Goli otok je od 1988. godine, od kada je zatvoren, do danas pretvoren u gomilu po život opasnog smeća. Od nekadašnjeg zastrašujućeg zatvorskog kompleksa za narodne neprijatelje ostali su urušeni krovovi, izbijena vrata, razbijeni prozorski okviri, napukli zidovi... Stoga, svako zavirivanje unutar tog zaboravljenog koncentraconog logora može biti kobno, o čemu, piše Novi list, svjedoče sve češće povrede, doduše zasad samo lakše prirode, znatiželjnih turista. S obzirom na dosadašnju praksu, šanse da Goli otok uskoro dobije svoj civilizovaniji izgled vrlo su male.
Kako se u državi malo toga odvija bez političkog blagoslova, tako je i sudbina Golog otoka u rukama dobro znanih vladajućih partija
Premda je dosad bilo nekoliko pokušaja da se uništavanje zaustavi, a žrtve brutalnosti kažnjavanja dobiju svoj pijetet, u proteklih gotovo 25 godina na Golom otoku otkriven je samo jedan spomenik. Istinu govoreći, riječ je, zapravo, o nevelikoj kamenoj ploči za sve žrtve komunističkog režima, otkrivenoj u avgustu prošle godine.
Foto: Novi list/S. Drechsler
Brojni zahtjevi udruženja bivših zatvorenika Ante Zemljar i apeli današnje opštine Lopar upućeni nadležnoj instituciji, Agenciji za upravljanje državnom imovinom (u čijem upravnom vijeću sjedi i ministar turizma Veljko Ostojić), očigleno još uvijek nisu pali na plodno tlo. Šta je razlog ćutnji u toj važnoj državnoj agenciji, može se samo pretpostavljati. No, kako se u državi malo toga odvija bez političkog blagoslova, tako je i sudbina Golog otoka u rukama dobro znanih vladajućih partija. Sve dok politika ne donose odluku o njegovoj sudbini, kakva god ona bila, o Golom otoku moći će samo smišljati razno-razni planovi.
Dva koraka
"Do kraja mjeseca opština Lopar uputiće Agenciji za upravljanje državnom imovinom apel da lokalnoj samoupravi ponovo prepusti upravljanje ostrvom. Naime, opština, i to žurno, na Golom otoku želi podići dostojanstveno spomen-područje. U tom kontekstu želimo da osnujemo ustanovu koja bi se bavila prikupljanjem arhivske građe. Takođe, u planu imamo obnovu paviljona u Veloj dragi gdje su zatvorenici boravili u prvim godinama zatvora od 1949. do 1956. Drugi korak opštine Lopar išao bi u smjeru zaštite tri najočuvanije zgrade na ostrvu. Poboljšali bismo uslove priveza u dvije ostrvske luke.
Goli otok ima veliki potencijal za razvoj, nazovimo ga tako, alternativnog, neuobičajenog turizma, ali nikako masovnog karaktera
Tako bi Hrvatska dobila svoju verziju Vražjeg ostrva smještenog u Atlantiku ispred obala Francuske Gvajane na kojem je stotinjak godina, sve do 1946. godine u funkciji bila kažnjenička kolonija za političke protivnike francuske vlasti.
Vražje ostrvo danas je atraktivna turistička destinacija s hotelom.
Vražje ostrvo
Kao dobar primjer prenamjene nacionalne traume u dobar posao, može poslužiti i Muzej terora (Teror Haza) na jednoj od najljepših avenija u Budimpešti. Muzej terora posvećen je svima onima koji su stradali, mučeni i ubijani za komunističkog i nacističkog režima u Mađarskoj.
Neorenesansna palata, koja je nekada bila sjedište tajnih policija i mjesto ubijanja i mučenja zatvorenika, pretvorena je u moderan muzej, kao podsjetnik na krvava vremena kroz koja je prošao i mađarski narod. Opiranja otvaranju muzeju u Mađarskoj su bila velika.
Jedinstvena ponuda
"Goli otok ima veliki potencijal za razvoj, nazovimo ga tako, alternativnog, neuobičajenog turizma, ali nikako masovnog karaktera. Dakle, da zainteresovanim turistima omogućimo smještaj u obnovljenom zatvorskom kompleksu, što bi bila jedinstvena ponuda. Takođe, ne bismo zapostavili niti pašarenje koje je na ostrvu prisutno vjekovima. Tako bismo stvorili još jednu golootočnu prepoznatljivost – jagnjetinu. Naime, nekada je jagnjetina s Golog otoka bila nadaleko poznata i na cijeni zbog njenog uzgoja na vrlo surovom terenu.
Foto: Novi list/S. Drechsler
Ostrvo je ekološki očuvano, na njemu se godinama ništa nije gradilo, i ne bi bilo loše razvijati turizam koji će tu činjenicu iskoristiti i uvažavati. Lokalna samouprava, uz pomoć države, raspolaže sredstvima koja su dostatna da se projekti na Golom otoku pokrenu", dodaje opštinski načelnik koji ima jednako velike planove i za ostrvo Sveti Grgur na kojem je od 1948. do 1988. godine bio kazneno-popravni dom za žene.
Prema viziji Alena Andreškića na Grguru bi se sa privatnim investitorima gradio safari park prilagođen mediteranskom podneblju. Osim toga, na Grguru bi se nudio i kraći boravišni turizam.
S obzirom i na činjenicu da su sređene zemljišne knjige i danas se u katastru Hrvatska vodi kao 99-postotni vlasnik Golog otoka i susjednog Grgura, te postojanje, doduše zapuštene i devastirane, infrastrukture (struja, rezervoari za vodu, cesta), dodatno čudi da se država uporno oglušuje na, prema svemu sudeći, nemali turistički potencijal kažnjeničke kolonije koja, i ovakva devastirana, opasna i zaboravljena, sve više privlači turiste.
Galerija
Bonus video:
