipak, razlike nisu bile velike. Kada je 4. maja 1949. godine avion sa fudbalerima Tora udario u baziliku koja i danas stoji na brdu iznad Torina, pri čemu je poginulo 18 fudbalera, od čega 10 reprezentativaca Italije (preživio je samo jedan igrač, Sauro Toma) fudbaleri Juventusa su plakali na ispraćaju.
„Plakala je cijela Italija. Na ispraćaju je bilo 45.000 ljudi, među njima fudbaleri i mnogo navijača Juventusa. Do kraja te sezone svi italijanski klubovi igrali su u znak solidarnosti sa juniorskim timovima protiv Torina, koji je osvojio titulu“, priča Franki. Bilo je to doba velikog Torina. A danas...
„Nećete vidjeti fudbalere Juventusa i Torina da se druže, to pripada prošlosti“.
Granata u srcu
Iako ih je sve manje, navijači Torina se ističu – odanošću prema klubu. Tragedija iz 1949. samo je učvrstila tu ljubav. „Granata in coure“ (bordo u srcu), reći će vam taksista od otprilike 50 godina koji je cijeli život proveo na ulicama automobilske prijestonice Italije.
Crnogorski fudbaler Marko Bakić se sticajem okolnosti ljetos iskrcao na bordo obali rijeke Po, koja presijeca Torino.
- Ljudi koji su rođeni u Torinu mahom navijaju za Toro. Juventus ima mnogo više pristalica širom Italije, ali i među ljudima u Torinu koji nisu ovdje rođeni, već su se doselili - priča Bakić ono što je naučio nakon tri mjeseca boravka na sjeveru Italije.
Fan-šop Juventusa u Garibaldijevoj ulici u Torinu mnogo je posjećeniji od prodavnice sa dresovima i rekvizitima gradskog rivala koji se nalazi na Pjaci Kastelo, takođe u centru grada. Turiste koji dođu na sjever više mami crno-bijela boja 28-strukog šampiona Italije („30 in campo”, piše na dresovima Juvea, zbog dvije oduzete titule), nego bordo dresovi kluba koji je sadam puta osvajao titulu, ali mu u finansijskoj raspodjeli sa gradskim rivalom pripadaju samo mrvice.
„Vratite se u Seriju B”
Bez obzira na rivalstvo dva kluba, navijači Juventusa su prošle subote nakon ko zna koliko vremena bili ponosni što postoji Torino F.C. Prvi put poslije tri godine u Torinu se igrao – gradski derbi, a opštinske vlasti su postavile video bim u centru kako bi zadovoljile ljubitelje fudbala koji nisu mogli do ulaznica.
„Za nas u Torinu je mnogo važno da imamo dva tima u Seriji A, kao što Milano ima Milan i Inter, Rim Romu i Lacio, a Đenova Sampdoriju i Đenovu“, kaže Franki.
„Tutosport“ je na dan derbija štampao specijalni dodatak od 18 strana posvećen isključivo sudaru Juventusa i Torina (sve je razgrabljeno u jutarnjim satima), dok je milanska „Gazeta delo sport“ najavila utakmicu samo na dvije strane.
- Oni su taj dan izgubili mnogo čitalaca - kaže Franki.
„Bentornato derby“, pisalo je na naslovnoj strani dodatka “Tutosporta”, uz karikature dva kapitena – Bufona sa crno-bijelom zebrom i Bjankija sa bordo bikom.
Uveče, na terenu, zebra se pretvorila u matadora i sa tri uboda mačem (3:0) pokazala kolika je trenutna razlika između Juventusa i Torina.
„Torna in Seria B“ (vratite se u drugu ligu), pjevali su na stadionu na kojem bilo 38 hiljada navijača Juventusa i samo dvije Torina.
David protiv Golijata
A da li tifozi „stare dame” zaista žele Torino u Seriji B? Prije će biti da žele da ga vide kako pati na dnu Serije A. Jer, tako mogu da ga pobjeđuju.
„Živio derbi, živio Juventus”, čulo se nakon utakmice na „Juventus areni”. Okršaj Torina i Juventusa već decenijama je okršaj Davida i Golijata.
„Granata” ima šest mjeseci da spremi revanš na svom stadionu „Komunale”, ali patnja navijača u gradskim derbijima teško da će usko biti zaustavljena.
„Život bi bio suviše kratak da nema Torina”, piše bordo slovima na jednoj fasadi u Torinu.
Zašto navijači još pate za Mođijem
Juventus je najpopularniji klub u Italiji, ali za njega se više navija u Umbriji, Kampanji, Kalabriji, Siciliji ili Liguriji, mnogo više nego u njegovoj regiji, Pijemontu.
Ovu kontradikciju pokušao je da objasni novinar „Tutosporta” Masimo Franki, uz jednu priču iz bliske prošlosti.
- Juventus je 1997. igrao protiv Pari Sen Žermena finale Superkupa Evrope. U Parizu je slavio sa velikih 6:1 i spremao se revanš. Znalo se da u Torinu neće biti puno navijača da gledaju tu formalnost, pa je tadašnji generalni direktor Lućano Mođi izdao naredbu - revanš se igra u Palermu! Za Juventus je toga dana na jugu navijalo 35 hiljada navijača, ljudi su došli da vide Zidana i Del Pjera, i da navijaju za Juventus - priča Franki.
„Stara dama” je po popularnosti odavno probila granice Torina i Pijemonta.
- Ljudi na jugu su gladni glamura i velikih fudbalera. A Juventus sve to može da im pruži - kaže Franki.
Među navijačima Juventusa se, ističe novinar „Tutosporta”, ipak osjeća mala nostalgija za vremenom kada je Lućano Mođi drmao italijanskim fudbalom, osvojio pet Skudeta (dva su oduzeta zbog namještanja) i jednu Ligu šampiona.
- Nema to veze ni sa uticajem na sudije ni sa sličnim radnjama. Jednostavno, samo uporedite tim Juventusa iz 2006. sa današnjim. Tada su igrali: Bufon - Zebina, Kanavaro, Tiram, Zambrota - Vijeira, Emerson, Nedved - Del Pjero, Ibrahimović - Trezege. Trener Kapelo. Bio je to tim koji je imao osam svjetskih šampiona i dvije „zlatne lopte”. Uz sve poštovanje, današnji tim Juventusa ne može da se uporedi sa tadašnjim.
Franki se potom dalje vraćao u prošlost: - Tim Juventusa iz 80-ih: Zof, Đentile, Širea, Brio, Kabrini, Bonini, Tardeli, Bonjek, Platini, Rosi i Betega. I taj je bio puno jači od današnjeg.
Nekada ruglo sada je ponos
"Ne zavidim vam na tituli, zavidim vam na stadionu", izjavio je prošle sezone potpredsjednik Milana Adrijano Galijani, kada se Juve titulom vratio u vrh Serije A.
Uoči Mundijala u Italiji 1990. godine u podnožju Alpa, 40-kilometara od Torina, izgrađen je veliki stadion sa atletskom stazom, nazvan „Dele Alpi”. Bio je toliko loš i neuslovan (zbog veličine i daljine od grada nikada nije bio pun) da je najbolje rješenje bilo - srušiti ga i na njegovim ostacima sagraditi novi.
Tako je 2011. godine nikla „Juventus arena”, stadion engleskog tipa kapaciteta 41.000 koji je ubjedljivo najljepši u Italiji.
U Torinu, u knjižarama, fan-šopovima, prodaju se slike, kalendari, pa čak i knjige posvećene stadionu kojim se ponosi Juventus.
Iako je ponovo (pre)daleko od grada, smještena u industrijskoj zoni gdje je zbog blizine Alpa tamperatura obično za koji stepen niža nego u gradu, Arena je uvijek puna, a navijači kažu da je zadovoljstvo doći na takav stadion.
Juve je jedini klub u Italiji koji je vlasnik stadiona na kojem igra. Zahvaljujući toj činjenici „stara dama” ima velike šanse da u bliskoj budućnosti dominira italijanskim fudbalom. Sav prihod do ulaznica ide u kasu Juventusa, za razliku od recimo Intera ili Milana, koji izdvajaju godišnje po tri miliona eura za zakup „San Sira”, dok po 33 odsto prihoda od karata ide opštini.
Bonus video:
