Od specijalnog izvještača "Vijesti"
Moskovski Spartak, čuvena “narodnaja kamanda”, najpopularniji je i najtrofejniji klub u Rusiji.
Dok je Dinamo iz Moskve osnovala nekadašnja tajna policija, CSKA iz Moskve vojska, Lokomotivu željeznica, a bivši Rotor automobilsko društvo, Spartak je bio i ostao jedini klub iz Moskve koji je pripadao - narodu.
Ta priča je mnogima poznata.
No, malo se zna o dramatičnom životu, usponu, padu i povratku Nikolaja Starostina, čovjeka koji je stvorio moskovski Spartak.
Društveni prevrat 1917. godine, Oktobarska revolucija i građanski rat ostavili su malo vremena za razmišljanje o fudbalu.
Starostin, najstariji od četvorice braće, bio je prinuđen da se sam brine o svojoj porodici - tek je postao punoljetan kada mu je umro otac, 1920. godine.
Vrlo talentovani sportista zarađivao je za život tako što je ljeti igrao fudbal, a zimi hokej na ledu - bio je toliko dobar da je postao sovjetski kapiten u oba sporta.
Posebno dobar bio je fudbaler - ubitačno desno krilo, brz, vižljast, sjajnog šuta i, iznad svega - harizme.
Kao jedan od najpopularnijih sportsta u Rusiji, nastupajući u raznim moskovskim klubovima, često se sretao i upoznavao sa uticajnim ljudima - jedan od onih sa kojima se sprijateljio bio je Aleksandr Kosarev, šef Svesovjetske lenjinističke mlade komunističke lige, poznatog “Komsomola”.
CSKA, klub koji je pokrivala Crvena armija, kao i Dinamo, klub moćnog KGB-a, već su bili aktivni i dominantni kada je Starostin prilikom odlaska u lov sa Kosareovim predložio osnivanje kluba radničke klase, koji će pripadati narodu i koji neće biti pod direktnim uticajem Komunističke partije.
Starostinu je trebala politička podrška za takav poduhvat i iskoristio je prijateljstvo sa Kosarevim - tako je nastao Spartak iz Moskve. Osnovao ga je Nikolaj Starostin, sa tri mlađa brata - Andrejom, Pjetrom i Aleksandrom.
“Crveno-bijelima” nije trebalo puno da postanu najpopularniji klub u cijelom Sovjetskom Savezu - osvojili su titule 1938. i 1939. godine, a prosječna gledanost porasla je na 50 hiljada.
No, kako je sticao prijatelje, Starostin je, jednakom brzinom i intenzitetom, “okupljao” i neprijatelje.
Gruzijac Lavrenti Beria bio je na čelu NKVD-a, preteče KGB-a, Staljinove tajne policije - njegov blizak saradnik i čovjek koga se trebalo bojati. Kao zaljubljenik u fudbal, Beria je bio na čelu Dinama iz Moskve - a Dinamo je u Spartaku dobio velikog rivala.
Staljinističke čiste su krajem 30-ih godina prošlog vijeka dostigle vrhunac. Na hiljade građana Sovjetskog Saveza poslato je u Sibir, u čuvene gulage, mnogi od njih su i pogubljeni.
Nešto je “zgriješio” i sef Komsomola, Aleksandr Kosarev, koji je uhapšen, a ubrzo i ubijen.
Bez svog političkog zaštitnika Starostin je ostao izolovan - a Beria je dobio pravu priliku da pokaže moć.
Još ranije, 1937. godine, Starostin je bio optužen za “pokušaj uvođenja buržoaskih metoda u sovjetski sport”. Igrači Spartaka bili su popularni, dobro plaćeni - preteča profesionalaca, što se kosilo sa ustaljenom sovjetskom komunističkom praksom o amaterskom sportu i igračima koji su paralelno radili državni posao.
Ipak, zahvaljujući političkoj moći, poznanstvu sa Kosarevim, Nikolaj Starostin je izbjegao zatvor.
No, kada je Kosarev ubijen, niko nije mogao da ga spasi - Starostin je uhapšen 20. marta 1942. godine, sa svojom braćom i još nekoliko igrača Spartaka.
Prikačene su im teške optužbe - da su za vrijeme parade na Crvenom trgu, 1936. godine, planirali ubistvio Josifa Visarionoviča Staljina.
Godinu i po Starostina su mučili u zloglasnom moskovskom zatvoru Lubljanka, i to različitim metodama - najčešće nespavanjem, primoravši ga da prizna svoj naum, kao i naum svoje braće i saigrača. Optužbe za pokušaj spremanja ubistva su nekako pale, ali je Starostin osuđen zbog “javne pohvale buržoaskog sporta i ugrađivanja načela kapitalističkog svijeta u sovjetski sport”.
Starostin, koji je tada imao 43 godine, poslat je u Sibir - tamo je ostao punih 10 godina, zajedno sa svojom braćom.
Prema kasnijem svjedočenju, puno gore sudbine ga je spasilo “mjesto koje je imao u srcima brojnih navijača”.
I u tadašnjem Sovjetskom Savezu, za mnoge je odlazak Starostina u gulag bila “svijetla kazna” i simbol nevinosti, njega i njegove braće.
Deceniju je proveo u zatvoreničkim logorima blizu nepregledne zemlje - od Uhta blizu Arktičkog kruga na sjeveru, do Habarovska na istoku, u blizini granice sa Kinom. Tamo su ga susretali stražari i zatvorenici koji su mu se divili, a kasnije je, razmišljajući o vremenu gulaga i njihovoj brutalnosti, zapisao:
“Neobuzdana moć stražara nad ljudskim zivotima nije ništa u poređenju sa snagom fudbala nad njima”.
Priča je filmska - 1953. godine Staljin je umro, a Beria je pogubljen.
Starostin je pomilovan, zajedno sa svojom braćom i vratio se u Spartak kao predsjednik. Na tom mjestu ostao je sve do 1992. godine, a jedno vrijeme je bio i selektor Sovjetskog Saveza.
Umro je u februaru 1996. godina, ali je legenda ostala - spomenik Nikolaja Starostina i njegove braće nalazi se ispod tribine sa najvatrenijim navijačima Spartaka, na “Atkritije areni” na sjeveroistoku Moskve.
Kao simbol teškog vremena, osnivanja, razvoja i opstanka najvećeg ruskog kluba, uprkos političkim uticajima.
Kazanjskon kremlju pozavidio bi i moskovski
Brazil i Belgija igrali su sinoć drugu četvrtfinalnu utakmicu Mundijala - u Kazanju, nedaleko od kazanjskog kremlja, jedinom preživjelom tatarskom utvrđenju u velikoj Rusiji.
Sagradio ga je Ivan Grozni, koji je u čuvenom pohodu u 16. vijesku “oteo” Kazanj od muslimana i pripojio ga Ruskom carstvu.
Građevine u okviru kazanjskog Kremlja postojale su i prije toga, još od 10. vijeka, prije velike pohare Mongola.
Drevni Kazanj, prijestonica repubike Tatarstan, zato je jedan od najstarijih, ali i najljepših gradova Ruske federacije, a njegov kremlj (tvrđava) mjesto je susreta različitih religija, simbol multietničkog i multikulturalnog života na obali rijeka Kazanjke i Volge.
Od 2000. godine nalazi se pod zaštitom UNESKO-a.
Bonus video:
