Svaki Mundijal ima posebnu draž. Pored standardnih favorita, uvijek su tu i reprezentacije koje su potpuni autsajderi, ali koje jednim potezom, jednim golom, ostaju upamćene i o kojima se priča.
Takav slučaj je i sa reprezentacijom Haitija i generacijom koja je ovu zemlju predstavljala na Mundijalu u Zapadnoj Njemačkoj 1974. godine.
Haiti je kvalifikacije za planetarnu smotru fudbala završio na prvom mjestu ispred Meksika i Trinidada i Tobaga. Ključan meč za plasman na Mundijal bio je protiv Trinidad i Tobaga u Port-o-Prensu. Domaćin je trijumfovao 2:1, ali su gostima poništena čak četiri gola. Istorija je ispisana, Haiti se prvi put plasirao na Mundijal.
U Zapadnoj Njemačkoj bili su u grupi sa Italijom, Poljskom i Argentinom. U meču sa Italijanima, tada vicešampionima svijeta, fudbaler Haitija, Emanuel Sanon ispisaće najljepše stranice u istoriji fudbala ove karipske zemlje.
Uoči meča sa Haitijem, golman italijanske reprezentacije Dino Zof bio je nesavladan na 12 utakmica. Mreža golmana “azura“ mirovala je od 53. minuta prijateljskog meča, odigranog protiv Jugoslavije septembra 1972.
Očekivalo se da Zof sačuva mrežu protiv nejakog rivala. Ali, početkom drugog poluvremena desilo se nešto potpuno neočekivano. Italijani su izgubili loptu, uslijedila je kontra rivala i veliki trk Sanona. Igrač Haitija lako je pretrčao čuvara, zatim elegantno zaobišao Zofa i doveo Haiti u vođstvo. Golman Italije savladan je poslije 1.142 minuta. Momenat kojeg se i danas sa ponosom sjećaju stanovnici karipske države.
“Svi su se pitali ko će prvi matirati Zofa. Novinari su licitirali mnogim imenima, ali niko nije pomislio da bi igrač Haitija mogao to da uradi. To me je naljutilo, jer sam znao da ja to mogu“, kasnije je pričao Sanon.
Gol Haitija nije uzdrmao Italijane. “Azuri“ su preokrenuli i trijumfovali 3:1. Nakon meča, Sanon i njegov saigrač Ernst Žan Žozef morali su na rutinsku doping kontrolu. Sanon je prošao, ali Žan Žozef je bio pozitivan na fenmetrazin. Uzalud se defanzivac pravdao da nije znao da je ova supstanca zabranjena – protjeran je iz reprezentacije.
Reprezentativci su strahovali za sudbinu saigrača. Na čelu Haitija bio je nemilosrdni diktator Bejbi Dok, Žan Klod Duvalije. Još je bilo svježe sjećanje na njegovog oca Fransou Duvalijea, Papu Doka. Za vrijeme strahovlade starijeg Duvalijea, pogubljen je Žozef Eduard Gaetjens, igrač sa Haitija, koji je nastupao za selekciju SAD na Mundijalu 1950. godine u Brazilu. Jedini “grijeh“ Gaetjensa bio je što su njegova braća bili protivnici Duvalijea i njegove vladavine. Zbog toga je 1964. uhapšen, a zatim ubijen. Gaetjensovo tijelo nikada nije pronađeno.
“Žan Klod Duvalije nam je jasno stavio do znanja da je ovo njegov tim i da je on obezbijedio novac za put na prvenstvo. Dolazio je i na treninge. Često me je zvao da provjeri da li sam dobro. Neki igrači su smatrali da je opasno da bude u blizini tima. Iako je bio mlad, bio je poput oca“, opisao je Sanon mlađeg Duvalijea.
U takvoj atmosferi Haiti je ubjedljivo poražen od Poljske (7:0). Nakon meča strepnju je zamijenilo olakšanje. Žan Žozef je po dolasku u domovinu zvao saigrače i kazao im da je sve u redu.
U trećem meču u grupi izgubili su i od Argentine. Gaučosi su slavili 4:1, a i u tom meču Emanuel Sanon uspio je da postigne pogodak.
Iako su turnir završili bez osvojenog boda, ova generacija fudbalera Hatija predvođena Sanonom i danas ima herojski status u zemlji. Poslije njih nikome nije pošlo za rukom da odvede zemlju na Svjetsko prvenstvo. Vođa tog tima, Emanuel Sanon preminuo je 2008. godine od raka pankreasa. Na posljednjem ispraćaju na stadionu “Silvio Kator“ u Port-o-Prensu okupilo se 20.000 ljudi.
“Za nas je to i dalje najbolji rezultat koji smo ostvarili. Igrali smo protiv Italije i što je važnije, uspjeli smo da nadmudrimo Zofa“ prisjetio se vezista Filipe Vorbe, koji je asistirao Sanonu kod istorijskog gola protiv Italije.
Bonus video:
