Euroskeptična članica EU Danska u četvrtak organizuje referendum o jačanju učešća u evropskim bezbjednosnim programima, a rezultat je neizvestan budući da glasači strahuju od džihadističkih napada, ali i povećanog priliva migranata.
Referendum, koji se održava samo tri sedmice nakon terorističkih napada u Parizu, bio je planiran za 2016. godinu, ali je pomjeren kako bi se izbjeglo preklapanje sa referendumom o ostanku Velike Britanije u EU.
Danska je članica EU 42 godine, ali ljubomorno čuva suverenitet kroz izuzeća koja je dobijala za određene politike, poput zajedničke valute i unutrašnjih poslova i pravosuđa.
Kampanju protiv ulaska pod sloganom "Više EU? Ne hvala" vodi euroskeptična Narodna danska stranka koja se protivi imigraciji, i već 15-ak godina redovno obezbjeđuje skupštinsku većinu desnici a zauzvrat dobija mogućnost da nametne svoj program u oblastima bezbjednosti i migracija. Na izborima u junu bila je druga po broju glasova.
Osnovna poruka ove kampanje je da se Danska na srednji rok izlaže opasnosti da izgubi kontrolu nad politikom migracija, što je jak argument za birače koji su zabrinuti zbog plana raspodjele migranata među članicama EU s obzirom da je Danska ove godine prihvatila 10 puta manje izbjeglica od svog susjeda Švedske.
Za jačanje učešća u evropskim programima zalaže se Narodna socijalistička stranka, koja je na svom internet sajtu objavila fotografiju predsjednika Francuske Fransoa Olanda 13. novembra ispred koncertne dvorane Bataklan nakon napada u kojem je poginulo 90 ljudi.
"Migrantska kriza, prekogranični terorizam, trgovina ljudima i nelojalno snižavanje socijalnih standarda izazovi su sa kojima se ne možemo sami izboriti", navodi se na sajtu.
Prema najnovijim istraživanjima, dvije opcije imaju približno isti broj glasova. Institut Megafon navodi da je nakon napada u Parizu 13. oktobra 20 odsto ispitanika naklonjenije da se izjasni za, ali su prognoze nemoguće zbog velikog broja neodlučnih koji varira između 20 i 30 odsto.
Danska je ušla u EU 1973. godine, ali ljubomorno čuva suverenitet, tako da izgradnju Evrope prati iz prikrajka.
Danci su 1992. godine odbacili Mastrihtski sporazum, nakon čega su dobili izuzeća u tri značajne oblasti oblasti – euro, odbrana i pitanja pravde i policije. Izuzeća su omogućila da na referendumu godinu dana kasnije Danci prihvate Mastrihtski sporazum o funkcionisanju EU.
Danska je, s manje ili više volje, učestvovala u osnovnim mehanizmima bezbjednosne saradnje u EU, ali je očuvala restriktivnu imigracionou politiku.
Međutim, kako ukazuje jedan evropski diplomata, sa širenjem zajedničkih propisa u kojima dominira glasanje kvalifikovanom većinom Danska nije mogla da učestvuje rame uz rame sa drugima, a značajne promjene donio je 2009. Lisabonski sporazum.
Lisabonskim sporazumom je međuvladina agencija za policijsku saradnju Europol postala nadnacionalna agencija pod kontrolom savjeta ministara za policiju i pravosuđe, a Danska se u velikoj mjeri izuzela iz tog oblika saradnje.
Ukoliko želi da ostane u igri, Danska bi trebalo da odustane od isključivanja iz politika EU. Referendum predlaže saradnju po izboru, i usvajanje 22 evropska teksta o borbu protiv šverca ljidima, pedofilije, sajber kriminala i prevara.
Bonus video:
