“Situacija na sjeveru Kosova je veoma tenzična, lako zapaljiva i na ivici konflikta. To je dugoročno neodrživo stanje, koje će uskoro imati određeni rezultat, izjavila je za “Vijesti” Tatjana Lazarević, urednica portala KoSSev iz Kosovske Mitrovice.
Ona je kazala da se pribojava da će taj rezultat biti najmanje povoljan za stanovnike na sjeveru, odnosno uopšte Srbe na Kosovu, s obzirom na to da su oni “i najslabija strana i u najtežoj poziciji, koja već nanosi negativne posljedice”.
Lazarevićeva je istakla da se nije smjelo doći u ovakvu situaciju, i da odgovornost za nju snosi međunarodni zapadni faktor koji je, uprkos nastojanjima da region održi bezbjednim, dozvolio da im situacija izmakne kontroli, i to na teritoriji koju NATO kontroliše.
NATO je juče saopštio da će rasporediti dodatnih 700 vojnika na Kosovo, dan nakon što je u sukobima povrijeđeno 30 pripadnika NATO-a i 52 demonstranta.
Nemiri na sjeveru Kosova su intenzivirani otkad su gradonačelnici iz albanske zajednice preuzeli funkcije u oblasti sa srpskom većinom nakon aprilskih izbora koje su Srbi bojkotovali. Sjedinjene Države i njihovi saveznici su zbog tog poteza u petak prekorili prištinske vlasti.
“Ono što je KFOR pokušavao cijelu godinu da izbjegne, upravo juče mu se dogodilo: uvučen je na liniju sukoba, i dozvolio je da se odigra nasilje. Uprkos snažnim upozorenjima, osudama i kriznoj šatl diplomatiji koja traje već duže vrijeme, nisu pronašli efikasne garancije da se kosovski premijer Aljbin Kurti obuzda u povlačenju jednostranih, pri tom, visokorizičnih poteza po dijalog”, izjavila je Tatjana Lazarević.
Međunarodni zapadni faktor je uprkos nastojanjima da region održi bezbjednim, dozvolio da im situacija izmakne kontroli, i to na teritoriji koju NATO kontroliše
S druge strane, kazala je, za Srbe bi mogla biti i “gotovo katastrofično kobna greška ulaska u sukob sa KFOR-om”, što se dogodilo u ponedjeljak.
“Šta god bilo, nisu smjeli da prema vojnicima KFOR-a sprovode nasilje. Kao oslabljena strana, pod dugoročnim pritiskom loših politika Prištine i Beograda i česte inertnosti međunarodne zajednice, laka su meta i podložna za spoljne uticaje”, ocijenila je urednica KoSSeva.
Ona je istakla da se sav pritisak koji je danima bio usmjeren na kosovsku vlast i samog premijera Kurtija, poslije sukoba Srba sa pripadnicima KFOR-a, podijelio i na srpsku stranu.
Srbi nisu smjeli da prema vojnicima KFOR-a sprovode nasilje. Kao oslabljena strana, pod dugoročnim pritiskom loših politika Prištine i Beograda i česte inertnosti međunarodne zajednice, laka su meta i podložna za spoljne uticaje
“To najmanje odgovara stanovništvu, bilo bi nenormalno da odgovara i Srbiji, ali kako postupa aktuelna vlast, to jest, Aleksandar Vučić, mnogi lokalni Srbi sada već naglas komentarišu da se namjerno ‘puštaju niz vodu’”, izjavila je Lazarevićeva.
U Zvečanu su juče desetine vojnika iz SAD, Poljske i Italije obezbjeđivali zgradu opštine tokom protesta Srba protiv dolaska albanskog gradonačelnika na posao, prenio je Rojters. Srpski demonstranti su se razilišli oko 14 sati i vratiće se danas, objavila je agencija Tanjug, pozivajući se na srpske zvaničnike u Zvečanu.
“Odlučili smo da rasporedimo još 700 vojnika iz operativnih rezervnih snaga za Zapadni Balkan i da dodatni bataljon rezervnih snaga stavimo u stanje visoke pripravnosti kako bi i on bio raspoređen u slučaju potrebe”, rekao je šef NATO-a Jens Stoltenberg na konferenciji za novinare u Oslu.
Demonstranti su juče razbili dva automobila koji pripadaju novinarima u Leposaviću. Maskirani muškarci su prišli automobilu s albanskim registarskim tablicama sa oznakama “A2, podružnica CNN-a” i razbili vjetrobransko staklo”, rekao je reporter Rojtersa koji je bio očevidac incidenta. Razbijeno je još jedno vozilo druge medijske kuće. Niko nije povrijeđen u ta dva incidenta.
Reporter agencije Rojters vidio je juče popodne dva velika konvoja NATO-a kako idu ka sjeveru.
Prve akcije protiv Kosova
Ambasador SAD na Kosovu Džefri Hovenijer optužio je prištinske vlasti za raspirivanje tenzija na sjeveru time što su u petak krenuli sa dovođenjem albanskih gradonačelnika u njihove kancelarije uprkos protivljenju Srba.
On je juče u Prištini rekao da je ukidanje učešća Kosova u vojnim vježbama “Defender Europe 2023” prva posljedica za Vladu Kosova jer je odbacila pozive Vašingtona da ne eskalira situaciju na sjeveru, prenijela je Beta.
“Tražili smo od Kurtija da odmah preduzme korake za deeskalaciju situacije na sjeveru. On nije odgovorio na ove zahtjeve. Zato razmatramo šta će biti naše sljedeće akcije”, rekao je Hovenijer.
Šef diplomatije EU Žozep Borel rekao je da vlasti u Prištini moraju da obustave akcije specijalne policije oko opštinskih zgrada na sjeveru Kosova i da nasilni protesti moraju da prestanu. On je pozvao lidere Kosova i Srbije da nađu način da deeskaliraju tenzije putem dijaloga.
“Već imamo previše nasilja danas u Evropi, ne možemo priuštiti još jedan sukob”, rekao je Borel novinarima u Briselu.
Srbi su bojkotovali lokalne izbore na sjeveru Kosova u aprilu, a kandidati etničkih Albanaca su osvojili mjesta gradonačelnika u četiri opštine sa srpskom većinom, uz odziv od 3,5 odsto.
Rusija je juče pozvala na “odlučujuće korake” u cilju suzbijanja nemira na Kosovu.
Rusko ministarstvo spoljnih poslova je pozvalo “Zapad da konačno prekine svoju lažnu propagandu i prestane da za incidente na Kosovu krivi Srbe dovedene do očaja, koji su mirni, nenaoružani, i pokušavaju da odbrane svoja legitimna prava i slobode”.
Kosovske vlasti su optužile predsjednika Srbije Aleksandra Vučića za destabilizaciju Kosova. Vučić krivi kosovske vlasti da su izazvale probleme postavljanjem novih gradočelnika.
“U demokratiji nema mjesta fašističkom nasilju, nema pozivanja od glasačkog listića do metka”, objavio je kosovski premijer Kurti na Tviteru kasno u ponedjeljak.
Vučić: Kvinta da urazumi Kurtija
Nakon sastanaka u Beogradu sa ambasadorima Kvinte, koja se sastoji od SAD, Italije, Francuske, Njemačke i Britanije, Vučić je rekao da očekuje da te zemlje hitno donesu i sprovedu mjere koje bi garantovale sigurnost Srba na Kosovu, što je preduslov za svaki dalji razgovor sa Prištinom, objavila je Beta.
On je izrazio nadu da će kao “zemlje koje imaju najveći uticaj na Prištinu” uspjeti da “urazume Kurtija da povuče svoje snage i lične gradonačelnike sa sjevera (Kosova)”, naglasivši da “Kurti mora da povuče svoje specijalne jedinice, jer Srbi nikada neće prihvatiti njegovu okupaciju”.
Predsjednica Kosova Vjosa Osmani je kazala da kriminalne bande, koje podržava Vučić, imaju za cilj da destabilizuju Kosovo i čitav region.
Snage KFOR-a i građani okupljeni ispred opštine Zvečan sukobili su se u ponedjeljak poslije podne, bačeni su suzavac i šok bombe, a sukoba je bilo i u Leposaviću i Zubinom Potoku. Povrijeđeno je 30 italijanskih i mađarskih pripadnika KFOR-a, kao i 52 srpska demonstranta.
Misija KFOR je saopštila da su njeni pripadnici “bili mete neprovociranog napada i zadobili su traumatske povrede sa prelomima i opekotinama od eksplozije zapaljivih uređaja”.
Žozep Borel je poručio da su “nasilna djela protiv građana, medija, policije i KFOR-a apsolutno neprihvatljivi”.
U ponedjeljak veče se oglasila i premijerka Italije Đorđa Meloni, rekavši da je „ono što se dešava apsolutno neprihvatljivo i neodgovorno.“
„Od vitalnog značaja je da se izbjegnu dodatne jednostrane akcije kosovskih vlasti i da sve uključene strane odmah naprave korak unazad da bi ublažili tenzije,“ izjavila je Melonijeva.
Bonus video:
