Završen je još jedan takmičarski ciklus (Liga nacija), koji je u slučaju crnogorske reprezentacije podsjetio na mnoge prethodne.
Dobar početak, nekoliko dobrih rezultata, velika nadanja, očekivanja, snovi o velikom takmičenju, a na kraju sunovrat - ne (samo) rezultatski, jer je treće mjesto, odnosno ostanak u Ligi B, u konkurenciji još tri dobre reprezentacije, plasman kojeg se ne bi postidjele ni jače selekcije.
Ipak, način na koji je crnogorska reprezentacija odigrala posljednji meč protiv Finske, količina nervoze među fudbalerima, članovima stručnog štaba, a koja je, opet, očigledno bila posljedica igračke nemoći - na primjer, da se zaustavi protivnički napadač Puki osim startovima s leđa, degradirala je kompletnu sliku o premijernom nastupu “sokola” u B Ligi nacija.
Još jednom se pokazalo, ili potvrdilo, da su neki dobri rezultati, a to su svakako dvije junske pobjede nad Rumunijom, kao i u mnogim ciklusima do sada, bili plod inspiracije, trenutnog bljeska, a ne kontinuiteta, niti proizvod dugoročne stragije ili sistema.
NA MILOST I NEMILOST KUGLICAMA
Selekcija Miodraga Radulovića, koja cilja plasman na veliko takmičenje, a to je mnogo puta ponovljeno iz same reptezentacije minulih dana tokom septembarskih mečeva protiv BiH i Finske, ostala je bez alternativne šanse da se dočepa Eura - preko plej-ofa Lige nacija.
Ostale su kvalifikacije za Evropsko prvenstvo, gdje su “sokoli” uoči žrijeba prepušteni na milost i nemilost kuglicama, bez obzira na to što ga nakon duže vremena dočekuju iz trećeg šešira.
Protivnici iz prva dva šešira mogu da budu velesile poput Španije i Francuske, ili Portugala i Engleske, ili možda Holandije ili Hrvatske iz prvog, a Srbije iz drugog...
Bez okolišanja, ako se to dogodi, šanse da nekada najmlađa evropska reprezentacija ostvari podvig i plasira se u završnicu velikog takmičenja unaprijed bi bile svedene na puku teoriju.
No, koliko je realan optimizam, kolike su zaista naše šanse, sve i da “dobro” prođemo na žrijebu, izvučemo na primjer Mađarsku iz prvog, Izarel ili Škotsku iz drugog, Kazahstan iz četvrtog šešira.
Da li bi se, i tada, kao i mnogo puta do sada, dogodilo da crnogorska selekcija odigra dobro nekoliko mečeva, da se probije do vrha grupe, a da li bi ponovo u odlučujućim utakmicama “pritisak zbog šanse za plasman na veliko takmičenje okovao noge našim igračima", kao što se, po izjavama iz tabora nacionalnog tima, dogodilo u Zenici?
I je li u našoj reprezentaciji urađeno dovoljno dobrih i dovoljno pravih stvari tokom Lige nacija - takmičenja koje mnogim selektorima služi za uigravanje reprezentacije, stvaranje tima - kako bi se na normalan način dočekale kvalifikacije, bez obzira na ishod žrijeba?
NISMO ISKORISTILI LIGU NACIJA (PONOVO)
I selektor Radulović je više puta izjavio da nema imperativa, da su glavni cilj kvalifikacije, a da je Liga nacija dobro poslužila da se proširi rosrer.
Koliko je u pravu? Reklo bi se, samo djelimilčno.
Najmlađe Uefino reprezentativno takmičenje zaista je donijelo nekoliko novih fudbalera i opcija. Radulović je pomenuo štopera Šipčića, beka Andriju Vukčevića, tu je i napadač Nikola Krstović za kojeg se očigledno predugo čekalo da iz mladog bude prekomandovan u A tim.
Niko od njih, međutim, iz objektivnih (povrede) ili drugih razloga, nije odigrao dva posljednja, odlučujuća meča u grupi.
Sve i da su odigrali, da li bi to bilo dovoljno?
U ekipi koja je počela posljednju utakmicu protiv Lige nacija protiv Finske, bilo je čak sedam fudbalera koji imaju 30 ili više godina (Mijatović, Vešović, Tomašević, Radunović, Nikola Vukčević, Mugoša, Jovetić). Tokom prvog poluvremena, ušla su još dvojica “30 plus” (Balić, Šćekić).
Protiv Bosne i Hercegovine četiri dana ranije, Crna Gora je u prvoj postavi imala šest takvih fudbalera.
Iako igrači koji su zašli u četvrtu deceniju sami po sebi ne moraju da izgledaju potrošeno, a nije ni pošteno voditi se isključivo godinama (neki sa 32 izgledaju bolje od nekih od 28, što je čest slučaj u fudbalu), za crnogorsku reprezentaciju, uzimajući sve u obzir, teško može da se kaže da je mlada, a još manje da je perspektivna.
Posebno kada se uporedi sa nekim drugim selekcijama, sličnog rejtinga i renomea.
JEDNA SMO OD NAJSTARIJIH REPREZENTACIJA U EVROPI
Evo, na primjer, Finska. Selekcija kojoj je u ponedjeljak veče po septembarskoj provali oblaka odgovarala samo pobjeda, ali je i pored toga djelovala mnogo staloženije i mirnije od Crne Gore, kojoj je bio dovoljan i bod, imala je u prvoj postavi samo dvojicu igrača koji imaju preko 30 godina - u pitanju su tamošnje legende, golman Hradecki (Bajer Leverkuzen) i napadač Puki (Norič).
Svi ostali su, uglavnom, mladi momci, a jedan od njih, 21-godišnji debitant Oliver Antman, napadač Nordslijenda, debitovao je za reprezentaciju i pravio dar-mar u crnogorskoj odbrani, oslabljenoj isključenjem Tomaševića. Antman je dao prvi gol.
Prosjek godina prve postave crnogorske selekcije iznosio je 29,5 godina, a Finske tri godine manje - 26,4.
Ni Bosanci nisu mlada reprezentacija, ali su protiv Crne Gore na Bilinom polju izveli postavu sa sedam igrača koji su u 20-im godinama (30 ili više su imali golman Šehić, vezisti Bešić i Pjanić, napadač Džeko). Po prosjeku godina, osjetno su mlađa reprezentacija Crne Gore.
I ne samo Finska, ne samo BiH. Na primjer, reprezentacija Slovenije, takođe u Ligi B, ali u drugoj grupi - niti jedan fudbaler “dežele” koji je prije dvije noći počeo duel sa Švedskom u Stokholmu (1:1) nije imao 30 ili više godina.
Selektor Matjaž Kek je odlučio da iskoristi Ligu nacija da maltene napravi novu reprezentaciju, čija je najveća zvijezda 19-godišnjak - supertalentovani napadač Benjamin Šeško. Slovenija je u preteškoj grupi, sa Srbijom, Norveškom i Švedskom, ostvarila isti plasman kao i Crna Gora - 3. mjesto, uz nekoliko odbrih rezultata - 2:2 kod kuće sa Srbijom, pobjeda 2:1 nad Norveškom, remi u gostima protiv Švedske.
I čini se, sa optimizmom dočekuje kvalifikacije za EP i sve buduće akcije, a nije je odavno bilo na mapi...
Mnogo mlađa od Crne Gore je i reprezentacija Srbije - samo dvojica igrača koja su počela u Oslu su imala 30 ili više godina (štoper Stefan Mitrović i kapiten Dušan Tadić), pa čak i Hrvatske, koja je zadržala neke od “senatora”. U pobjedi nad Austrijom prije dvije noći, od fudbalera koji su prevalili tridesetu počeli su samo Dejan Lovren, Luka Modrić, Ivan Perišić i napadač Osasune Ante Budimir.
U kompletnoj Ligi nacija, računajući sve četiri divizije (A, B, C i D), ako su parametar utakmice posljednjeg kola, a radilo se u dosta slučajeva o mečevima odluke, Crnoj Gori, po prosjeku godina igrača u prvoj postavi, “parira” samo Jermenija - jedino je ta selekcija imala sedam igrača od 30 ili više godina u prvoj postavi.
I takva Crna Gora, jedna od najstarijih reprezentacija u Evropi, jedna od iskusnijih, dozvolila je sebi da izgubi glavu protiv Finske i padne na ispitu zrelosti i ponašanja, ne samo rezultata i igre.
ŠTA MOŽE DA NAS NATJERA DA KONAČNO NAPRAVIMO SISTEM?
Zaključak je lako izvesti - Crna Gora nije iskoristila Ligu nacija da pokuša da stvori reprezentaciju.
Olakšavajuće (ili otežavajuće - kako ko gleda na stvari) okolnosti uvijek mogu da se nađu - nemamo pravih mladih fudbalera, slabe su nam mlađe kategorije, slaba je liga, našim igračima je, jer ne pripadamo Evropskoj uniji, teže da ostvare transfer i dokažu se u ozbiljnoj ligi u inostranstvu.
Neko će, ipak, morati da igra - za godinu, dvije ili pet, nijedna reprezentacija se neće ugasiti zato što nema dobrih igrača, i dalje će se igrati fudbal. Zar nije logičnije podmladiti tim - suštinski, a ne samo kozmetički, krenuti u proces stvaranja ekipe, što se uveliko radii i u nacionalnim selekcijama, ne samo u timovima (primjera je širom Evrope).
Zato, naravno, mora da se žrtvuje neki kvalifikacioni ciklus, a Crna Gora to još nije uradila - u svaki prethodni je ulazila sa, očigledno nerealnom, željom da se plasira na veliko takmičenje. I nije uspjela, a onda kada se i pojavljivala šansa - “pritisak je okovao noge fudbalerima”.
Nije to toliko ni stvar selektora (Radulović je dva puta dobio po jednogodišnji ugovor) koliko sistema i vizije koje treba da definišu u Fudbalskom savezu. Prije nego što odluče da li da Raduloviću daju novi ugovor, ili nekom drugom, sve zavisi od trenerskih karakteristika.
Na prvi pogled, to je bolna reforma, ali u našem slučaju i nije - ništa Crna Gora ne može da izgubi, jer do sada nije dobila ništa.
MOŽDA NAM TREBA “GRUPA SMRTI” DA NAS PRODRMA
Možda bi, u tom kontekstu, grupa u kvalifikacijama za Evropsko prvenstvo sa dvije velesile djelovala spasonosno za crnogorski fudbal u nešto dužem roku. Recimo, sa Francuskom i Španijom?
Grupa u kojoj ste gotovo unaprijed pomireni sa sudbinom - takav eventualni slijed događaja valjda bi zaista natjerao one koji su zaduženi za to da rezultatski žrtvuju jedan kvalifikacioni ciklus koji bi vjerovatno svakako bio izgubljen, i pokušaju da naprave novu reprezentaciju.
Dugoročno, naša selekcija sigurno bi imala više koristi od takvog, na prvi pogled “smrtonosnog” scenarija i grupe sa nekadašnjim svjetskim prvacima.
A možda se onda, obrnutim gledanjem na stvari, razvojnim putem, jednog dana i zaista ukaže šansa da se zaigra na velikom takmičenju.
Možda je Sjeverna Makedonija imala sreća, možda je iskoristila prohodnost iz Lige D, ali je uspjela. A prije toga je - podmladila reprezentaciju.
I na kraju, čemu opterećenje velikim takmičenjem, tolikim da se “igračima vežu noge”, ili da u prvih 20 minuta dobijete pet žutih i jedan crveni karton. Škotska skoro četvrt vijeka nije igrala na svjetskom ili evropskom prvenstvu, od 1998. do 2021, Seltik i Glazgov su i tada kao i sada bili veliki klubovi, na “Hampden parku” nisu prestajale da sviraju gajde uoči početka utakmica.
Ili, ponovo, Slovenija - posljednji put je na velikom takmičenju bila 2010. godine, prije tačno 12 godina. A crnogorska reprezentacija postoji 15. Slovenci su, međutim, izabrali put koji će im sigurno olakšati da se u narednom periodu opet nađu na velikoj sceni, a Crna Gora ga još traži, luta...
Bonus video:
